Top tweehonderd

In de Volkskrant van afgelopen zaterdag konden we weer kennis nemen van de top 200 meest invloedrijke Nederlanders. Altijd weer een verbazingwekkende lijst. Ik zie Eberhart van de Laan op een hoge vijfde positie tussen de  grote traditionele concerns, die in Nederland van oudsher aan de top staan. Daartegenover vinden we Aboutaleb van Rotterdam pas terug op een vijfenveertigste plaats. Is Rotterdam nu zo veel minder belangrijk dan Amsterdam? (In Amsterdam vinden ze natuurlijk van wel). En hoe vergelijk je nu de invloed van Unilever met die van Eberhart?  Dus mag je zo’n lijst elk jaar weer met een flinke korrel zout nemen. Hij is ook maar het product van een bepaalde meetmethode. Maar toch. Uit het verleden meen ik me te herinneren, dat vakbondsbestuurders als Agnes Jongerius hoog in de rangorde scoorden. Nu kom ik Hans Busker (FNV) pas tegen op een achtentachtigste plek tussen een bestuursvoorzitter van KPMG en een financieel directeur van KPN. Dat illustreert toch wel de afgenomen invloed van de vakbeweging binnen het  sociaaleconomische stelsel zoals dat nu functioneert, tegenover een overheersing op bijna alle fronten van het grote bedrijfsleven en de banken. Van wat Galbraith de “countervailing power noemde”, vinden we  op deze lijst weinig terug. Neem nu het onderwijs. Iedereen heeft het over het cruciaal belang van onderwijs in een kennissamenleving, maar het onderwijsveld zelf is nagenoeg onvindbaar. De band, die een aantal van deze tweehonderd met het onderwijs heeft, loopt via de governance. Het toezicht dus ofwel één van de vele bijbanen. Echte onderwijsvertegenwoordigers tref je nauwelijks aan. Paul Rosenmöller van de VO raad moet met een 152^ste plaats genoegen nemen. En die is toch meer het type multibestuurder in het rijtje Alders, Nijpels enz. dan een echte onderwijsman. De algemene indruk is een groeiende onevenwichtigheid binnen de belangrijkste invloedsferen van de Nederlandse samenleving. Een gebrek aan tegenwicht tegenover een bestuurselite, die bij elkaar wordt gehouden door consensus. Aan het einde van het jaar is er altijd op radio  de “tot 2000”. Het nummer “Lagonda lifestyle” van John Watts zal daar wel niet in voorkomen. Hij zingt: “These champions of bussiness/ who like their conventions/ are boring by nature/ and ruled by consensus”. Daar moet verandering in komen zowel van binnenuit als door druk van buitenaf. Niet met dramatische oneliners als “barbaarse machtssystemen” (Dyab Abou JahJa) of “elites, die de belangen van ons land verkwanselen”(Baudet). Degenen, die zich niet vertegenwoordigd voelen moeten beter en luider van zich laten horen en de verstandige mensen, die op de lijst ook in ruime mate voorkomen, zouden zich eens achter de oren moeten krabben.