Berichten door b.verkroost

Interessant artikel van Peter Langerak in de laatste Vakwerk. Het sluit aan bij wat ik op dit blog al eens heb beweerd nl. dat het bij grote instellingen in het onderwijs niet gaat om wel of geen management maar om slecht of goed management. En dat er een echte communicatie tot stand moet komen tussen management en professionals. Op andere punten ben ik het minder met Langerak eens.

Onderscheid tussen echte en nepwetenschap is in de sociale wetenschappen niet gemakkelijk te maken. Bij de verhoren voor de commissie Dijsselbloem lobbyden onderzoekers die gehoord werden er lustig op t.b.v. het eigen instituut. Dat is hun goed recht en ze zullen allemaal wel overtuigd zijn van de onmisbare waarde van het eigen onderzoek en de werkgelegenheid op het instituut. Ik heb niets tegen goed onderzoek, integendeel maar er gaat natuurlijk wel een hoop gemeenschapsgeld in om en het is daarom van belang dat het geld goed besteed wordt. Twee vragen mijnerzijds.

Bijna de gehele dag voor het scherm doorgebracht vanwege de commissie Dijsselbloem en in verwarring achtergebleven. Een paar vraagjes. Waarom noemde Jolles, die overigens een boeiend verhaal had, man en paard niet toen hem werd gevraagd naar Nederlandse instellingen die het hart-brein leren propageren. Hij had alleen maar hoeven zeggen: dame en heren bekijkt u de site van het APS eens.

Ik weet niet of dit al dan niet geoorloofde reclame is maar ik zou de lezers van dit forum aanraden deze week het blad Opinio aan te schaffen en in het bijzonder blz. 4 en 5 . Daar staat een goed, cultuurfilosofisch onderbouwd betoog van Ad Verbrugge over de problemen in het onderwijs en de betekenis van vakmanschap Voor Bonners waarschijnlijk niet nieuw, dat wel. Ook de andere bijdragen op deze pagina over hetzelfde onderwerp zijn helder en overtuigend naar mijn mening. En dat voor maar 1 euro. Het nummer is in zijn geheel trouwens wel de moeite waard.

Ik denk toch dat Plasterk gelijk heeft de aanbeveling van de Onderwijsraad betreffende de aanscherping van de exameneisen voor HAVO en VWO op dit moment niet over te nemen. Om een werkelijke cultuuromslag te realiseren zullen eerst o.a. de overige aanbevelingen van de Onderwijsraad in deze gerealiseerd moeten worden. Dat is een kwestie van een wat langere adem maar cultuur verander je niet zo maar met een wat gemakkelijke ingreep. De examencijfers komen helemaal aan het einde van het proces. De vraag is: wat zit er achter een vijf of een zes.

Volgens minister Plasterk van onderwijs is het prikkelen van de student toch vooral een taak van de docent. “Een leraar moet iemand zijn voor wie je je best wilt doen. Zeg maar het Willem-van-Hanegem-effekt” (Volkskrant, 8 mei j.l.). Hij zei dat in een discussie met studenten en docenten over het nieuwe leren. In deze discussie stond een meerderheid van de deelnemers zeer kritisch tegenover het nieuwe leren en kreeg de stelling “het nieuwe leren stuurt studenten de afgrond in” veel bijval. “Het nieuwe leren is hier en daar erg ver doorgeschoten, maar we moeten niet terug naar af” vindt de minister en “competenties zijn net zo goed belangrijk als kennis. We moeten niet alleen rijtjes grammatica stampen”.

Voor degenen, die vooral vraagtekens hebben bij de inhoudelijke kant van de invoering van CGO in het MBO bevat het onderzoek van Berenschot in eerste instantie weinig interessants. Er wordt immers ervan uitgegaan dat CGO een adekwaat antwoord is op de maatschappelijke problemen rond schooluitval en gebrekkige aansluiting tussen onderwijs en beroepspraktijk alsmede dat de noodzaak ervan door alle betrokken actoren (stakeholders!) wordt onderschreven. Dat is nu juist wat ik wel eens onderzocht zou willen zien: in hoeverre wordt met dit “herontwerp” ingestemd door met name docenten, ouders, leerlingen en bedrijfsleven. De schrijvers van het onderzoek vinden echter veel kritische geluiden niet relevant want het gevolg van “populistische en ongenuanceerde publiciteit”. Nu deze kritiek dus is weggewuifd leidt het onderzoek tot de toch verbijsterende conclusie dat op organisatie, aansturing en uitvoering van de gehele operatie van alles en nog wat is aan te merken. Populistisch gezegd: “er klopt vooralsnog geen bal van”. Om die reden woren allerlei reparaties voorgesteld en aanbevelingen gedaan zoals dat de instellingen moeten komen met een “plan van aanpak voor de implementatie van de nieuwe opleiding waarbij uitgegaan moet worden van een adequaat implementatietempo”. OF:”ondersteuning van instellingen met majeure kwaliteitsproblemen en stroomlijning, versterking en verbetering van het professionaliseringsaanbod voor docenten en managers”. Kortom, een hoop werk aan de winkel van adviesbureaus en scholingsinstellingen. Ook moeten communicatie en voorlichting veel beter worden aangepakt door middel van een campagne-achtige strategie.

De impasse van bureaucratisering en grootschaligheid moet op de een of andere manier worden doorbroken. Het regeeraccoord wijdt hieraan een voorzichtige passage: “het kleinschalig organiseren van scholen eventueel binnen bestaande grootschalige verbanden, zal worden bevorderd”. “Tsja” zou een bekende columnist zeggen. Dat kleinschalig organiseren lukt volgens mij alleen wanneer je docenten en studenten/leerlingen daar nauw bij betrekt. Een stuk reële zeggenschap over inhoud en vormgeving van het onderwijs. De democratisering van het onderwijs moet een nieuwe impuls krijgen. In de jaren zestig/zeventig ging het om de bestrijding van autoritaire besturen en (hoog)leraren.

In De Groene Amsterdammer van deze week haalt Bas jacobs een aantal cijfers aan uit een rapport van de onderwijsraad (Bureaucratisering en schaalvergroting) dat verscheen in 2004. Deze gegevens liegen er niet om. Daar is geen parlementair onderzoek voor nodig. “De conclusies zijn nog steeds alarmerend” schrijft Jacobs. En vervolgens: “Als minister Plasterk zich onsterfelijk wil maken, dan verwijdert hij het kwaadaardige gezwel van de bureaucratie. Dan vermindert hij de bureaucratie meer dan in alle kabinetsplannen samen”. Dat vraagt nogal wat, te meer omdat in het regeeraccoord hierover maar weinig is afgesproken. Nou ja: “Het kleinschalig organiseren van scholen, eventueel binnen bestaande grootschalige verbanden, zal worden bevorderd. Tegen die achtergrond zal de fusieprikkel voor het voortgezet onderwijs worden afgeschaft”, staat er. Plasterk wil schaalvergroting en dominantie van managers terugdringen zei hij in Buitenhof. Maar gaat hij dat ook echt doen of loopt hij, zoals door sommigen op deze site gezegd is aan de leiband van PvdA en AOB ? En dan met name de vertegenwoordigers van de gevestigde belangen in die organisaties en daarbuiten. En is het, wat het onderwijs aangaat, wachten op het eerste kabinet Marijnissen.

Uit onderzoek is weer eens wat gebleken. Namelijk dat de leermethoden in de gemiddelde school in Nederland verouderd zijn en nog wel het sterkst in Brabant en Limburg. Laat ik nu altijd al gedacht hebben dat ze daar een beetje achter lopen. Leermethoden gelden als verouderd als ze meer dan acht jaar in gebruik zijn volgens Henk van der Linden van de GEU. GEU staat voor Gezamenlijke Educatieve Uitgeverijen. Wat ik me nu afvraag is hoe hard zo’n criterium van 8 jaar is en in hoeverre dat een kop rechtvaardigt op de voorpagina van De Volkskrant die luidt: “Leermethodes in Zuiden zijn sterkst verouderd”.