Maand: juni 2010

Om docent te worden moet je, tenminste dat was ooit het geval, een redelijk lange tijd op redelijk hoog niveau een specifiek vak en specifieke didactiek bestuderen. Voor eerstegraadsdocenten is een hogere opleiding ook niet mogelijk: je kunt niet nog hoger worden opgeleid op jouw specifieke vak en in jouw specifieke beroep. Dan nog blijken de eerste jaren uiterst moeilijk en heb je de praktijkervaring hard nodig om uiteindelijk een goede docent te worden.

Toch heb je je oren te laten hangen naar de wijsheden van de onderwijskundigen, zonder vakkennis, zonder specifieke vakdidactische kennis en zonder praktijkervaring.

Het is niet leuk meer.

Door mijn huidige werkzaamheden, waarbij er nogal wat onderzoek gedaan moet worden in het onderwijs in Nederland, kom ik dagelijks in contact met docenten, instructeurs en managers van allerlei pluimage. Mijn dagelijkse bezoekjes aan zowat alle takken van het onderwijs van het speciaal basis onderwijs tot het Hoger Onderwijs stelt per dag mijn beeld bij over de onderwijsvernieling die zich in de afgelopen jaren voltrok, een bijstelling in negatieve zin, het is nog veel erger dan ik dacht of wist.

Van welke snit de toekomstige regering ook zal zijn, zij wil graag op het onderwijs bezuinigen. Zou het niet iets voor BON zijn om samen met bij voorbeeld de Vereniging van Zelfstandige Gymnasia een kleine zelfstandige VWO-school overeenkomstig de beginselen van BON te ontwerpen met een minimale overhead? Men kan dan bij voorbeeld de leerstof splitsen in een gedeelte dat de leerlingen zelfstandig thuis of in een studiezaal of studiekluis moeten bestuderen en in een gedeelte dat zij bestuderen onder leiding van een hoogopgeleide docent. Waar het om stampwerk gaat zou men van de computer gebruik kunnen maken en het praktikum zou gevirtualiseerd kunnen worden.

In het schoolblad van de AOB van vandaag vielen me twee stukjes op:

1. De heer Ton van Haperen merkt in zijn column op dat Plasterk de organisatiewaanzin hekelde, de schaalvergroting begon in te perken en de stimulering van leraren ter hand nam. En van Bijsterveldt eiste van de lerarenopleidingen kwaliteit en legde meer nadruk lop basiskennis.
En dan maakt van Haperen de terechte opmerking “Helaas maakten de bewindslieden daarbij één foutje; de bestaande structuren en machtsverhoudingen lieten ze met rust, daardoor gaat de verkrotting van het onderwijsgebouw door, alleen wat langzamer”.
2. Onder de kop “Aandeel docenten op rocs daalt” vermeldt het blad een afname van 3,1 procent van 2008 op 2009.

In het ‘Debat Onderwijsagenda’ van De Volkskrant is het nu de beurt aan Frits van Oostrom. Hij komt terug op een thema dat mij een kernthema voor onderwijsproblemen op de klassevloer lijkt, en door hem in 2007 in de Kohnstamm-lezing werd aangesneden:

De docent is teveel de amanuensis van andermans boek geworden. Geen wonder dat hij zo bleekjes voor de klas staat.’

Het is een ontwikkeling die iets heeft van trivialisering van de inhoud van het onderwijs. Van Oostrom ziet dat ook in eindexamens langskomen.

En nu? Over tot de orde van de dag.

Vandaag hebben we met zijn allen onze stem mogen uitbrengen op man, vrouw of partij die straks de nieuwe wind door Nederland zal laten waaien. Anders gezegd we hebben gestemd op de hond of de kat, gebeten worden we toch. Tijd om over te gaan tot de orde van de dag. Wij van Beter Onderwijs Nederland waren de laatste tijd door het gestampei van de politieke giganten een beetje ondergesneeuwd onder het geweld van de proleten die allen stuk voor stuk ons land bestempelen als ‘kennisland’ waar Onderwijs, Onderwijs, Onderwijs het belangrijkste is voor de sores van dit land. Waar en wanneer hebben we dat meer gehoord? Juist, bij de vorige verkiezingen.

Bijna alle partijen willen extra geld in onderwijs investeren. Dat is mooi, maar het is natuurlijk de vraag waaraan dit geld wordt besteed. Al jaren horen we berichten over scholen die geld oppotten. In totaal staat maar liefst twee miljard euro op de bank. Op sommige MBO-scholen gaat niet meer dan de helft van het geld naar onderwijs, de rest blijft hangen in overhead en bureaucratie. ‘Amarantis onderwijsgroep’ (30.000 leerlingen) heeft een bestuurskantoor op de Zuidas. In een uitzending van Zembla had de bestuursvoorzitter geen flauw benul wat hij tegen de enorme lesuitval moest doen. Zie hier de gevolgen van de schaalvergroting. Het management heeft geen enkele binding meer met leerlingen en leraren.

De SDAP streefde niet slechts betere levensomstandigheden voor het proletariaat na maar ook verheffing des Volks. Zij dachten dat het merendeel der arbeiders na het lenigen van hun materiéle nood zich zou willen richten op kunst, cultuur en het verwerven van kennis. “Alle arbeiderskinderen naar het Gymnasium”. Max Pam heeft ooit eens in de NRC beschreven wat bij een lustrum een cultuuruiting van de Amsterdamse diamandwerkersbond was. Geen popmuziek of smartlap te beluisteren, alleen maar dat wat de beste componisten en toneelschrijvers ons te bieden hadden. En in de levensbeschrijving van de SDAP-er Boekman (www.inghist.nl/Onderzoek/Projecten/BWN/lemmata/bwn4/boekman) lees ik : “Zijn grote bekendheid zou Boekman echter verwerven op het gebied van de Kunstzaken.

Van je geloof afvallen

Toen ik op de volkstuin mijn schoffel onbeheerd achterliet waarna die prompt gestolen werd, zei mijn buurman hierover: ‘Jij bent ook te gelovig’. En inderdaad, hij had gelijk. Misschien was die goedgelovigheid, dat vertrouwen in de medemens, wel gerelateerd aan mijn leraarschap. Immers, leraren zijn altijd gevoelig geweest voor ideologieën die berusten op vertrouwen in de medemens.

Elsschot

“Levend Hollands”leer je dan misschien niet op school zoals Multatuli reeds zei, maar tot voor kort leerde je er wel correct Nederlands. De basis van goed Nederlands spreken en schrijven werd je geleerd door onderwijzers en onderwijzeressen van de lagere school die zelf de Nederlandse taal en grammatica perfect beheersten. In het onderwijs kortom.