Berichten door Wilmont

21 juini 2009
• Le langage trahit-il la pensée? Verraadt de manier waarop men zich uitdrukt de manier van denken?
• Est-il absurde de désirer l’impossible? Is het absurd te verlangen naar het onmogelijke?
• Le développement technique transforme-t-il les hommes? Vervormt de technische ontwikkeling de mens?
• L’objectivité de l’histoire suppose-t-elle l’impartialité de l’historien? Veronderstelt de geschiedkundige objectiviteit de onpartijdigheid van de historicus ?*

De opstellers van de eindexamenvragen van de filosofie (18 juni 2009) waren dit jaar wel bijzonder geïnspireerd, yummi-yummi onderwerpen, helder en toch moeilijk. Niet alle adolescenten zien het belang in om een peillood op zich zelf neer te laten en te na denken over het waar de mensheid mee bezig is en waarom. Van hen wordt gevraagd met de juiste concepten en citaten precies te formuleren wat echt en onecht is en dat uit teleggen. Zonder culturele referenties, zonder taalbeheersing en parate kennis lukt dat niet. Ze mogen ook niet van het onderwerp afwijken… Het is echt heel moeilijk om een voldoende te behalen. Achttienjarigen hebben daar misschien niet de rijpheid voor, maar er zijn er toch heel wat (10 à 12%?) die een smaak ontwikkelen voor ‘la pensée, la réflexion et le débat d’idées’. Het percoleert verrijkend door de samenleving en de generaties. Ze zijn er erg aan verknocht. Wat dat betreft is Frankrijk in Europa niet alleen uniek, maar ook bewonderenswaardig. Neem ‘Le langage trahit-il la pensee?’ Hoe goed zou het zijn alle Nederlandse denkmeesters te verplichten daar ook een opstel over te schrijven, want hoeveel trutterigheid komt men niet tegen als men de universitaire teksten leest, die kritiekloos als moedermelk door de tandeloze massa wordt opgezogen.

10 juni 2009
Eerste deel: Batig Slot.
Voor mij was het voor het eerst dat ik naar reünistendagen ben geweest, sinds mijn afstuderen in 1968 in het vak van Prof. Tinbergen. Als Professor was hij niet alleen ‘expert’ (die vloek van de moderne wetenschap), hij wist ook een verwondering bij te brengen, stoelend op een grote wetenschappelijke cultuur, een intieme beleving die bij een universitaire vorming hoort. Hij, de fysicus, zou ook nooit gepretendeerd hebben dat ‘economie’ een wetenschap was. Ontwikkelingsprogrammering is niet meer dan een applicatie van de wiskunde, een hulpmiddel voor een rationeel economisch beleid, waarvan de principes niet zo ingewikkeld behoeven te zijn. Ik heb er iets onweegbaar groots van over gehouden. Hij had een grote internationale uitstraling, en het bedrijfsleven ook, ‘internationaal zijn’ werd nog niet op zo’n krampachtige self defeating manier ingevuld als nu. Een paar jaar lang was ik het enige Corpslid in dat rode bietenveld (overigens best sympathiek al heb ik daar geen vrienden van overgehouden), dat zegt toch wel iets. Dat ‘iets’ bracht een Etonian als volgt onder woorden: I was not happy, but proud, want ik herinner mij ook de eenzame weekeinden, het eentonige dieet van brood, pindakaas, sambal en marmite, het kleumen bij een walmende petroleumkachel, het slecht verteerde Indische verdriet, de armoede om rond te komen met hetzelfde maandgeld (ƒ 200) als mijn ouders in de ‘dertiger jaren, de borrel uren op de sociëteit die mijn genre niet waren, de luidruchtige contemplatie van de voetbalwedstrijden op de TV van de bibliotheek al helemaal niet…

23 april 2009
NIEUW!! op 25 juli 2009. Voor francofonen is hier een discussie met de filosoof Alain Finkelkraut over de bezielende betekenis van ‘La Princesse de Clèves’. Zeer goed en voorbeeldig.
sites.radiofrance.fr/chaines/france-culture2/emissions/repliques/fiche.php?diffusion_id=74443
…pour M. de Nemours l’obstacle renforçait son sentiment et formait sa constance, mais pour la Princesse l’amour était inconstant et le mariage éternel, et son sens de devoir s’opposait à son bonheur…

Soms knapt men op iemand af die men niet persoonlijk kent, maar die positief en beheerst en welbespraakt en geleerd doorkomt. Misschien een persoonlijkheid met intellectuele diepte en weerstand voor wie ‘gemiddeld’ en ‘modaal’ en ‘moet leuk zijn’ en ‘international’ (Hollandse uitverkoop versie) schuttingwoorden zijn. En die in staat is overtuigend naar degelijke linkse (?) inzichten te handelen als belichaamd door: ‘Nu kunnen eindelijk ook de arbeiderskinderen naar het gymnasium, schaffen ze het gymnasium af (Marcus Bakker)’ en ‘de leraar moet niet dalen, de leerling moet klimmen’. Moest die Minister van Onderwijs per sè van de Nederlandse Olympus van Verdraagzaamheid afdalen in de arena van populistisch proselitisme en gaan schuitje varen met carpe diem Zwoelen en zich identificeren met hedonisme en frivoliteit (best leuk) en met de omerta van tomeloze zinnelijkheid (voor de echte liefhebbers), die niet passen bij de geest van het Onderwijs en die een vruchtbare visie in de weg staan? ‘Ten onterechte had ik gedacht dat hij een persoonlijkheid was die in staat zou zijn geweest datgene te verbergen wat zijn ego streelde’. (‘J’ai eu tort de croire qu’il y eût un homme capable de cacher ce qui flatte sa gloire’ uit La Princesse de Clèves, 1678, niets nieuws dus).

Iets dergelijks vond plaats in Frankrijk toen velen in de onderwijswereld, en ook daar buiten, collectief afhaakten van de Heer Sarkozy vanwege diens rotopmerking op 23 februari 2006, onopgemerkt, en sindsdien meervoudig herhaald dat het lezen van La Princesse de Clèves niet nodig is voor de vergelijkende examens (=concours) om ambtenaar te worden (1). Weliswaar moet gezegd worden dat de Heer Sarkozy méér is dan een intelligente anti-ENA proleet (2), het is desalniettemin ongelooflijk wat die opmerking allemaal heeft los gewoeld.

30 maart 2009
Bande-annonce (moeizaam te openen met Vista)
www.allocine.fr/video/player_gen_cmedia=18863048&cfilm=142311.html
www.allocine.fr/video/player_gen_cmedia=18863072&cfilm=142311.html
portret van de rector
www.allocine.fr/video/player_gen_cmedia=18863075&cfilm=142311.html

Als bijlage opgenomen de magistrale critiek (= applaus) van het linkse blad Marianne, dat in Nederland ter wille van de vrede meteen onder het tapijt zou worden geveegd…

Na 1) ‘La Belle Journée’ (de pracht-esthetiek van het ongestild verlangen naar ‘La Princesse de Clèves’, getransposeerd in een chic Lycée), 2) ‘Entre les Murs’, nu het echte klapstuk 3) ‘La Journée de la Jupe’ (De dag van de rok) een ARTE-telefilm met Isabelle Adjani in de hoofdrol van de lerares Frans in een probleemschool. Dit is geen film voor mensen die alles in roze willen zien. Alles wat men bij BON kan lezen is hier aanwezig maar wel meer massaal, ruw, liederlijk, duister, hopeloos. Het is een moderne fabel van de machteloosheid van degenen die per sè kleurenblind willen zijn en er een dikke morele buil van over houden, ook omdat er geen ‘zachte’ oplossing in zicht is, het kan alleen maar erger worden als de huidige crisis doorbijt. Het negatieve effect wordt nog beklemtoond door de lamlendigheid van de autoriteiten. De rector die zich beklaagt dat hij de kop van jut is en dat van hem alleen verwacht wordt in zijn ‘garderie sociale’ (sociale jeugdhouderij) de rust te handhaven, meer niet. De leraar die met een bloedneus binnen strompelt: ‘Een agressie?’ vraagt de politie. ‘Nee, een uit de hand gelopen discussie met een leerling’. Een andere defaitistische leraar die aan zijn eigen wereld, onze wereld, geen inhoud meer weet te geven en daarom de Koran op zak heeft om zijn leerlingen laf te sussen. De kordate vrouwelijke Minister, die haar functie ziet als een ‘Bühne für gestalterische Politik’.

25 februari 2009
Toevoeging: De Bisschop en de Chasse à Courre (27 april 2010)
Terzijde 4. In de Nederlandse litteraire canon zou men ook jachtverhalen moeten opnemen, niet als provocatie, maar vanwege het bloemrijke en soms zeer precieze taalgebruik, dat U hier kunt vinden: www.dbnl.org/tekst/ginn001hand02/ginn001hand02_007.htm. Men zou ook veel voorzichtiger moeten zijn met de culturele verschillen en zich niet zo dom om de tuin laten leiden door universitaire denkmeesters met hun navrante ‘publish or perish’ of door de apostels van Rhineland Exit! die alles tot boekhouding reduceren, waardoor wij uiteindelijk met een onnozel en apatride Koninkrijk blijven zitten.

Als hier op ons ven tijdens het seizoen op eenden wordt geschoten knettert het als een lieve lust en soms valt een lading hagel met een leuk ratelend geluid van het leien dak af, want men mag hier alleen op eenden schieten als ze in de lucht zijn. Nog een geluk dat de hagel van staal is en niet meer van lood en dat de jagers de laatste jaren de kardoezen* oprapen… Het zou me niet liggen om achter een gewonde eend aan te rennen, bij de roeiers* te pakken en met een zwaai tegen een boom dood te slaan, misschien de meest humane (?) oplossing. A la campagne zijn ze vaak een beetje cru, zo mocht een zoon op 12e een keer meehelpen met het castreren van biggen: met een cutter een jaap links en een jaap rechts, een scheut jodium en klaar is kees (1). Ja, de jacht neemt hier een bijzondere plaats in, sinds de Assemblée Constituante in de nacht van de 4e augustus 1789 de privileges en de heerlijke rechten heeft afgeschaft, niet alleen van de adel, maar ook van de Kerk en de steden.

26 januari 2009
… ils continuent leurs pratiques létales, parce qu’ils persistent à promouvoir les artifices idéologiques qui ont amené en Sixième tant d’enfants illettrés, exclu fin Troisième 150 000 gamins sans espoir ni savoirs, bradé le Brevet et le Bac à tant d’élèves jetés tout crus à la trappe universitaire…. (Blog Bonnet d’Ane).*

Op de keper genomen vertegenwoordigen Ouderdagen voor buitenstaanders iets heel bijzonders. Men wordt dan geconfronteerd met normen en waarden die anders gewogen worden dan elders, iets corporatistisch afhoudend, zich met een dikke kluit in het riet laten sturen **. Ouderlijke subjectiviteit staat sowieso op gespannen voet met de gemeten resultaten. En als het kind eenmaal van school af is, interesseert men er zich niet voor en komen vernieuwingen, hoe dwaas ook, als iets zeer abstracts over. Alleen de sfeer al. Zoals eerder vermeld betrekken de openbare scholen de ouders niet bij het wel en wee van dit soort opleidingen. Het Katholieke Collège Stanislas doet dat wel. Ze zijn altruïstisch, maar als je met het ritme, de discipline, het mentale, de stress niet mee kan, is het snel afgelopen. De baas van de ‘classes préparatoires’ is ook een bijzondere man, een ex-generaal met een voorbeschikte naam Aumonier, en praktiserend Katholiek, die al zijn leerlingen (2×230) bij name schijnt te kennen. De leraren*** zijn erudiet, de leraressen elegant in tailleur of zelfs met een bontstola (omdat het zo koud is), ze hebben allen dat soort allure die men aantreft bij goede vakmensen, une force tranquille van zelfvertrouwen.

12 december 2008
16 januari 2012: aangevuld met citaten uit het proces van ‘Douch’, film van France 3 op 9 januari 2012.
Mme Marceline Loridan-Ivens heeft haar autobiografie geschreven ‘Ma Vie Balagan’.
Voor een land als Nederland dat zo weinig cineasten heeft voortgebracht is Joris Ivens (1898-1989) wel zeer bijzonder. Hij was onze Lenie Riefenstahl, zij het minder imposant, maar zij had heel wat meer middelen tot haar beschikking voor haar ‘Triumph des Willens’ en ‘Les Dieux du Stade’ enz. Beiden waren even verblind en doof, maar met veel talent en dolenthousiast om de zegevierende ‘massa’s’ uit te beelden. Marceline Loridan (1928) was de co-directrice van Ivens latere films. ‘Le 17è Parallele’ (1968) en de triptiek ‘Comment Yukong déplaça les Montagnes’ (1976, 12 uur !! opgenomen in 1973-75), die ik met gefascineerd afgrijzen heb uitgezeten. Het zijn films die druipen van communistische retoriek en Mao-idolatrie: ‘Onze Hemel is niets anders dan de massa van het Chinese Volk’ (sic) ; ‘De schop is onze pen, de rivier ons papier’ en ‘ Schoonheid is een beletsel om de strijd met wilskracht vol te houden’ (1). Ik probeer te begrijpen hoe het mogelijk was dat Yukong volle zalen trok in het Quartier Latin toen de bloederigheid van de Culturele Revolutie al bekend was en op het zelfde moment extreme Maoïsten in Cambodja hun landgenoten de keel doorsneden of ze met een houweel de schedel insloegen, na ze eerst gemarteld te hebben (april 1975- januari 1979).

29 november 2008
…the worst will usually happen at the most inconvenient time…
Men zou Halleluja van de daken moeten schreeuwen, in vervoering het Te Deum moeten aanheffen, geurende rozen moeten uit strooien aan de voeten van onze financiële autostephanoumenos* om hem te eren dat hij zegevierend BRONORFAMTIAS* in de Vaderlandse baaierd teruggebracht heeft, de krachtpatser ten slotte verwennen met het knapste bloemenmeisje (nou ja, niet echt, maar symbolisch), ware het niet dat hij eerder dezelfde trofee met velociraptorinzicht* had opgegeven onder de invloed van de apostels van Rhineland Exit! )1, in wier perfecte droomwereld het niet uitmaakt of je als werknemer andermans trappen op en af gaat of dat je zelf de lakens uitdeelt van uit een nationaal perspectief. Internationale hoofdkantoren in Nederland? Alleen als dat in het belang is van rationele aandeelhouders, die zijn toch menslievend eerlijk en vooral door hun eentaligheid heerlijk vrij van alle nationalistische en culturele vooroordelen?

5 november 2008
Bij flarden komt de vaderlandse wijze-hoofden-perplexiteit wel eens over. Moet men een toekomstige jurist laten zakken, omdat hij zegt dat Zwitserland deel uit maakt van de Europese Unie? Kan men in Delft afstuderen als de algemene kennis totaal tekortschiet? Kan men van de eerste jaars verwachten dat ze de Europese landen en hun hoofdsteden kunnen opsommen? ‘Wee ons, die op onze oude dag van de stuurmanskunsten van dit soort intelligentsia afhankelijk gaan worden. Wij kunnen nu al zien aan de prestaties van het bestuurder- en ambtenarencorps in Den Haag hoe rooskleurig een dergelijk vooruitzicht is’ schreef iemand in de Volkskrant.

Na de Wiskunde hebben Aardrijkskunde en Geschiedenis (6 uur per week) de zwaarste weging in de ‘classes préparatoires’ van de economische richting. Die vakken worden chronologisch en uitputtend in logische orde onderwezen. En met het accent op de moderniteit. En het is nogal schools, maar als je 18 of 19 bent, kan je nog zoveel absorberen… De leerlingen zijn niet te vangen op de bovenstaande leemten, ook niet op het verschil tussen de Eerste en Tweede Golfoorlog, of op de betekenis van de Baku-Tbilisi-Ceyhan pijplijn, of op de ligging van Kishinef, of op de gevolgen van het Molotov-Ribbentroppact om maar wat te noemen. Het wordt hen pas te moeilijk het geschuif van zulke emblematische steden als Triëst, Czernowitz of Vilnius uit te leggen of de wordingsgeschiedenis van Indonesië of de ontdekkingsreizen van Vitus Behring e.d. Van de leerlingen wordt ook verwacht dat ze een kwaliteitsblad lezen om van de laatste ontwikkelingen op de hoogte te blijven.