Maand: oktober 2006

In november 1996 waren fractievoorzitters van de grote partijen het
roerend eens: “in de volgende kabinetsperiode zal niet op onderwijs
worden bezuinigd.” Ook nu weer worden verkiezingsbeloften gedaan.
Ondertussen trekt de nieuwe CDA-VVD-begroting vrijwel niets extra uit
voor onderwijs. Ondertussen bereidt Van Kemenade de zoveelste top-
down PvdA-”vernieuwing” van onderwijs voor. Tegen lerarentekort
stelde de CDA-minister voor om overtollige soldaten voor de klas te
zetten. Van de VVD mag Verdonk onderwijs gaan doen, opdat regels
belangrijker blijven dan mensen.

Een vergeten groep: leraren met een bijnaam

Vroeger hadden leraren en leraressen vaak een bijnaam. Dat kwam omdat ze waren vergroeid met de school en minder mobiel als tegenwoordig. Zij konden beklijven, zorgden voor vastigheid en vormden een dankbaar onderwerp van gesprek in huis. De oudste zus of broer wist precies wat de jongste doormaakte en kon deze, 18 of meer jaar na dato nog van advies dienen waar het de juiste aanpak van een bepaalde leraar betrof. Dat was leuk en dat zorgde voor sfeer.
Sommige leraren of leraressen hadden géén bijnaam. Dat kon verschillende redenen hebben. Òf ze hadden een korte,bevredigende naam van zichzelf òf ze vielen niet op (maar dat kwam zelden voor) òf het waren notoire rotzakken. Er zullen ook nog wel andere redenen zijn geweest.

Het was erg vertrouwd de artikelen in het NRC te lezen. Heel herkenbaar is de algehele achteruitgang van het hoger beroepsonderwijs. Veel hiervan is terug te voeren op het bekostigingssysteem. Wat daar allemaal uit voortkomt is ronduit schrikbarend: leidingevenden die geen kaas hebben gegeten van het werkgebied en haar ontwikkelingen (in relatie met de mensen die daarin werkzaam zijn), de sturing op instroom, propedeuse en afstuderen (elk met hun eigen richtwaarden), de zeer gebrekkige studentgerichtheid (met uirtzondering dat het op alle fronten ‘Leuk’ moet zijn), de kortzichtigheid die tot uitdrukking komt in het gebrek aan visie en (toekomstige) ontwikkelingen (en daarop voorbereid zijn), de van overheidwege bekende willekeur rond functioneren en beoordelen (is dat ook niet bij de politie zo, houden zij elkaar niet de grote hand boven het hoofd?), de toename van steunlessen en voorbereidingscursussen, ….

Beter Onderwijs Nederland staat voor minder managers, meer geld voor het primaire proces en wil het vak teruggeven aan de docent. Dit zijn punten die ik volledig en met volle overtuiging onderschrijf. Maar steeds weer blijf ik dwalen rond hetzelfde punt. Hoe gaan wij dit realiseren binnen de schoolorganisatie? Graag uw idee over de ideale schoolorganisatie.

Voor de volledigheid punt één van Beter Onderwijs Nederland:

Bestuur, beheer en inrichting van onderwijsinstellingen moeten in het teken staan van gedegen onderwijs door gekwalificeerde en inspirerende docenten. Het beschikbare budget van niet-universitaire onderwijsinstellingen moet primair besteed worden aan onderwijs en aan alles wat daartoe aantoonbaar bijdraagt.

Ik kreeg vandaag twee uitnodigingen, beide over studiedagen. De ene kwam van binnenuit, op een roze papiertje, en die ging over – hoe kan het anders – de competentiegerichte kwalificatiestructuur (CKS), die ons ook hier geheel vrijwillig en met grote blijdschap door de strot wordt geramd.
Enige kreten uit de uitnodiging: “Inkadering CKS”, “Visie en Koers”, “Brainstorm en suggesties”, “Plenaire terugkoppeling”. Wie denkt dat wij het in het onderwijs alleen maar over sommetjes, dictee’s en vervelende leerlingen hebben, heeft het faliekant(= volledig) mis.
De andere uitnodiging betrof een studiedag “Loopbaanbegeleiding centraal binnen competentiegericht onderwijs”, van het Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid ( www.sbo.nl/slb.htm ).

Wat ik interessant vind in het door mij aanbevolen artikel is dat het laat zien dat het competentiegericht
onderwijs niet zo maar uit de lucht is komen vallen. Het legt heel concreet een verband tussen
ontwikkelingen in de economie en in het pedagogisch denken op een niet mechanische manier. Dit geeft een bepaalde diepte aan het debat die ik vaak nogal mis. We zijn immers, dat is tenminste mijn ervaring, nogal overvallen met heel dat competentiegerichte onderwijs. Er is weliswaar veel onvrede maar de overtuigende argumenten heb ik nog niet
gehoord. Vragen als:wat is er nu precies (niet) goed aan deze vorm van onderwijs ? Is het basisconcept niet goed of is het niet goed uitgewerkt ? Is het een algemeen toepasbaar concept of alleen op bepaalde onderwijssoorten ?

Zie deze reactie: Pedant, belerend en naief.

“Mooie onzin kun je schrijven.
Eerst je hoofd gebruiken en dan je mond zeg ik altijd tegen mijn leerlingen!
En met Pietje in een bootje geef je aan dat je er echt niets van snapt of je
niet in de methode hebt verdiept.
Schande dat je je slimme leerlingen zo te kort doet door geen toepasbaarheid
te bieden!”

(naam)

Als toetje schrijft meneer: “(Spreuk van de maand: “Vroeger was alles beter, dacht men vroeger.”)”

Het is natuurlijk altijd makkelijk om na te blaten wat een methode je voorschrijft en er verder geen eigen ideeën op na te houden. Niet nadenken, maar volgen.

De schaamte voorbij

Marleen Barth, voorheen lid van de Tweede Kamer voor de PvdA en nu voorzitter van de Onderwijsbond CNV, werd geïnterviewd in NRC Handelsblad ( 28 oktober ) en toonde wat ze heeft geleerd van het verleden. Drie citaten.
Over de basisvorming: ‘Aan de andere kant heeft de basisvorming nooit een kans gekregen. Men had even moeten wachten of de mogelijkheid tot zittenblijven en stapelen niet had moeten worden behouden.’
Over de onderwijsvernieuwingen: ‘In de huidige publieke opinie zouden het vmbo, de basisvorming en het studiehuis allemaal verkeerd zijn. Bij de PvdA bestaat bijna een soort zelfhaat over deze ‘mislukkingen’ uit het verleden.’

Docenten voelen zich door managers geïntimideerd
door Remko Tanis

DEN HAAG – Veel managers in het voortgezet en hoger onderwijs intimideren docenten die hun plannen in de weg staan. Kritische leraren krijgen onmogelijke roosters toebedeeld, zijn het slachtoffer van pesterijtjes of krijgen, in het uiterste geval, ontslag aangezegd.
Dat zegt bestuurslid M. Peletier van Beter Onderwijs Nederland (BON). Deze vereniging stelde zes weken geleden het Meldpunt Intimidatie open. Daarop zijn inmiddels zestig meldingen binnengekomen met klachten over bijna even zoveel scholen. Volgens Peletier is het probleem veel groter, maar zijn de meeste docenten bang om hun mond open te doen. „Er heerst een angstcultuur“, zegt Peletier. „Schoolmanagers zijn oppermachtig geworden. Het ministerie heeft scholen steeds meer vrijheid gegeven. Daardoor hebben directies de macht kunnen grijpen ten koste van de vrijheid van docenten.“

Geen chaos zo chaotisch als die, welke het leven van middelbare scholieren kenmerkte in de jaren vijftig van de vorige eeuw.

Als speelballen heen en weer geslingerd tussen vakken en leraren, die na enkele jaren onderwijs geven het contact met de werkelijkheid soms hadden verloren en zich schikten in de onvermijdelijke hospitalisatie van zichzelf en hun leerlingen, zochten zij hun onbekende weg door een onbekend land naar onbekende bestemmingen. Zij leefden dicht bij hun instincten en hun meningen waren gegrondvest op vooroordelen van opa’s, oma’s, ouders, ooms, tantes, grote broers, zussen, vriendjes en vriendinnetjes. Voeg hierbij de gigantiese kennis die zij zich moesten verwerven op straffe van Blijven Zitten en men kan zich bij benadering een idee vormen van de staat van innerlijke wanorde die heerste in deze beginnende mensen.