Het Voorstel van Leo Prick

Het voorstel van Leo Prick aan BON om de macht en de financiële last van de van “de schil” van schoolbesturen, managers en adviesbureaux in het onderwijs te breken resp. te laten vervluchtigen door te strijden voor een ingrijpende versoepeling van de voorwaarden om nieuwe door de overheid gesubsidieerde scholen te stichten moet m.i. door ons bestuur zorgvuldig gewogen worden op politieke haalbaarheid en instrumentele bruikbaarheid. Indien deze weg naar kleine zelfstandige scholen een grotere kans op een snelle realisatie maakt dan het splitsen van grote scholen en het delegeren van bestuursmacht naar de daarbij ontstane kleine scholen moet het bestuur daar met volle kracht op inzetten.
Een ander deel van de bestuursmacht, de salariëring van de leraren, zou weer terecht moeten komen bij de overheid. Voor de rest van die macht, ingezet op kwaliteitscontrole wil het BON-bestuur een tweestromen-beleid voeren. Eén stroom wordt bevaren door de inspectie die moet nagaan of er goed onderwijs gegeven wordt. De andere door statistici die het resultaat van het onderwijs proberen vast te stellen. Een moeilijke opgave omdat het gaat om de door de scholen toegevoegde waarde en voorkomen moet worden dat scholen hun slechte prestaties proberen te verdoezelen door een selectief toelatingsbeleid.
De kwaliteit van de uitvoer en meestal ook van de invoer kan het eenvoudigste bepaald worden door centrale landelijke examens. Bij het secundair onderwijs hebben we al de CITO-toets als toelatingsexamen en vaak het Centraal Schriftelijk Eindexamen als ontslagexamen. Eerstgenoemde is lang niet voldoende en de eindexamenresultaten mogen dan natuurlijk niet vertroebeld worden door schoolexamens.
Een goede controle op de toegevoegde waarde zou duur zijn. Maar daartegenover kunnen aanzienlijke besparende voordelen staan:
Om te beginnen hoeven er nauwelijks nog onderwijsinspecteurs te zijn. Als elke school alleen maar gesubsidieerd wordt op grond van het aantal leerlingen en het schooltype kan eerlijk het de prijs-prestatie-ratio vergeleken worden en kunnen voor die ratio minimale waarden vastgelegd worden.
De scholen krijgen dan een enorme vrijheid voor de inrichting van hun onderwijs en voor de ouders maar ook de docenten ontstaat meer keuzemogelijkheid.
Door de strenge controle op de toegevoegde waarde, namelijk het meten van de toename van kennis en inzicht op adaequaat niveau bij de leerlingen, zijn scholen wel gedwongen om goede en dus dure hoogopgeleide leraren in dienst te nemen. Er zal meer geld naar de werkvloer gaan en weinig geld overblijven voor de overkoepelende kleilaag. Zo kan het overheidsgeld optimaal gebruikt worden.
Het lerarenberoep kan hierdoor weer interessant worden. De directies hebben er geen enkel belang bij om zich te bemoeien met de manier van lesgeven van docenten die goede resultaten behalen. Ze zullen hen dus ook niet verplichten om bijscholingscursussen te volgen waarvan die docenten zelf het nut niet inzien.
Het voorstel van Prick, zoals het hierboven door mij uitgewerkt is, maakt natuurlijk alleen maar kans als de belangrijkste taak van het onderwijs weer het overdragen van kennis en inzicht wordt. Verder moet het om goed meetbare kennis en inzicht gaan. Het competentiegerichte Onderwijs, waarmee scholen gemakkelijk een erbarmelijke kwaliteit kunnen verhullen is dat niet. Verder moeten onverbeterlijke verstoorders van de les definitief van school verwijderd te kunnen worden. Scholen zullen bevrijd moeten worden van de last van “Weer Samen naar School´ en “gepast onderwijs”. Maar dat zou bij elke poging om het onderwijs te verbeteren het geval moeten zijn. Bij de controlemethode die berust op het meten van toegevoegde waarde moet er goed op gelet worden dat scholengemeenschappen niet, zoals nu soms het geval is, de resultaten kunnen opkrikken door leerlingen over wier prestaties getwijfeld wordt systematisch naar een lager niveau te verwijzen.

Er zullen waarschijnlijk wel contacten tussen BON en een aantal politieke partijen plaats vinden waarin gesproken wordt over de inhoud van het onderwijsprogramma van de betreffende partijen. Ik hoop dan dat het boven geschetste onderwijsplan daarbij ter sprake zal komen.

Seger Weehuizen