De wortel van het kwaad
Mevr van Bijsterveldt wil actie ondernemen tegen scholen die leerlingen die er in hun eindexamenjaar slecht voorstaan willen beletten om aan het examen deel te nemen. Dat mag niet zegt de minister, die leerlingen hebben het recht om examen te doen.
Dat zal wel maar als die leerlingen nu helemaal geen kans maken om te slagen… Het scheelt ook nog een hoop werk , zowel voor de administratie, als voor de leraren wanneer die slechte leerlingen niet meedoen.
Wat mij meer interesseert is hoe die slecht presterende leerlingen in de eindexamenklas zijn terecht gekomen. Gaat het, landelijk , om veel leerlingen of is het een opgeklopt bericht?
De kern van de zaak is wat de media melden over het motief voor de scholen om op die manier in te grijpen. Dat is dat de scholen bang zijn dat , nu de regels voor het slagen verscherpt zijn, waardoor het minder makkelijk is om te slagen door compensatie met het schoolonderzoek, de school wel eens een lager percentage geslaagden zou kunnen hebben. En dat komt slecht over. Wat is aanvaardbaar: vijf procent gezakten, tien of twintig?
Een moeilijke vraag die tot voor kort sterk beïnvloed kon worden door het schoolonderzoek. Maar daar zit dan ook de wortel van het kwaad. De beoordeling van leerlingen in een examensituatie, waar dus ook een civiel effect mee gemoeid is, mag niet zonder onafhankelijk toezicht plaats vinden. Vóór de invoering van de Mammoetwet – toen heel veel dingen beter geregeld waren – gebeurde dat ook niet. Er werd gestreefd naar uniformiteit, naar betrouwbaarheid , naar niet- rekbare maatstaven.
Het was de overheid die nu zo’n veertig jaar geleden het schoolonderzoek invoerde, tegen de zin van de leraren in. Aangeprezen als middel om het ‘eigene’ van de school tot gelding te laten komen, vaak misbruikt om de resultaten te beïnvloeden. En door foute schoolleiders vaak aangegrepen om leraren onder druk te zetten ten einde mooiere resultaten te kunnen laten zien. Dat voelt niet lekker voor leraren en het doet hun reputatie en psychisch welbevinden geen goed.
Daarom, als ik moet oordelen over dat relletje om leerlingen die niet mee zouden mogen doen aan het examen, dan meen ik dat het helemaal niet gek is om zwakke leerlingen die in feite geen kans maken, met klem af te raden aan dat examen deel te nemen. Het is in ieder geval beter dan dat leraren ertoe gebracht worden om met veel kunst en vliegwerk en verschrijvingen dat soort leerlingen toch nog aan een diploma te helpen.
Cornelis Verhage