Soms vraag ik me af. Is het werkelijk zo erg, zie ik spoken en trek ik dat soort verhalen aan?
Dit weekend was te gast bij een MBO-docent. Hij leidt grote groepen studenten op en moet dat doen met competentiegericht onderwijs. De ene na de andere methodiek ziet hij langskomen. Zijn leerlingen zijn niet bepaald schriftelijk begaafd. Maar nu moeten ze weer hun ‘onderzoeks’bevindingen in vingerdikke verslagen noteren voor hun portfolio. Hij moet dat dan weer controleren met letslearning- methodieken want reken er maar op dat ze al dat gedoe zo snel mogelijk af willen hebben en het dus van elkaar overnemen. Nou ja, van elkaar, van de ijverige nerd die zo sociaal is dat hij zijn bedenksels wil delen. De slimmeriken nemen het over van ‘studenten’ van andere mbo’s want die schrijfsels zijn in de plaatselijke school niet te traceren.
De mbo-docent ziet al jaren hoe van boven af ‘formats’ worden gedropt die zijn leerlingen bezig houden met urenlang gezwoeg zonder dat het hen enige kennis en inzicht oplevert. Het zijn lege formalisme, de leraren worden er ook moe van. Nakijken heeft geen zin, het is afvinken en dan hopla in de diepe la ermee.
Omdat de docent daar wel eens een opmerking over maakt tegen zijn bovengeschikten werd hij onlangs nog gepasseerd voor een hogere functie door niet-opgeleiden die wel tegen de leiding aan wisten te schurken. Maar het zijn niet alleen de baasjes die hem in het gareel dwingen. Ook de inspectie speelt nu nog een overheersende rol. Althans de enkele leidinggevende die ook zijn twijfels heeft, weet te melden dat dit allemaal “van de inspectie moet”. Het is eind 2011, alle optimistische verhalen ten spijt is dat nog steeds de situatie: een inspectie die leraren zou dwingen de verkeerde kant op te lopen.
De dochter van die docent nog maar enkele jaren geleden afgestudeerd aan een tweedegraads opleiding liet mij haar vele vingerdikke portfolio zien. “Neem het alsjeblieft mee”, zei ze, “allemaal zinloos werk, ik ben er ontzettend veel tijd mee verloren en ik heb er in mijn werk totaal niets aan”.
En dan kwam ik dit weekend ook nog het blad van de Dierenartsen tegen. Op de fraaie voorkant stond een kale heer die het hoofdartikel geschreven had met als titel: “Het beroepscompetentieprofiel van de dierenarts”.
In navolging van de gewone arts wil de KNVD (de Dierenartsenvereniging) een register invoeren. Ik bekeek het artikel in gezelschap van een huisarts. We kwamen tot de ontstellende constatering dat in de zeven domeinen en de achttienkerncompetenties die men bedacht had niets terug te vinden was over diagnostiek, over adequate vakkennis. Wel een boel flauwe onzin die de dierenartsen straks in hun avonduren bij elkaar moesten schrijven om hun register op peil te gaan houden. Ook bij de dierenartsen waren bestuurders van hun vereniging besmet geraakt door dit competentievirus. Die dierenartsen liggen onder vuur omdat ze zo ongebreideld antibiotica voorschrijven en de bio-industrie terwille zijn. Nu worden ze zelf onderdeel van de intensieve menshouderij. De hogere heren in die club denken dat ze met deze competenties die hun failliet bij ons al lang bewezen hebben, hun leden ethische normen kunnen bijbrengen. Althans dat beweerde de veearts die me het blad ter inzage gaf. “Je houdt het toch niet tegen, die onzin”, zei hij. De opstellers van het competentiestuk beweerden dat nu de kwaliteit van de dierenartsen een enorme stoot zouden krijgen. Ja, het was zelfs zo dat men met deze aanpak voorop liep in Nederland. Ik heb vanmorgen een ingezonden brief gestuurd met de opmerking dat men hiermee met een enorme boog achteraan een rij aansloot die nu al jaren de verkeerde kant op marcheert en straks in een diepe afgrond zal tuimelen.
“Je houdt het toch niet tegen”, zei de dierenarts die me het blad liet zien. Dat bestreed ik. Als jullie dit niet tegenhouden dan zitten jullie in hetzelfde schuitje als de MBO’s zei ik hem. Maar dat is dezelfde meegaandheid die de MBO-leraren al die jaren ook vertoon hebben.
Op de letterenfaculteit van de Universiteit van Amsterdam woonde ik niet lang geleden een promotie bij. In kleine kring zaten we later aan de lunch. ‘Weet je dat ze nu ook die competenties van jullie bij ons gaan verplichten voor onze lio’s?” vroeg mij een professor. “Kunnen we er niet samen aan werken om ze af te schaffen?”
Het virus waart rond. Het treft nu ook mensen waarvan ik dacht dat ze er immuun voor waren.
Reacties zijn gesloten.
Universiteiten
Het virus is ook al doorgedrongen op de universiteiten. Er is de basiskwalificatie onderwijs (zie bijvoorbeeld het ‘docentprofiel voor de basiskwalificatie onderwijs‘ van de RU). Ik weet niet precies hoe de situatie in Nederland is, maar soortgelijke lerarencursussen voor universitaire docenten in Engeland zijn nog een slag erger dan lerarenopleidingen voor PO of VO.
Dat valt nog mee
Dit docentprofiel valt nog mee vergeleken met de 7 competenties waar de mbo’s onder zuchten. En waar de dierenartsen nu mee worden opgezadeld.
Want je kunt in dit docentprofiel nog wel de kennisoverdracht prominent terugvinden.
Internationale beroepserkenning
Het zou me niets verbazen als de competentietrend mede van de EU afkomstig is. De EU-bureaucratie strekt zich inmiddels uit tot terreinen welke formeel de nationale soevereiniteit betreffen.
De EU tracht (het nationale* onderwijs* op alle niveaus* en) de nationale* beroepen* van de 27 – per 2013: 28 – lidstaten omwille van het vrije verkeer van ‘professionals’ binnen de EU (enigszins) te harmoniseren. Denk aan de grensoverschrijdende beroepsuitoefening van dierenartsen (gereglementeerd beroep).
De uitkomst zal zijn dat de vereisten voor het uitoefenen van nationale beroepen minimaal dienen te voldoen aan EU-criteria. De Europese ruimte voor hoger onderwijs (Bolognaverklaring)* streeft een andere harmonisatie na. Hierdoor gaan we steeds meer op elkaar lijken. Met het terugbrengen van de nationale talen tot het Duits, Engels en Frans (zie officiële websites van EU) zouden we weer één stap verder zijn. 😉
Modernisering – competenties (2)
De Europese Commissie heeft een Groenboek (22 juni 2011)* omtrent de modernisering van richtlijn 2005/36/EG* betreffende de erkenning van beroepskwalificaties uitgebracht. (Dierenarts: p. 99 van de richtlijn – Bijlage V. erkenning op basis van de coördinatie van de minimumopleidingseisen, V.4. dierenarts).
In het Groenboek wordt het gebruik van competenties geïntroduceerd: “In de tweede fase wordt het kader dat gevormd wordt door de nieuwe uitvoerings- of gedelegeerde handelingen, gebruikt om niet alleen de bestaande vakgebieden voor alle betrokken beroepen te actualiseren, maar ook waar nodig competentiepakketten te ontwikkelen (in dit opzicht moet bedacht worden dat de Commissie op grond van de huidige comitéprocedure -*comitology*- al over de bevoegdheid beschikt om handelend op te treden). Voor veranderingen op deze gebieden is een upstream-betrokkenheid nodig van de bevoegde autoriteiten, die overigens al een begin hebben gemaakt met netwerkactiviteiten om expertise op te bouwen. Daarnaast hebben die autoriteiten de Commissie in 2010 succesvol bijgestaan bij de evaluatie van de huidige richtlijn. Deze tweede fase moet in 2013 van start gaan en zou in 2014 kunnen worden afgerond.”
(Green paper, p. 4.1, a three-phase approach to modernisation, second phase, p. 18)*
Consultatieperiode modernisering richtlijn (stakeholders’ views) per 20 september 2011* gesloten.
Gemeenschappelijke platformen (3)
Het navolgende wil ik u niet onthouden:
“The purely voluntary nature of these common platforms must not be forgotten.
On the one hand, the professional associations or bodies concerned are in no
way required either to establish a platform or to present it to the Commission
with a view to transforming it into a Community act that is binding upon the
Member States. On the other hand, a fully qualified professional who does not
satisfy the criteria of the platform would continue to benefit from the rules on
recognition, but could be required to comply with compensatory measures.”
Common platforms*, p. 1
Alarmbellen 2
Ik maak die vergelijking met de Vijfjarenplannen ook omdat de uitvoering ervan zoveel lijkt op de drop-down van competenties die nog steeds doorgaat in de MBO’s.
De managers willen graag alles vastleggen, zo mogelijk in cijfers en tijdsprotocollen. Ze hebben daarvoor een duivels instrument, de SMART-aanpak. De M staat voor meetbaar. Maar er is maar weinig meetbaar in het werk van een leraar. Dus wordt er gezocht naar geforceerde omschrijvingen om de schijn van meetbaarheid op te roepen. De competentie-literatuur zit vol van die totalitaire complete beschrijvingen waarin alles wordt vastgenageld. Daarom omarmen de bovenmanagers die graag. Ze krijgen ze op hun cursussen met de paplepel ingegoten.
De onderbaasjes die zich groeperen rond die managers gaan vervolgens aan het werk met die totalitaire kaders. Ze willen laten zien hoe goed ze het wel niet doen, ze zijn zelfs bereid om het plan met tientallen procenten te verbeteren om te bewijzen dat ze uitstekende onderbaasjes zijn. Moeten er duizend koelakken worden opgepakt en 200 geliquideerd, dierbare Josif Stalin, dan maken wij er 1200 honderd van en maken er 400 af. En zo is het ook gebeurd.
Het plan
Het mislukken van de planeconomie in het voormalige oostblok is voor onze onderwijsapparatsjiks geen aanleiding tot bezinning geweest. Vrolijk worden nog steeds de mooiste toekomstvisioenen voor het onderwijs ontplooid. En de willige onderwijsarbeiders plooien zich naar de wensen van de commissarissen.
Als de productie van de spijkerfabriek wordt gemeten in aantallen; dan worden er grote aantallen kopspijkertjes gefabriceerd. Wordt er naar gewicht gemeten dan worden er loeizware spoornagels gemaakt.
Plan gehaald; nieuw plan in de maak; de werknemers van de kolchoz zal het allemaal worst zijn.
Alarmbellen 3
En dan komen we bij de slachtoffers. Die moeten in dit onmenselijke systeem ook nog eens hun eigen graf graven. Zo moeten leraren hun eigen competentieprofiel bijhouden, moeten de leraren in opleiding aan een stuk door hun kostbare tijd voldoen niet alleen aan het invullen, maar ook nog eens aan het bedenken van nieuwe competenties en moeten leerlingen, ook wie de schrijfkunst nauwelijks machtig zijn, dikke verslagen inleveren.
Geen mens wil dat alles lezen, maar dat doet er niet toe, als er maar aan de lopende band wordt geproduceerd.
En dan straks de dierenartsen. Hun managers denken dat ze voorop lopen in innovatie en ‘verandering” (“verandering moet”, dat is een heilig gegeven voor de managers). die moeten als ze afgepeigerd thuiskomen van hun intensieve veehouderijbezoekjes zich ook nog eens achter de computer hijsen om daar ellenlange verslagen bij te houden.
Zo wordt ons land over enige tijd volgeplempt met papieren verslagen en lopen de harde schijven vol met zelfreflecties die niemand ooit zou willen lezen.
En, als je niet mee wilt doen, ben je conservatief, ‘cynisch’, mis je de competentie om mee te werken. En dat is een belangrijke! “Gehoorzaamheid!” eist het Systeem
Tegen deze totalitaire cultuur die mensen zinloos bezig houdt, kostbare tijd verspilt en de kwaliteit van het werk en de werkenden ondermijnt, moeten we ons verzetten.
Re: alarmbellen 3 – Groenboek
Meer mobiliteit binnen de EU – en van buiten de EU – m.n. vanwege vergrijzing van de beroepsbevolking. “Volgens de prognoses van het Europees Centrum voor de ontwikkeling van de beroepsopleiding (Cedefop) zullen tot in 2020 zestien miljoen mensen extra nodig zijn om banen voor hooggekwalificeerde werknemers te vervullen.” (inleiding groenboek)
Groenboek* ‘Modernisering Richtlijn Erkenning Beroepskwalificaties’, *3.2.2* Het vraagstuk van de “gereglementeerde opleiding”, p. 11:
“De onderwijswereld is echter in beweging en de richtlijn moet gelijke tred houden met de ontwikkelingen. Om de inzetbaarheid van werknemers te verbeteren (in het licht van een leven lang leren), is het beleid inzake onderwijs en opleiding in toenemende mate gericht op de ontwikkeling van algemene, “meeneembare” vaardigheden (zoals communicatie- of managementvaardigheden), naast op specifiek aan de baan gerelateerde vaardigheden (technische vaardigheden).” (tav gereglementeerde opleiding).
Zie ook: Stichting arbeidsmarkt ziekenhuizen* (StAZ).
Aanbiedingsbrief kabinetsreactie* groenboek* 02-09-2011*.
Interessant: Kamerbrief*, 16-09-2011 nav vragen vaste commissie OCW.
Gereguleerde beroepen
Overzicht Nederland*.
Voorbeelden:
Docent beroepsonderwijs en volwasseneneducatie, bve;
Docent hoger beroepsonderwijs*
Docent hoger pedagogisch onderwijs*
Free movement of professionals* (inclusief ‘quick links’)
Database of regulated professions*
Informatiesysteem Interne Markt* (IMI)* gebruikt door ‘nationale, regionale en lokale instanties’ – wettelijk kader voor o.m. verwerking* van persoonsgegevens*. Zie ook*.
competentie-diarree
Deze afbeelding staat op de site www.quintessence.be/uploads/media/Quintessence_Competentiewiel.pdf (dus niet op de site van BON)
Zie ook de competentiesblog 6993
Nuttige waarschuwing of alarmbellen 1
Het is nog te begrijpen dat op Europees niveau bekeken wordt of mensen die met hun beroep in andere delen van Europa gaan werken daar soepel terecht kunnen en men weet wat de kwaliteit van het vlees is dat men in de kuip heeft.
Ik heb zelf ondervonden op de universitaire lerarenopleiding hoe ingewikkeld het was een zeer goed sprekende Europeaan recht te doen en na te gaan op welke punten hij zich zou moeten na- en bijscholen.
Waarom wil men die competenties en niet gewoon vakkwaliteiten daarvoor invoeren? en waarom moet dat meteen zo dwingend. De Europese beschrijvingen zijn een richtlijn, meer niet. Maar het wordt door Sympathisant wel duidelijk gemaakt dat er wel degelijk dwang uit kan voortkomen.
De vraag waarom zo nodig competenties kreeg ik ook van de MBO-leraar.
In elk geval zou toch duidelijk moeten zijn welke negatieve kanten daaraan zitten.
Het is een totalitair kader: alles tot en met de achterliggende morele overwegingen moet in het keurslijf worden ondergebracht. Wat dat betreft lijkt het op de stalinistische vijfjarenplannen.
Re: alarmbellen 1 – Europese richtlijn (terminologie)
“Een Europese richtlijn* is een wetgevend instrument van de Europese Unie. … Een richtlijn is verbindend ten aanzien van het te bereiken resultaat voor elke lidstaat waarvoor zij bestemd is, doch aan de nationale instanties wordt de bevoegdheid gelaten vorm en middelen te kiezen.” Het gaat veelal om minimumcriteria, en vooraf bepaalde afwijkingsmogelijkheden.
Competence creep* – de EU is met het onderbrengen van beroepsvereisten bij het vrije verkeer van personen* (lees hier: werknemers, professionals*) in staat nationale wetgevingen te harmoniseren. De interne markt valt onder één van de belangrijkste pijlers van de EU*. De EU bezit een ruime bevoegdheid bij het tot stand brengen van deze gemeenschappelijke markt*. Denk ook aan Europese beroepskaart*, Europass* en EVC* ivm Cedefop*.
Het primair en secundair onderwijs is een nationale aangelegenheid. Met bijv. het gemeenschappelijk Europees referentiekader ERK* (moderne vreemde talen), inclusief onderwijs* en Europa 2020* wordt een tendens naar hogere doelen (lees: meer Europa), óók voor lager onderwijs, aangegeven. De Bolognaverklaring* heeft als doel de Europese ruimte voor hoger onderwijs tot stand te brengen (democratisch*).
Hoe wordt de ruim omschreven EU-bevoegdheid begrensd?
Europese juristerij
Competenties zijn merkwaardige vormen om een bepaalde kwaliteit te bereiken. We moeten dus nog eens goed bekijken wat we van de doelen vinden.
Persoonlijkheid
Huub,
Ik ben bang dat de EU bezig is om bepaalde persoonlijkheidskenmerken te verbieden (de betreffende mensen dus als het ware een Berufsverbot op te leggen). Griezelig.
Is er inderdaad reden om beducht te zijn voor deze ontwikkeling?
Ik herinner mij een voorbeeld van enkele decennia geleden, in de VS: een poging van de federale regering om voor alle selectieprocedures voor ambtenaren dezelde persoonlijkheidsachtige test (GATB, meen ik) voor te schrijven, en de scores daarop te bewaren om ze te kunnen hergebruiken. Dat is godzijdank niet doorgegaan.
De nieuwe mens
Ik denk dat we hier inderdaad een gevaarlijke ontwikkeling zien.
We hebben gezien hoe vanuit de EU een neoliberaal technocratisch economisch beleid werd opgelegd: geen protectie, markten open, ongebreideld geloof in de vrije markt. Als de maatregelen die op dit moment worden genomen, niet tijdelijk zijn, maar permanent, zullen we nog meer overgeleverd worden aan de blinde krachten van de vrije markt. Er is een politieke partij die daar steeds voor gewaarschuwd heeft. Maar de anderen lijken zich kritiekloos te voegen.
Een parallelle ontwikkeling lijkt te ontstaan wat betreft de eisen die aan werkende mensen worden gesteld. Ook hier zijn technocraten verwoed bezig om de mens in kaart te brengen, een technocratisch functionerings”dna” te ontwerpen.
Ook zonder de EU is een bepaald slag onderwijskundigen op dezelfde manier zijn bezig geweest omdat men gevoed wordt door het blinde geloof in een nieuw systeem met zijn competentiejargon dat men in die hoek aan het ontwikkelen is. Ik denk dat men elkaar op internationale congressen voedt en via ‘wetenschappelijke artikelen’ communiceert. We zien nu hoe deze pakketjes langzaam maar zeker overal doorsijpelen. In het onderwijs kunnen we heel duidelijk zien welke verwoestingen daardoor worden aangericht. In het bedrijfsleven en de markt gaat dat nog veel onzichtbaarder.
Ik trek deze parallellen tussen economie en psychologie-pedagogie ook omdat de KNVD (De club van Dierenartsen) ook ernaar wijst dat de maatschappelijke ontwikkelingen én de markt deze nieuwe benadering nodig maakt.
Ons forumlid “sympathisant” is de EU-teksten op het spoor en heeft ze bovengewoeld. Het is hard nodig dat we deze scherpzinnig analyseren en waarschuwen.
liberale nieuwe mens??
Dit is voor het eerst dat ik de wens voor een ‘nieuwe mens’ in verband gebracht zie met het liberalisme.
Volgens mij heeft het liberalisme geen utopie over een ‘nieuwe mens’, waar b.v. het communisme dit wel duidelijk had. Kinderen op school kregen in de USSR zelfs verhalen te horen over een gefingeerd kind dat helemaal zuiver volgens de leer leefde. Het werd die kinderen niet verteld dat dit ideale kind gefingeerd was; de kinderen moesten geloven in de echtheid van dit voorbeeldige kind zodat dit als stimulans kon dienen bij het streven naar de gewenste nieuwe mens.
Kunt u ons vertellen waar het liberalisme een nieuwe mens in gedachten heeft? Niet om op dit forum een politieke discussie te beginnen, maar louter vanwege een verlangen naar feiten. Feiten kunnen immers weer onderwezen worden.
Neoliberaal is niet liberaal
‘Neoliberaal’ is iets heel anders dan ‘liberaal’.
Deze nieuwe mens
De nieuwe Veronica-mens, van vrijheid , blijheid, onbeperkt genieten, gewoon je zelf zijn, alleen maar aan je eigen belang denken en schijt hebben aan de gevolgen daarvan voor anderen, nu en in de toekomst.
Als dat zo doorgaat durf ik
Als dat zo doorgaat durf ik geen katje meer te nemen.
Straks in het onderwijs niet meer
Maud, nu BON in de onderwijscoöperatie is gestapt, gaan er belangrijke zaken veranderen. Voor leraren gelden straks geen competenties meer, maar vakinhoud, vakdidactiek en pedagogiek.
De competechnocraten gaan ervan uit dat de mens in kaart te brengen is en dat die zelf in staat is zich te verbeteren aan de hand van een gedetailleerd spoorboekje. Daar zitten nog elementen van een optimistisch mensbeeld in. Je vindt die optimisten van links tot en met liberaal: Zorg dat de overheid op afstand blijft, laat de mensen denken dat ze vrijheid hebben, juist daar zullen de oude liberalen zich in herkennen.
Maar in zijn uitwerking is het een naïef en verwordt het tot een pessimistisch mensbeeld. Voor controlfreaks en managers die alles willen regelen is het competentie-instrument een geweldige uitvinding. Het is gestold wantrouwen tegen het volkje dat ze willen controleren. Het geloof dat iedereen zich voortdurend moet verantwoorden, tot in de details, en dat alles wat ze opschrijven tegen hen gebruikt kan worden, sluit eerder aan bij een pessimistisch mensbeeld.
Op het gebied van de organisatie van het onderwijs zien we een vergelijkbaar fenomeen. Dat moet nu worden opgezet volgens het raad van toezicht-college van bestuur-model. eerst worden enkele of zelfs maar één bestuurder alle macht toebedeeld en vervolgens worden daar machteloze controleurs op gezet. Omdat men wel aanvoelt dat zoiets
scheef gaat, moeten de raadsleden van toezicht allerlei cursussen volgen (daar valt geld mee te verdienen!) en krijgen ze een “toolkit”, een boek vol aanwijzingen dat zo dik is, dat niemand er ooit in zal kijken. Ook daar dus dat verlammende en verlamde wantrouwen.
In de competentietechnologie vinden we dus elementen van twee mensbeelden.
Men wil het onbeschrijfbare tot in detail vastleggen. De liberalen van nu combineren elementen van marktdenken met Markdenken, althans uit de tijd dat die nog een sociale liberaal was.
Vakinhoud voorop
Dat is een verbetering. Mogen we er ook op rekenen dat de aanwezige vakinhoud van een leraar in de aller, allereerste plaats wordt afgemeten aan het bereikte bevoegdheidsniveau, en niet aan de hoeveelheid vaak inhoudsloze nascholinkjes?
Bevoegd?
Bevoegd ben je als je aan de aangescherpte eisen van vakinhoud, vakdidactiek en pedagogiek voldoet en daarmee de lerarenopleiding hebt afgesloten.
We weten dat er, vooral op vmbo’s en mbo’s talloze niet-bevoegden rondlopen. Die zullen dus zinvolle cursussen moeten doorlopen. Er is dus veel werk te doen, zowel bij deze hulpkrachten die massaal en goedkoop zijn binnengehaald als bij de cursusaanbieders die op deze gebieden mensen moeten bijscholen met cursussen die de moeite waard zijn. Er is een overstelpend aanbod geweest van onnuttige, tijdverslindende, geldopslorpende cursussen waarmee de APSen, de CPSen enz zichzelf werkgelegenheid geschapen hebben. Die hebben het meer gezocht in een opleiding als “veranderingsmanager”, “ict-alfabeet” en die kunnen we missen als kiespijn.
Het register – dat zo neem ik aan niet verplicht wordt- zal straks zo worden geformuleerd dat ook mensen die zich via zelfstudie ontwikkeld hebben, ook toegelaten worden. We weten dat het aan adequate cursussen tot nu ontbroken heeft. Ik ken de nodige leraren die zichzelf tot een hoog niveau bijgeschoold hebben.
Onderbevoegd
Op het VWO zijn er veel onderbevoegden: tweedegraders die in de bovenbouw lesgeven. En hoewel ze officieel bevoegd zijn: eerstegraders die hun bevoegdheid op een HBO gehaald hebben en nog nooit een universiteit van binnen hebben gezien.
En dat niet alleen
Tweedegraders waar de bijscholing van eerstegraders vooral bestond uit competenties-tijdverspilling en in groepjes vakinhoud bij elkaar goochelen (googlen). Waarbij de veelbelovende mensen met veel potentie in kwaliteit afhaakten.
Ik vrees dat er zoveel geld en inspanning gemoeid zal zijn om de normale opleidingen te repareren, dat er weinig animo zal zijn om deze groep alsnog op niveau bij te scholen.