Berichten door Hinke Douma

Iedereen kent dat wel; het gevoel dat het bij jou op school ‘van de armen’ moet. Kopietjes op rantsoen, geen uren voor noodzakelijke taken, geen fatsoenlijke werkplekken, etc. etc.

Aan de andere kant kom ik op mijn school toch ook wel erg veel geldverspilling tegen. Mij is dat vaak een doorn in het oog. Wie vult mijn lijstje van geldverspillende zaken aan. Wellicht zijn ze typerend voor het MBO, wellicht komt het overal voor.

Iedere docent blijkt op een goed moment ergens op een mailinglist van een educatieve uitgeverij te staan. Ze sturen regelmatig krantjes, brieven en dergelijke, bij voorkeur naar het thuisadres. Ook ik sta kennelijk op zo’n lijst.

Vandaag een fraai uitgevoerd krantje van Thieme Meulenhof. Op de voorpagina de voorzitter van het Jongeren Overleg Beroepsonderwijs (JOB) die zonder verder nader onderzoek meent te kunnen beweren dat ‘de jongeren’ (ja, daar heb je het weer) vóór het Nieuwe Leren (weer in één adem genoemd met Competentie Gericht trouwens) zouden zijn.

Een absolute aanrader voor iedereen die zich zorgen maakt over de geletterdheid van de jeugd. Vorige week sprak Thoni Houtveen een rede uit bij het aanvaarden van de functie als lector leerproblemen aan de Hogeschool van Utrecht.
Zij deed een langdurig en grootschalig onderzoek naar preventie van leesproblemen. Belangrijkste conclusie is dat goed begrijpend lezen steunt op goed technisch lezen. Dit is door vrijwel iedereen te leren al hebben sommige leerlingen meer oefentijd nodig. Stevige en deskundige instructie is hierbij cruciaal.

Waarschijnlijk ben ik niet de enige die heel erg tobt met de woordenschat van mijn leerlingen. Dit probleem is overigens nauw gerelateerd aan een abominabele algemene ontwikkeling. In mijn (laag niveau en multiculturele) klas maakte ik onder anderen mee:
– dat men het woord ‘lapje’ (voor het oog) niet kende
– dat het woord ‘buitenstaander’ op geen enkele manier geplaatst kon worden
– dat men bij ‘de beroemde schilder Rembrandt’ aan een huisschilder dacht
Het gaat hier dan gewoon om letterlijke betekenissen en niet om uitdrukkingen (een punthoofd krijgen??????)

Lange tijd geen Blogbijdrage gemaakt. Nu noopt de actualiteit weer eens. De ijverige nieuwe regering heeft de kwalificatieplicht uitgevonden en combineert dit met een verlenging van de leerplicht plus de onmogelijkheid van Bijstand onder de 23 jaar. Mijn commentaar:

Ik vind het een slecht plan om de leerplichtige leeftijd te verhogen en een kwalificatieplicht in te stellen. Zo wordt er weer een maatschappelijk probleem (jongeren zonder diploma, maar zeker ook: hangjongeren op straat) op het bordje van de scholen gelegd. Dit leidt tot een aantal zeer ongewenste ontwikkelingen.
1. De kwalificatieplicht noodzaakt de MBO’s om de niveaus van de diploma’s te verlagen (anders krijg je de lastposten nooit weg)

Het verzet tegen alle varianten van het nieuwe leren loopt. Heerlijk! Hoog tijd ook. Daarom breng ik eens een praktisch element van het leraarschap in. Ik hoop op tips.

Vandaag bij mij in de klas, dus rechtstreeks uit de praktijk. Eén van de leerlingen klapt keihard met zijn kauwgom. Ik heb niet gezien wie het gedaan heeft. Ik weet wel precies uit welke hoek van de klas het komt. Daar zitten maar drie leerlingen die het gedaan kunnen hebben. Leerlingen vinden dat ze niet mogen klikken. Omdat ik geen rechercheur ben stuur ik alle drie de leerlingen de klas uit. Veel protest, maar niemand vertelt wie het wel gedaan heeft, ook de schuldige zelf (ik weet bijna zeker wie het is) niet.

Ik heb het vermoeden dat de meeste bezoekers van dit forum, op een enkele querulant na, het wel eens zijn. Onderwijs drijft op goede kennisoverdracht en Het Nieuwe Leren (plus alle varianten) hebben hun waarde nog lang niet bewezen.

Waar ik wel mee blijf zitten is de ervaring dat je in het onderwijs zoveel energie verspilt. De docenten steken bewonderensvaardig veel energie in het aanbieden van kennis, het bedenken van goede oefeningen, het structureren van de inhoud enz. De leerlingen steken er soms veel energie in om deze activiteiten van docenten te dwarsbomen. Daar zit toch iets heel tegenstrijdigs in. Waarom moeten docenten bovenop de energie die ze investeren in een goed onderwijsaanbod, óók nog eens zoveel energie steken in het houden van orde. Het zijn toch de leerlingen zelf die belang bij die orde hebben? Het is doodvermoeiend om jongeren hun eigen belang door de strot te douwen.

Eigenlijk is Maikel nog een kind, als hij begint aan de technische beroepsopleiding voor niveau 2. Op grond van zijn VMBO diploma (LeerWegOndersteund) moet hij toegelaten worden, maar de intaketests wijzen erop dat hij zéér zwak is. Weinig basiskennis, ADHD en dyslexie.
Hij is erg klein van stuk (heeft zijn groeispurt nog niet gehad) en gedraagt zich kinderlijk. Hij is erg impulsief, kan nooit zijn mond houden en heeft moeite om op zijn plaats te blijven zitten. Altijd uit op een gebbetje. Hij blijft proberen om zich door middel van grappen ten koste van anderen (of de leraar) populair te maken in de klas. Dat lukte op zijn vorige school, maar hier reageren zijn klasgenoten met gêne.

In deze bijdrage wil ik zo nu en dan een geanonimiseerde beschrijving van een leerling geven. Ik heb zelf het idee dat er maar weinigen buiten mijn onderwijssector een idee hebben van het soort leerlingen dat wij hebben op de lage niveaus van het MBO (korte opleidingen)

Zakaria
Een Marokkaanse jongen, laten we hem Zakaria noemen, komt bij ons op zijn 19e in de niveau 2 opleiding in de techniek. Hij heeft al twee afgebroken beroepsopleidingen achter de rug en heeft op zijn 17e het VMBO zonder diploma verlaten. We hebben de indruk dat Zakaria bepaald niet dom is. Toch is zijn beginniveau zodanig laag dat we hem laten beginnen in niveau 1. Daarover is hij erg boos. Dit is ver beneden zijn stand. We beloven hem dat hij bij hard werken en goede prestaties na een half jaar overgezet kan worden naar niveau 2. Zakaria is vaak afwezig en meldt zich vaak ziek. Kortom: we zien hem weinig op school. We betrappen ons erop dat we daar ook stiekum soms wel blij mee zijn, want in de klas ‘zuigt’ hij. Hij gedraagt zich erg vervelend en krijgt bovendien een clubje andere Marokkanen achter zich. Zakaria gaat voortdurend over grenzen. Binnen enkele maanden gaan er diverse brieven naar Zakaria de deur uit: waarschuwingen over gedrag en aanwezigheid. Tegenstrijdig genoeg mogen we pas een leerling van school verwijderen als hij eerst geschorst is. We schorsen Zakaria wegens zijn afwezigheid……….. (!!!). Gelukkig nemen zijn ouders contact met ons op. Ze maken zich erg ongerust en vragen om een gesprek. Op het betreffende gesprek belooft Zakaria beterschap en iedereen krijgt weer hoop. Dit herhaalt zich nog drie keer. Zakaria’s ouders zijn wanhopig: ze willen zo graag dat hun zoon goed terecht komt, maar tegen zijn vrienden kunnen ze niet op. Vooral dankzij zijn ouders krijgt Zakaria drie keer opnieuw een kans van ons. Het valt niet mee om een stage voor Zakaria te vinden, maar het lukt. Tijdens de stage belt een wanhopige baas: Zakaria gaat voortdurend over de grenzen; te laat komen, overal kritiek op, vreselijk eigenwijs enz. Wat moeten ze doen? Na enkele keren heen en weer bellen wordt Zakaria van het bedrijf weggestuurd. De uiteindelijke reden was een kleinigheid, maar nét een die de emmer deed overlopen.

Heel gelukkig ben ik met de hernieuwde aandacht voor schooluitvallers. Schooluitval in het (V)MBO een van de ernstigste maatschappelijke problemen, want:
– Jongeren die zonder diploma en zonder werk de school verlaten hebben weinig toekomstperspectief en meestal weinig maatschappelijke redzaamheid. Pas met een beroepsdiploma (of geschikte werkervaring) en voldoende kennis van taal, maatschappij en administratie kun je in de huidige samenleving goed functioneren.
– Jongeren die zonder full-time bezigheden als school of baan op straat lopen (of thuis voor de computer hangen) leren niet veel goeds en veroorzaken veel problemen in de openbare ruimte. Veel justitie-klanten zijn hun carrière op straat begonnen.