Het is de natuurlijke selectie, domoor

(NRC 17 juli 2oo8 door Roel Janssen)
Wie op zoek is naar de oplossing voor de problemen bij de thuiszorginstellingen in Groningen, Overijssel en Gelderland, zou eens moeten luisteren naar de economen Huigh van der Mandele en Arjan van witteloostuijn. “Het onderscheid tussen beschermd en onbeschermd is veel relevanter dan het verschil tussen markt en overheid” schrijven zij op het economenplatform Me Judice. Tegen niet-functionerende organisaties is er maar één remedie: natuurlijke selectie”. ofwel: sluiten.
Dat is precie waar het bij veel tussen markt en overheid zwevende semipublieke instellingen aan ontbreekt: selectie.
Mejudice.nl is een initiatief van de economen die lid waren van de Raad van Economische Adviseurs (REA) van de Tweede Kamer. Vorig jaar besloot de REA de eer aan zichzelf te houden omdat de kamer niet gediend was van de eigenwijze, onafhankelijke en vaak originele adviezen van de REA. Groen-Links, de SP en de VVD (toen die nog regeerde) zagen er nooit wat in; vanaf het moment dat de PvdA in het kabinet kwam, had die het ook gehad met de REA.
Op het internet hebben de vijf REA-economen hun activiteiten voortgezet. Inmiddels zijn er 28 Nederlandse topeconomen aangesloten en verschijnen er bijdragen van binnen- en buiten-landse gastschrijvers.
Het pleidooi voor natuurlijke selectie in de markt en bij de overheid is een voorbeeld van dwars denken. Van Witteloostuijn en Van der Mandele stellen vast dat beschermende organisaties (vaak de overheid) hardnekkig blijven voortbestaan, ook als ze totaal niet functioneren. Met eenzelfde hoeveelheid mensen en met eenzelfde hoeveelheid kapitaal presteren marktorganisaties vrijwel altijd beter. Ook in activiteiten die men in Nederland niet wil privatiseren, werken marktpartijen goedkoper en beter.
Het verschil in doelmatigheid komt niet, zoals vaak beweerd wordt, doordat marktpartijen naar winst streven en overheden niet. Het verschil is dat marktpartijen die het verprutsen uiteindelijk kopje ondergaan en overheidsorganisaties niet. Het laatst ministerie dat in Nederland is opgeheven, was het ministerie van Kolonieën.
Bescherming tegen falen door overheidsorganisaties in stand te houden of om begrotingsgeld te gebruiken om gaten te dichten, verklaart het verschil in doelmatigheid. “De samenleving is erbij gebaat dat selectie van onbeschermde organisaties kan plaats vinden” vinden de twee economen.
Dat is natuurkijk ketterij voor kamerleden die het heil verwachten van de overheid. Geen wonder dat zij de REA vorig jaar tot zwijgen hebben gebracht.

5 Reacties

  1. link naar onderwijs
    Als econoom (weliswaar niet gepromoveerd), ben ik het , net als de meeste economen, uiteraard eens met het clubje economen dat marktwerking te verkiezen valt boven de ‘verstorende helpende hand’ van de overheid. Vanuit economisch standpunt gezien is dat beter.
    Maar er zijn nu eenmaal producten/diensten die niet altijd via marktwerking de meest optimale uitkomst geven. Zo zal een school (quartaire sector) diensten aanbieden die niet altijd via kostprijsdekking kunnen worden aangeboden. De helpende hand is nodig (‘belastingmiddelen’). Dit op zich is al een verstoring van de marktwerking.
    Daarnaast zullen, indien de markt haar werk zou doen, scholen vanwege mismanagement/slecht financieel beheer dan wel door concurrentie niet het hoofd boven water kunnen houden met als resultaat sluiting. Gevolg is dan wel dat werknemers en studenten hier de dupe van worden.

    Ook zullen scholen, wanneer ze marktconform moeten werken, hun middelen efficient inzetten, hetgeen betekent dat de kosten zo laag mogelijk worden gehouden. En 3 keer raden wat voor scholen de grootste kostenpost is…juist, het personeel (lees: docenten).
    Zodoende ‘kweek’ je scholen die kwalitatief slecht zijn, en scholen die zich juist wel op kwaliteit zullen richten. Gevolg : 2-deling van ‘rijke’ en ‘arme’ scholen (niet elke ouder kan ‘kwaliteit betalen’). Helaas zit ik nu aan de limiet van 2000 karakters…

    • Scholen moeten eerlijk concurreren
      Wat je met MEEST bij jou aan OPTIMAAL toevoegt begrijp ik niet. Volgens J.L. Heldring is MEEST OPTIMAAL fout Nederlands. In de wiskunde bedoelt men bij een funktie van meerdere variabelen met de optimale waarde wel een extreme funktiewaarde die men vindt door de waarden van één variabele te veranderen en de waarden van de overige variabelen constant te houden. Als je daarna de andere variabelen gaat veranderen kan er natuurlijk wel een hoogste optimale waarde zijn.
      Bij bedrijfssluitingen accepteert men meestal wel dat de werknemers de dupe worden. Een berucht voorbeeld waarbij zij uiteindelijk ondanks overheidssteun toch ontslagen werden is de RVS, ooit “de grootste sociale werkplaats van Nederland”.
      Als elke school per leerling van hetzelfde type hetzelfde subsidiebedrag ontvangt en niet mag tricksen met ouderbijdragen en ouders vrij zijn in hun schoolkeuze moeten alle scholen er voor zorgen dat zij met een minimum aan kosten een maximum aan kwaliteit leveren dat niet onder doet t.o.v. de kwaliteit die de naburige scholen opbrengen. Er ontstaat dan geen tweedeling in rijke en arme scholen. Om kwaliteit te bieden moet je goede docenten aannemen en die werken niet voor peanuts. De overheid moet wel controleren op prijsafspraken tussen de scholen. Misschien moet men subsidies door bedrijven verbieden.
      De criteria voor kwaliteit kunnen van school tot school verschillen. Dat brengt de wenselijke variatie.

      • Ook off topic
        “Meest optimaal” kan – op een wat gekunstelde manier – wel degelijk een zinnige betekenis hebben. Neem een verzameling ‘optimaliteitscriteria’, waarvan elk, zeg, een (andere) partiële ordening induceert. Neem ten opzichte van elk dezer partiële ordeningen een maximaal element – als het bestaat. Een maximaal element “dat maximaal is volgens de meeste ordeningen”, ofwel de eigenschap heeft dat geen ander maximaal element volgens meer ordeningen (in de zin van set inclusie) maximaal is, is dan “meest optimaal” element. Wiskundigen kunnen dit veel compacter en zindelijker formuleren, maar het idee is duidelijk hoop ik;-)

        • Meest optimaal buiten de orde
          Dan kan “meest meest optimaal” ook wel degelijk een zinnige betekenis hebben 😉
          En uiteindelijk praat je zo een banaan recht 😉

        • Wiskunde-D VWO-bèta?
          Jan Essers heeft voor wiskunde D, naar ik aanneem het nieuwe keuzevak voor de VWO-bèta’s. een syllabus over beslissen en optimalisering geschreven. Hij begint zoals dat heden ten dage gebruikelijk is met een uitgebreide beschrijving van een praktisch probleem. Nadat de wiskunde uit de opgave is opgevist blijkt wiskundig beschouwd optimaliseren hoofdzakelijk het oplossen van een randmaxima-probleem voor funkties van meerdere variabelen te zijn. Onderlinge relaties tussen de functievariabelen leiden tot verboden combinaties van de waarden die deze variabelen kunnen aannemen. Ten slotte moet voor de toegestane combinaties worden nagegaan wat de maximale funktiewaarde is en voor welke combinatie van variabelenwaarden die maximale waarden wordt bereikt. Dat hoeft overigens geen randmaximum te zijn. Hier lijkt aan MEEST OPTIMAAL geen betekenis te kunnen worden toegekend.
          xxxxxxxxxxxxxx
          www.win.tue.nl/wiskunded/files/public/Beslissen/beslissen%20wiskunde%20d%20h1%20optimaliseren.pdf
          Seger Weehuizen

Reacties zijn gesloten.