blogs

De overheid als bovenmeester

P. v.d. Ploeg, J.D. Imelman, W. Meijer, H. Wagenaar

Intro, Nijkerk, 1999, 127 pagina’s.

Boekbespreking; januari 2000

Leerdoelen vatten samen wat leerlingen moeten weten en kunnen aan het einde van een cursus, schooljaar of opleiding. Leerdoelen bieden houvast aan leraren, de schrijvers van schoolboeken, aan schoolleiders en aan de overheid die toeziet op de kwaliteit en het niveau van het onderwijs. Doelen op lesniveau zijn uiteraard gedetailleerder dan doelen op de andere niveaus’s waar men ze ook wel eindtermen en kerndoelen noemt. Alle doelen zijn slechts middelen om de inhoud van onderwijs te ordenen en zo de discussie, bijvoorbeeld over de examenprogramma’s, te vergemakkelijken. Het was dus in 1986 geen slecht idee van minister Deetman van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen om, als voorbereiding op onderwijsvernieuwing in het basis- en in het voortgezet onderwijs, opdracht te geven kerndoelen te formuleren.

Elk weekend een klein, beetje decadent, cadeautje: de Libelle met zijn korte en luchtige stukjes. Lekker in de hangmat met het veelgelezen vrouwenblad.
Deze week: een groot artikel van meerdere pagina’s met zorgen over de kwaliteit van het onderwijs. De BON staat er met naam in toenaam in genoemd. Op zich maakt Libelle altijd stukjes waaraan ze zich geen buil kunnen vallen. Hoor en wederhoor, argument en tegenargument. Maar toch: het onderwerp staat in de picture. Reken maar dat de Libelle veel gelezen wordt hoor! Ik ben erg blij met die aandacht. Bovendien zégt het iets. Libelle doet altijd uitgebreid onderzoek of de lezers wel toe zijn aan hun onderwerpen. Kennelijk is dat het geval.

In een kleine gemeente Lij aan de ene zijde van het water leefde de behoefte om veel vaker en sneller naar de andere gemeente Loef te kunnen. In Loef was dat niet anders. Nu moesten mensen een uur om fietsen en met een brug zou je in 10 minuten van Loef naar Lij kunnen. Er werd een commissie gevormd welke tot de conclusie kwam dat de brug in het algemeen belang van een ieder was. Het was een publieke zaak. Na stemming in beide gemeentes werd een tolbrug gerealiseerd. De gemeentes namen afzonderlijk brugwachters in dienst en de brug werd operationeel. Al snel ontstonden in de uitvoering problemen zo van wie doet wat wanneer en wie is waarvoor aansprakelijk. Tevens ontstond er discussie over de tol, moest die kostendekkend zijn of mocht je er ook aan verdienen. Men kwam tot de conclusie dat deze zaken vroegen om een manager.

Zomaar een verhaal over intimidatie verteld door een ouder uit het zuiden van het land.
Er was eens een docent wiens leven ruw verstoord werd door een zeer serieuze beschuldiging. Zoals dat hoort is die beschuldiging goed en grondig onderzocht. De docent werd gerehabiliteerd. Eind goed al goed, zou je denken. Deze docent had echter de toorn van zijn baas op zijn hals gehaald simpelweg door deze tegen te spreken.
Pesten was het antwoord o.a. door te stellen, mijn beste docent, waar rook is, is ook vuur, ook al ziet zo’n tweederangs onderzoeker dat niet. In mijn ogen blijf je schuldig en ik zal je hier weg krijgen zoals ik er al zo vele heb weggekregen. Mij kan het niets schelen wat het jou en de belasting betaler kost, eruit met jou.

Het gebrek aan tolerantie noodzaakt ons, de kwaliteitsbewakers van het onderwijs, tot bijscholing. We moeten leren op een correcte manier te antwoorden. Een correct antwoord is een antwoord waarmee je jezelf niet in de problemen brengt. Daar ben jij en het onderwijs niet mee geholpen. Veel te vaak laten wij ons verleiden tot een spontaan en eerlijk antwoord gebaseerd op passie voor het vak. Het management ervaart dit echter te vaak als niet constructieve kritiek op beleid en of persoon. {kun je nagaan hoeveel argumenten ze hebben}
Uit de vele meldingen van intimidatie blijkt dat ze het er ook niet bij laten zitten.

Een dankbare en meelevende collega deed mij vandaag een krantje toekomen uit de serie “Goedbedoelde leesrotzooi in de docentenkamer”.
Dit keer betrof het een episteltje met de intrigerende titel “Toetsflits”, een uitgave van het Cito, u weet wel.
In onderwijsland hebben deskundigen al enige jaren het idee dat die scholen maar wat aanrommelen met hun toetsen. Daarom is er nu een groepje lieden opgestaan met uiterst kundige inzichten, dat toeziet op het produceren van toetsen met eindelijk eens een behoorlijk niveau.
Wat ik de afgelopen dertig jaar aan toetsen heb gefabriceerd was inderdaad zwaar knudde, dat zie ik nu wel. Als ik voortaan even snel een toetsje wil maken, pak ik een dikke map uit de kast en ga op zoek naar een groot aantal codes, die ik dan weer volgens een volslagen begrijpelijk schema en binnen strakke regels verwerk in toetsmatrices, die ik dan weer in drievoud invul, uitwerk, verwerk, aanpas, opstuur, laat beoordelen en opnieuw beoordelen door gecertificeerde examenfunctionarissen ( “dus deskundig”, volgens het krantje ). Stevast worden die toetsen natuurlijk afgekeurd, omdat ik bijvoorbeeld bij vraag 8b, sub c niet voldoe aan de eindtermen volgens artikel 234.7, code 456-23Xs. Zo heb ik laatst bijvoorbeeld niet voldoende getoetst of de leerling het gebruik van internet wel voldoende beheerst. Ik moet de eerste leerling nog tegenkomen waarbij dat daadwerkelijk het geval is, maar voortaan moet ik een duidelijke vraag opnemen waaruit blijkt dat de leerling met goed resultaat het knopje voor Internet-Explorer kan vinden.

Volgens mij zijn inmiddels alle ins en outs van het salarissysteem aan de orde geweest. Mark heeft een tijdje geleden een mooie samenvatting gemaakt waarop we elkaar zouden kunnen vinden. Ik vind het persoonlijk echt naar dat die discussie steeds weer terugkomt, al laat ik me telkens ook weer verleiden mijn zegje te doen.
Laten we het alsjeblieft weer over onderwijs hebben en VOORAL over de concrete stappen die we zelf kunnen zetten om het echt te verbeteren (of de verslechteringen tegen te houden). Hebben al die eerstegraders hun bevoegdheid bijvoorbeeld al op Marktplaats gezet? Kleine moeite, groot plezier! Als het er echt genoeg worden kunnen we daarmee flink aan de weg timmeren over de afbraak van het onderwijs.

Door een samenloop van omstandigheden is mijn zoon (2 HAVO) terecht gekomen op een school waar men nu langzaamaan het onderwijs gaat vernieuwen. Zaterdagmorgen voor het voetballen vraag ik hem naar hoe het is op school. Hij verhaalt over de domeinen die hun intrede hebben gedaan. Ik begrijp niet precies wat hij bedoelt en vraag door. Bedoelt hij dat wiskunde nu samen met biologie en natuurkunde wordt gegeven? Dat blijkt een misvatting.

Maar wat dan wel?
Nou, ‘smorgens gaat hij naar een domein en dan komt een lerares wiskunde geven… en een uurtje later komt een docent die aardrijkskunde geeft. Ha.. dat herken ik en stelt me gerust. Maar bedoelt hij met een domein dan misschien toch gewoon een leslokaal? “Vernieuwd onderwijs nu met gratis domein in plaats van ouderwets leslokaal!!” Dus toch die verschillende ruimten waar leerlingen samenkomen, als bij het slash21 verhaal.

De aanleiding voor dit stukje is de discussie die ontstaan is na het artikel van Madhat over functiewaardering op de BON site.
Collega’s
Dit soort discussies ontstaat toch alleen maar omdat er pijn verdeeld moet worden. Schaal 12 moest schaal 10 worden om te bezuinigen.
De oude garde heeft zich met succes verdedigd tegen salarisverlagingen maar zij hebben nooit gezegd dat schaal 12 eigenlijk te hoog was en dat je dat bij de nieuwkomers er maar wat af moest halen. Zij zijn het ook niet geweest die de minister hebben ingefluisterd dat hij moest bezuinigen. Zo gaat het nu ook met de bevoegdheden. Niemand heeft de vergrijzing in het onderwijs over het voetlicht kunnen brengen{managers dat hadden jullie moeten doen} en dus is er niets gedaan aan de opdrogende bron. Nu wordt de deur opengezet naar minder gekwalificeerd personeel. Een logisch gevolg van het voorgaande probleem. Dit alles wordt betaald uit een niveaus verlaging van de uitstroom. Kunnen wij dit laatste inzichtelijk en bij een breed publiek bekend maken dan behoeven wij elkaar niet meer te bevechten{de schaal 10 tegen de schaal 12 en de bevoegde tegen de onbevoegde} want dan blijven we zwak. En als wij zwak blijven gaat het verval door want wie anders gaat dit verval tegen houden?

Omdat ik even wilde weten dat ik niet had gedroomd, nog maar even dat slash21 artikel uit Trouw doorgelezen. En plotseling weet ik het, wat in koeieletters voor me neus staat had ik gemist: de titel van het artikeltje”
“De Slash leerling is bewuster”
Dát is het wat men bij elkaar Frankensteint, de (zelf)bewuste mensch zonder kennis. De ideale consument die het infuus van de Talpa’s nooit zal afkoppelen. De meelopende politieke stemkoe, de ijverige papierschuiver. Dom, zonder kennis, maar buitengewoon bewust. De ultieme verwording van de moderne tijd.
Het is de tijd van de complottheorieën.