Berichten door Wilmont

6 april 2010
www.radiofrance.fr/chaines/france-culture2/emissions/repliques/index.php?emission_id=14
Klikken op ‘Archives’ vervolgens op de uitzending van 27 maart 2010 ‘De la violence en milieu scolaire’
(Uitzending van Alain Finkielkraut, professor filosofie op de Ecole Polytechnique)

Soms stuit men op een verrijkende discussie op de radio. Dat betekent niet dat men er geen kater van kan overhouden. Meestal is dat op France Culture, maar vele andere nationale uitzenders hebben culturele programma’s die een willekeurige Volksuniversiteit (die hier in opkomst zijn) zouden sieren. Trouwens het schijnt dat France Culture het meest gepotkast wordt. Zo’n ingeblikte uitzending heeft het grote voordeel dat halffrancofonen het zonder inspanning bij stukjes en beetjes kunnen afdraaien en ontcijferen. Probeert U het eens met behulp van de minutering tussen [ .. ]. Het gaat hier over het toenemend geweld in school milieu, een fenomeen dat geconcentreerd is in 10% van de etablissementen die meer dan 50% van de gerapporteerde incidenten vertegenwoordigen. Als men luistert naar de details [begin], dan vraag ik me af of Nederland, met mindere concentraties, er zo veel beter mee omgaat of dat een groot deel verdronken wordt in een soep van politieke correctheid of anderszins onder het tapijt geknuffeld wordt. Frankrijk is bij uitstek een lekenstaat, sinds 1905 is dat de staatsideologie. Iedereen moet in principe gelijk zijn, het stamt af van Rousseau. Bij het onderwijs betekent dat dat men afstand moet doen van sekse, kleur, afkomst en vooral godsdienst als men naar de openbare school gaat. Daartegenover heeft men recht op goed, structurerend en verheffend onderwijs (= instruction) zoals Jules Ferry (1832-1893)* dat heeft ingesteld met zijn ‘école gratuite, laïque et obligatoire’ voor ‘l’éducation morale et l’instruction civique’, waar de jongens van de meisjes gescheiden waren (in het openbare onderwijs nu niet meer).

16 maart 2010
Onderwijs heeft toch meer om het lijf dan ‘taal en rekenen’ à la Dijsselbloem, het is ook redeneren; avoir un estime de soi; een Eigen Stem in stand houden; als land uitstralen; zich laten inspireren door het verleden; inhoud geven en transcenderen; beseffen dat goed inzicht afhankelijk is van een gedegen algemene kennis en van een goede taalbeheersing, dus dat kennisoverdracht centraal moet staan. En de helpende hand bieden bij de integratie. Die leidraad is moeilijk te definiëren en al helemaal niet te kwantificeren. De laatste tijd kwam ik 4 korte teksten tegen die de sluier een beetje oplichten en die als wegwijzer kunnen dienen.

Toen Albert Camus (1913-1960) in 1957 de letterkundige Nobelprijs kreeg, was dat voor hem een etappe van een uitzonderlijk parcours. Hij, een half wees, werd in Algiers opgevoed door een slechthorende analfabete moeder, die als poetsvrouw haar hele lange grauwe leven andermans trappen op en af moest gaan, maar nooit klaagde en ongeschikt was voor ressentiment. ‘Devant ma mère, je sens que je suis d’une race noble: celle qui n’envie rien’. Het anarchistische blad Le Monde Libertaire (1) van januari 2010, citeert ter herdenking van Camus’ noodlottige ongeval 50 jaar geleden, de brief aan zijn Meester van de lagere school “Zeer Geachte Meneer Germain, ik heb gewacht totdat het rumoer om me heen van deze dagen wat gedoofd was om me met mijn hele wezen tot U te richten. Men heeft mij net een veel te grote eer bewezen, die ik niet gezocht heb en ook niet ambieerde. Maar toen ik het bericht kreeg, was mijn eerste gedachte, na mijn Moeder, voor U. Zonder U, zonder de liefhebbende hand die U gereikt heeft aan het armzalige kind dat ik toen was, zonder Uw onderwijs en Uw voorbeeld, zou niets van dat alles hebben plaats gevonden. Voor mij is zo’n eerbewijs niet het einde van de wereld. Maar dat eerbewijs biedt mij ten minste de gelegenheid om U te verzekeren dat Uw inspanning, Uw werkzaamheid en niet te vergeten de hartelijkheid die U toepaste, nog altijd levend zijn bij één van Uw kleine scholieren, die, ondanks de jaren die voorbij zijn gegaan, nog steeds Uw dankbare leerling is. Ik omhels U met al met al mijn kracht”.

21 februari 2010
Indachtig wat dochterlief al zei tijdens haar arbeidersstage bij de Post (blog 57) over het fenomenale volume van de verzendingen van het Elysée, wekte bij mij de ongefrankeerde Paleisbrief weinig bijzondere aandacht totdat ik daarin de uitnodiging vond om de rede bij te wonen, 3 dagen later, van onze President. Ja, onze zeer actieve en briljante* President, edelman, parbleu, niet nep zoals de Heer Galouzeau de Villepin, maar authentiek sinds 1628, die zijn leven deelt met een ‘wonniges Weib’, een bewonderenswaardige super woman. Het wekte dat soort geamuseerde febriliteit op als een paar jaar geleden toen John Kerry president had moeten worden, wegens zijn vacanties bij zijn Franse familie hier ter plekke, het dorp zou prompt wereldnieuws zijn geweest, en dat hij Frans sprak (?), ook. De uitnodiging was strikt persoonlijk en ik moest me bij de prefectuur opgeven. Blijkbaar was ik uitgenodigd als ‘zelfstandige ondernemer’, maar dan wel als Lilliputter, want al ben ik ouder dan 50, ik heb.… durf het nauwelijks te bekennen…. nog geen Rolex**. Volgens sarcastische bo-bo’s is dat bij de President het criterium om geslaagd/niet-geslaagd in het Leven te kunnen onderscheiden.

6 februari 2010
Alleen door te leren bouw je jezelf op. Terwijl dochterlief ‘s morgens om 4 uur op moet staan om zich naar haar arbeiders stage te spoeden bij een grote sorteringscentrale (400 man) van de Post in een verre banlieue en soms in pyjama over een clochard (1) heen moet stappen die zich vanwege de zeer barre vrieskou op de overloop heeft genesteld en tegelijker tijd de Overheid met 89 miljoen doses H1N1 vaccin is blijven zitten van de 94 miljoen (eigen schuld, grote bult, hadden ze het ‘principe de précaution’ maar niet oliedom in de grondwet moeten opnemen) (2), meanderen 3 fundamentele polemieken op onderwijsgebied door de samenleving, die ook voor Nederland relevant zijn. Het gaat om 1) het schrappen van 2 uren geschiedenis-aardrijkskunde onderwijs in de hoogste klas van de edelfilière ‘Science’ van het Lycée, ter wille van ‘2 uur interdisciplinair onderwijs voor gepersonaliseerde ondersteuning’, 2) Een quotum van 30% voor het aantal beurs studenten op de ‘grandes écoles’, nu 20 à 25%, op de universiteit is het al 30%, wat zou neerkomen op een sociale selectie ten koste van de ‘mérite’ en 3) hardnekkige weerstand van een aantal onderwijzers (grofweg de HNLers) tegen de hervormingen van het lager onderwijs, al wordt van de overheid terecht verwacht dat zij iets doet tegen de 17% ‘halve analfabeten’ (= illéttrés) die het lager onderwijs jaarlijks verlaat en die uitzichtsloos door het systeem schuift om uiteindelijk als een compacte massa van 150.000 man/vrouw jaarlijks uitgespuugd te worden.

24 december 2009
Toevoeging: ‘Werther in Leiden’ nu al nageaapt? Slaat U de Financial Times op waar vandaag 31 december 2009 en gister een stripverhaal ‘Double Bubble’ en ‘Built on Sand’ de lezen is met in de hoofdrol Candy Dee, geïnspireerd op Voltaires onsterfelijke ‘Candide ou l’Optimisme’ (1759). www.ft.com/cms/s/0/e5a1261c-f493-11de-9cba-00144feab49a.html.
——————
Minerva en Augustinus hebben in Leiden een spoor achtergelaten, zelfs Prometheus is langs gekomen. Waarom niet de Jonge Werther. Degenen die ooit een goede leraar Duits hebben gehad, kennen de eeuwigheidswaarde van Goethes ‘Die Leiden des Jungen Werthers’, zijn ‘Sturm und Drang’, zijn droevig noodlot op Kerstavond. Werther, die zich godzalig verlieft in Charlotte, die zich uit plichtsbesef bestemd heeft voor de deugdelijke Albert enz. Een roman in de vorm van brieven aan zijn trouwe vriend Wilhelm. Het is ouderwets geschreven, maar iedere generatie ervaart zo’n intens inspirerend gevoel als voor het eerst, het hoort bij het jong zijn, de meeste ouderen kunnen zich er met weemoed in vinden…

-.-.-.-.-.-.-.-

De Brusselse autoriteiten hadden de jonge Werther naar Nederland gestuurd om de universiteiten te onderzoeken. In de statige Pieterskerk in Leiden luisterde hij naar de rede van de Rector Magnificus, gelukkig nog in ’s lands taal, al waren de uitnodigingen in het Engels gesteld. Eén zielige Franse sound byte parelde herhaald door zijn betoog, een intellectueel vernisje ter bezwering van de Engelse tsunami die de hele Universiteit dreigde te verzwelgen, want in Leiden vinden de denkmeesters het voornaam zich in het Engels uit te drukken ten koste van de taak die ze kregen in Nederland geboren te zijn. De jonge Werther die de laatste dagen al zo veel gelezen, gezien, gehoord, stil geleden had, dacht er anders over: “Wenn wir uns selbst fehlen, fehlt uns doch alles zou passender geweest zijn”, zei hij tegen de uiterst aantrekkelijke Charlotte, die naast hem zat, maar hij realiseerde zich dat eenvoudig Duits voor deze 4e-jaars studente in de geschiedenis al te veel was.

26 november 2009
NB: In eenvoudig Frans legt de 1ste bijlage het programma uit van de algemene kennis van de ‘classes préparatoires’ in economische richting, ‘former l’esprit’ enz. en de 2e hoe het mondelinge deel van een ‘concours’ functioneert en hoe belangrijk dat is

Het is altijd interessant een instelling van Hoger Onderwijs te bezoeken zoals op de 14e november 2009 de campus van de ESSEC, in rangorde de 2e economische hogeschool van het land, in een grimmige betonwijk die men na lange metroreis bereikt. Het is een iets sjiekere versie van Utrechts oerlelijke noordelijke uitbouw. Niet echt een omgeving om de heersende banaliteit van je af te schudden. De hogeschool zelf was van binnen zeer fraai, ruime zalen, brede gangen, hoge plafonds, sanitair als in Zwitserland…

Au fonds is de toenemende belangstelling voor de ‘grandes écoles’ te danken aan feit dat de elite van de Republiek en de middenklasse niet het slachtoffer willen zijn van het systeem, waarvan zijzelf de dwalingen hebben bevorderd.

4 october 2009
Een onderdompelingsreis naar Galicië en de Boekovina met als hoogtepunten Oswieczim (1), Łańcut, Lwow/ Львів/Lemberg, de fascinerende grieks-katholieke en orthodoxe missen en bovenal het Czernowitz/Чернівці/Cernăuţi van Gregor von Rezzori, Celan, Schumpeter enz. ‘auf halbem Weg zwischen Kiev und Bucarest, Krakau und Odessa…wo es mehr Buchhandlungen gab als Bäckereien’, heeft me een poos afgeleid van de curiosa op onderwijs gebied die iedere rentrée hier kenmerkt. De beschrijving van de examensarabande wat bij de ‘écoles préparatoires’ en khâgnes en soortgelijke gepaard gaat met een ingewikkelde choreografie, waarna de helft van de ‘admisibles’ (=geslaagden voor het schriftelijke examen) nog bij de mondelinge examens voor de ‘parisiennes’ wordt neergesabeld, moest achterwege blijven. Kom er later op terug. En toch, door zich voor meerdere examens van scholen van verschillend niveau in te schrijven, komen de jongelui over het algemeen volgens hun geëchelonneerde capaciteit ergens terecht, althans voor zover ze hun best hebben gedaan. Op de universiteiten is de slachting van eerste jaars medici en juristen nog veel grover van 70 tot 90%. De grote schifting is tussen de Hoofdstad en de Provincie. Degenen die door pech niet in aanmerking komen voor Parijs, omdat de toelatingsexamens echt veeleisender zijn, mogen onder bepaalde omstandigheden het laatste jaar over doen, ‘à leurs risques et (surtout) périls’, ‘cuber’ heet dat, zoiets kan heel vreselijk aflopen.