Heel gelukkig ben ik met de hernieuwde aandacht voor schooluitvallers. Schooluitval in het (V)MBO een van de ernstigste maatschappelijke problemen, want:
– Jongeren die zonder diploma en zonder werk de school verlaten hebben weinig toekomstperspectief en meestal weinig maatschappelijke redzaamheid. Pas met een beroepsdiploma (of geschikte werkervaring) en voldoende kennis van taal, maatschappij en administratie kun je in de huidige samenleving goed functioneren.
– Jongeren die zonder full-time bezigheden als school of baan op straat lopen (of thuis voor de computer hangen) leren niet veel goeds en veroorzaken veel problemen in de openbare ruimte. Veel justitie-klanten zijn hun carrière op straat begonnen.
Ik vind dat er nauw aan de school gekoppeld (liefst binnen het instituut zelf) intensieve begeleiding moet zijn voor jongeren die spijbelen, niet presteren of wangedrag vertonen in de klas. Iemand moet ze ‘bij de poot’ nemen en pas loslaten als het goed gaat bij een nieuwe opleiding of bij een baas. Het is niet de bedoeling dat deze jongeren in de watten worden gelegd, maar dat hen intensief wordt duidelijk gemaakt dat iedereen in deze samenleving zijn bijdrage moet leveren en zich moet inspannen.
Een van de manieren om aanwezigheid, prestaties en gedrag gunstig te bevorderen is de studiefinanciering in handen van de scholen te geven. Het is toch te gek voor woorden dat (3x!) kinderbijslag of stufi geïncasseerd kunnen worden zonder controle op aanwezigheid en prestaties. Waarom wordt er wel op universiteiten na enige tijd beoordeeld op prestaties (prestatiebeurs) en niet in het (V)MBO.
Pas als er geld is uitgetrokken voor intensieve begeleiding van uitvallers kan de bijstand voor jongeren tot 21 jaar afgeschaft worden.
Onderwijsinstellingen hebben er op dit moment weinig belang bij om hun spijbelende leerlingen aan te pakken. De leerling is meestal toch al een lastpak, levert overheidsfinanciering op en kost verder geen energie. Voor de school alleen maar jammer dat er waarschijnlijk geen diploma (outputfinanciering) bovenop komt. Intensieve begeleiding is duur, maar levert maatschappelijk gezien een enorme winst op. Dat maakt het voor de samenleving toch de moeite waard. Onderwijs, bedrijfsleven, overheid en burgers moeten zich samen sterk maken: geen jongere de school uit zonder werk of beroepsdiploma.
Mijn vraag: delen jullie de visie dat scholen (dus niet leraren, maar scholen) ook verantwoordelijkheid moeten nemen voor de uitvallers, de niet-willers, de niet-kunners, de lastpakken?
Problemen
Ik deel je visie vooralsnog niet.
Jouw visie komt neer op: binnen betekent eruit met diploma. Scholen zullen dan ofwel bij binnenkomst streng selecteren op eventuele problemen, ofwel iedereen een diploma geven. Dan is het diploma dus niets meer waard.
Ook maak je het kleine scholen lastig. Grote schoolbesturen zullen gewoon een nieuwe school starten en daar alle probleemgevallen dumpen. Kleine scholen zullen de probleemleerlingen op de oude school moeten houden, met alle problemen van dien.
En wat doe je trouwens met leerlingen die leraren (of andere leerlingen) in elkaar slaan? Die moeten volgens jouw visie op school blijven. Niet leuk voor het slachtoffer om iedere dag met de dader geconfronteerd te worden. Moet het slachtoffer dan maar weg?
Kortom: veel vragen.
Hoe dan?
Uit je reactie blijkt dat je referentiekader toch vooral het algemeen voortgezet onderwijs is. In mijn sector (MBO) zijn er bijvoorbeeld bijna altijd vele locaties, waardoor mensen de genoemde confrontatie makkelijker vermeden kan worden. En binnen betekent niet altijd eruit met het (gewenste) diploma. Soms is dat een lager diploma, soms is het alleen een baan.
Mijn vraag aan jou is dan: Wat moet er dan (door wie) gebeuren met schooluitvallers? Het is maatschappelijk absoluut noodzakelijk om te proberen het probleem aan te pakken. Heeft de school daar dan geen verantwoordelijkheid voor? Zo niet, welk instituut dan wel.
Het lijkt me toch niet aangaan dat we als onderwijs constateren dat er zo veel leerlingen buiten de boot vallen en dat we onze schouders er gewoon over ophalen en zacht iets mompelen als ‘Eigen schuld, dikke bult’. Afgezien nog van de vraag of dat terecht is; we merken de gevolgen van deze grote groep uitvallers in de samenleving beslist. Daar wordt mijn school, mijn straat, mijn stad een stuk onveiliger van.
Inderdaad een groot probleem
Er is inderdaad een groot probleem en ik heb geen pasklaar antwoord. Waar ik bezwaar tegen heb is dat politici zeggen: het is aan de school om dit op te lossen en het daarbij laten. Het is een maatschappelijk probleem (en daarmee ook deels van de school, maar niet enkel van de school). Bij deze leerlingen komt vaak echter zoveel kijken (criminaliteit, drugs etc. etc.) dat de expertise van de gemiddelde school ver te boven gaat dat de school dit mijns inziens niet alleen op kan lossen.
Klopt
Klopt: de schuld ligt niet bij het onderwijs en al helemaal niet bij de leraar. Als je gaat zoeken wie dit maatschappelijke probleem (waar we allemaal last van hebben) het best kan tackelen, kom ik wel bij het onderwijs. Het is verkeerd om te verwachten dat de gemiddelde leraar (met als hoofdtaak: lesgeven) dit er wel even bij kan doen.
De maatschappij heeft een probleem, de school kan daarin zeker iets betekenen, maar moet daar dan ook faciliteiten (uren, geld, werkruimtes) voor krijgen. Docenten die zich liever beperken tot lesgeven: moet ook kunnen.
PS: Dat brengt me terug op één van mijn vorige bijdragen: Docenten moeten kennis en vaardigheden aan hun leerlingen kunnen overdragen. Voorwaarden: geloven in je vak, enthousiasme, didactisch talent. Het is prima als je dat doet met een methode, goed gekozen, goed doordacht en op zijn minst zonder spelfouten.
Andere taken die niet inherent aan het leraarschap zijn, maar tot de extra taken kunnen behoren zijn:
– lesmateriaal schrijven, curriculum ontwerpen
– begeleiding van leerlingen anders dan de ontwikkeling op het vakgebied (sociaal, psychologisch etc.)
– organisatie van de school, inclusief financieel beheer.
Waar is de
Waar is de verantwoordelijkheid van ouders?
Mijn pedagogische kennis en mogelijkheden zijn beperkt, waar mag ik de lijn trekken?
Goeie vraag
Feit is dat sommige ouders hun verantwoordelijkheid niet nemen. Soms zijn ze onmachtig, soms hebben ze niet door dat dat nodig is, soms willen ze niet. Als je blijft verwijzen naar falende ouders wordt het probleem niet aangepakt (oplossen is sowieso moeilijk).
Ik vind zeker niet dat alle leraren nu maar sociaal begeleider moeten worden, maar institutioneel is het onderwijs (de scholen) de aangewezen plek om hier aan te gaan staan.
Als de school weer een taak
Als de school weer een taak van de ouders oppakt zal een groep zich dit lekker laten aanleunen en als een verlichting van hun toch al drukke leventje zien.
Maar belangrijker, wat kan ik nou eigenlijk op dat terrein?
Ik ben maar een beperkte academica met een onderwijsbevoegdheid en geen sociaal-, of jongerenwerker.
Ik heb in mijn opleiding niets geleerd over psychologische problemen, huiselijk geweld, stalking, omgangsproblemen etc. Terwijl je daar als mentor wel uitgebreid, zonder verdere training op wordt getrakteerd. Je gaat dan maar een beetje schipperen met je levenservaring en vaak wel tot tevredenheid maar ik voel mij wel inadequaat.
Beste Hinke,
Beste Hinke,
Eerst noem je het heel goed ‘andere taken’. Daarna zeg je ‘extra taken’. Ik zou het op ‘andere taken’ houden. In feite heb je dan 2 (of meer) verschillende banen bij dezelfde werkgever. Elk van die banen moet apart ingeschaald worden (het kan dus best zijn dat je voor de ene baan schaal 7 krijgt en voor de andere schaal 12). Ook wordt dan duidelijk hoeveel FTE opgaat aan ‘andere taken’.
12
nou, als ik een academische opleiding zou hebben krijg ik volgens de BON schaal 12……………….toch?
Voor je lesgevende taak
Voor je lesgevende taak (op HAVO/VWO) ja. Als je daarnaast voor een deel van de tijd secretaresse bent krijg je voor dat deel van je tijd overeenkomstig betaalt (dus geen schaal 12 in dit voorbeeld).
Bij ambtnaren was het altijd
Bij ambtnaren was het altijd zo dat 2 verschillende functies elkaar niet meer dan twee schalen mochten ontlopen. (Dit was mijn ervaring rond 1990.)
recht op goed onderwijs moet heilig zijn
Als ouder wil ik er graag op wijzen dat er ook zoiets als recht op goed onderwijs bestaat. En ook nog het recht op veiligheid. Scholen moeten er in de eerste plaats voor zorgen dat leerwillige leerlingen die bereid zijn om zich fatsoenlijk te gedragen goed onderwijs krijgen en zich veilig op school voelen. Zorg voor zorgleerlingen mag de belangen van leerwilligen niet schaden. De inspanningen om zorgleerlingen binnen aan scholing te helpen is een verplichting van de gehele samenleving en mag nooit ten koste van onschuldige leerwillige leerlingen gaan
Bescherming
Helemaal waar! En om die goedwillende leerlingen te beschermen moet je anderen kunnen wegsturen. Om de maatschappij op zijn beurt weer te beschermen moet je ervoor zorgen dat er goede opvang en begeleiding voor uitvallers is. Daar moeten ook financiële sancties genomen kunnen worden (inhouding kinderbijslag of studiefinanciering of het verspelen van het recht op uitkering).
Begrenzen
…maar de school hoeft toch niet de maatschappij te beschermen, lijkt me.
School kan doorgeven welke leerlingen zijn uitgeschreven, en een gemeentelijk project kan evt. met die leerlingen aan de slag. Met evt. financiele sancties. School kan ook na overleg doorverwijzen naar de hulpverlening. Zo gebeurt het toch ook?
Dat het vaak niet zo geweldig werkt, is wat anders. Maar het idee, duidelijke begrensde taken, doen waar je goed in bent, is m.i. juist.
Binnen de school
Nee, ik vind dat die hulpverlening binnen het kader van de school moet plaatsvinden. Op het moment dat je leerlingen op je school uitschrijft wordt het heel moeilijk om ze ergens weer terug te nemen. Niet voor elke leerling is terug naar school de beste optie. Toch moet je voorkomen dat ze ‘kwijt’ raken. Dan zijn we als samenleving echt in de aap gelogeerd.
Als ze niet terug naar school willen of niet kunnen, of niet presteren, moeten ze vanuit de school naar een stabiele werksituatie (desnoods een sociale werkplaats oid)begeleid worden. Willen of kunnen ze dat ook niet, dán is pas het moment van definitieve uitschrijving (maar ook geen recht meer op studiefinanciering of een uitkering) daar.
goed en welvarend mileu
Als men een onhandelbare leerling zo lang mogelijk op school probeert te houden zijn vooral zwakke leerwillige leerlingen het slachtoffer. Behalve natuurlijk als ze ouders hebben die bijlessen kunnen en willen betalen! Slecht onderwijs, dus ook onderwijs gehinderd door stoorzenders, geeft kinderen meer relatief voordeel naarmate het milieu beter of het inkomen van de ouders hoger is. En de basisvorming is ons toch door de strot gedrukt om dat tegen te gaan?
Snapen we elkaar niet?
Beste Seger,
Begrijpen we elkaar niet? IkWIL juist de stoorzenders uit de klas laten halen en liefst zo snel mogelijk!
Het enige wat ik naar de maatschappij toe onverantwoord vind is ze uitschrijven uit school. Er moeten aparte opvanglocaties of opvangklassen komen waar ze stevig aangepakt worden en er met hen een traject wordt uitgezet en uitgevoerd naar werk of opnieuw scholing.
Beste Hinke,Ik geloof dat
Beste Hinke,
Ik geloof dat we elkaar snappen. Maar in het verleden heeft de regering geprobeerd op kosten voor zorgleerlingen te bezuinigen door het reguliere onderwijs er mee op te zadelen. Mijn angst is dat veel aandacht voor probleemgevallen (die jij volkomen terecht vraagt) er opnieuw toe leidt dat men uit kostenoverwegingen weer de reguliere scholen er mee gaat belasten. Het recht van de leerwillige leerling op goed (ongestoord) onderwijs moet sacrosanct worden, hoe belangrijk probleemleerlingen ook zijn. Geen oplossingen waarbij een gedragsprobleem-leerling het elke keer weer opnieuw in het reguliere onderwijs mag proberen.
school is een plek voor kennisoverdracht
Probleemleerlingen moet je uit de school halen als ze er zelf blijk van geven niet aan het onderwijs te willen deelnemen. De gevolgen van hun wangedrag zijn anders voor hun klasgenoten (en voor de leraar, maar dat komt voor mij op de tweede plaats, echt waar) . Juist in NRC van vandaag stelt L. Prick in zijn column dat onze leerlingen meer contacttijd hebben dan elders in Europa maar minder leren: wel eens bedacht hoeveel tijd er verloren gaat in orde houden/gesprekken en de onrust die daarmee tijdens een les gepaard kan gaan? Een leerling met de juiste studiehouding praat zichzelf wel weer de school in: kwestie van verantwoordeijkheid pakken. Maar ik ben het beu dat de grote monden die niet willen het voor de grote groep verknoeien.
ex-territoriaal
Het accent ligt hier gelukkig weer op de rechten van de leerwillige leerlingen en gemotiveerde docenten. Op die rechten moet BON het accent blijven leggen. Gedragsstoornissen en daaruit voortvloeiende maatschappijproblemen en economische schade en hun agenten vallen onder een andere discipline, vragen om een ander soort specialisten en moeten onder andere ministeries vallen. Zij vallen daardoor ook buiten de scope van BON
Begrip en eens
Hallo Seger en anderen,
Mooie discussie. We zijn het eens! Het recht op leren door leerwillige leerlingen (en een prettige baan voor docenten) staat bovenaan.
Aan de door jou genoemde ‘maatschappijproblemen’ wil ik toch vooral het volkomen gebrek aan aandacht voor het verschijnsel opvoeding noemen, bij ouders, in de media en in de maatschappij (alleenstaande ouders moeten fulltime werken!). Idioot gewoon. We hadden echt een substantieel kleiner aantal probleemleerlingen als er weer opgevoed werd in ons land.
exterene factoren
E’en van de redenen waarom jonge partners beide moeten werken is de hoge prijs van woningen. Ik kan me niet voorstellen dat daar geen oplossing voor te vinden is. Bij alleenstaanden speelt dat probleem nog veel sterker. Ik kan me niet onttrekken aan het gevoel dat ook hier (net als bij het onderwijs) belangengroepen een oplossing tegenwerken. Maar om dat gevoel om te zetten in een bewijsvoering ontbreekt mij helaas de kennis.
Deze alleenstaande ouder is
Deze alleenstaande ouder is het helemaal met je eens. Ik wil niet gedwongen al mijn energie steken in de kinderen van een ander, mijn eigen kinderen hebben er ook recht op. Ik doe liever wat minder tijd betaald werk, terwijl ik wel heel belangrijk werk doe. (probleem voor de regering : het levert geen belasting op.) Wat is de visie van de overheid eigenlijk op de taakverdeling tussen school en ouders?
Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat er steeds meer richting school verschuift.