Brief van het LAKS, de JOB en de LSVb aan staatssecretaris Bruins

Wij willen leren, geef ons ook de kans!

Amsterdam en Utrecht, 26 januari 2006

Geachte staatssecretaris,

Afgelopen maand bezetten leerlingen van het Friesland College hun school en verzamelden PABO-studenten handtekeningen voor meer contacturen. Scholieren en studenten, of ze nou op de havo zitten, een opleiding tot automonteur volgen of de PABO doen, willen meer les. Omdat niemand naar ze luistert, zijn steeds meer studenten genoodzaakt om hun school te bezetten of actie te voeren.

De afgelopen jaren is het onderwijs erg veranderd. Colleges en lessen, waarbij de docent vertelt en studenten luisteren, hebben plaatsgemaakt voor ‘het nieuwe leren’, waarbij studenten alleen of in groepjes leren en de docent niet meer is dan een begeleider, zoals bij het studiehuis voor havo en vwo en competentiegericht leren voor MBO en HBO. In ‘het nieuwe leren’ zouden studenten moeten leren zelfstandig kennis te vergaren aan de hand van problemen of opdrachten. Dit leerproces vraagt om een betere, intensievere begeleiding van studenten. Helaas wordt bij veel instellingen ‘het nieuwe leren’ aangegrepen om te bezuinigen op het aantal contacturen en op studiebegeleiding. Studenten worden in het diepe gegooid: ze krijgen een aantal opdrachten die ze moeten maken en moeten het verder maar zelf uitzoeken. Bij veel opleidingen is het aantal contacturen gedaald en worden roosters gevuld met zelfstudie, verplichte excursies en ander goedkoop tijdverdrijf.

Wij, de belangenorganisaties van scholieren en studenten, LAKS, JOB en LSVb, zijn het zat. Studenten zijn lang genoeg proefkonijn geweest voor slecht geïmplementeerde onderwijsvernieuwingen. We willen beter onderwijs. Onderwijs met echte contacturen waarbij we echt iets leren. De kenniseconomie, waar u zo naar verlangt, bouw je niet op achturige collegeweken en halflege lesroosters.

Als het om onderwijsvernieuwingen gaat, zijn studenten ervaringsdeskundigen. Toch worden ze maar zelden bij onderwijsvernieuwingen betrokken. Ambtenaren en politici bedenken mooie plannen zonder studenten te vragen wat ze ervan vinden. Medezeggenschapsorganen krijgen pas invloed als de plannen al in een vergevorderd stadium zijn en ze alleen nog over de details kunnen meepraten.
Als de student of scholier in ‘het nieuwe leren’ echt centraal staat, waarom is het dan nodig dat studenten scholen bezetten of handtekeningen verzamelen voor ze gehoord worden? Als we echt iets van ‘het nieuwe leren’ willen maken, dan moeten alle partijen erbij worden betrokken: niet alleen beleidsmedewerkers en ambtenaren, maar ook docenten, studenten en scholieren.

De discussie over ‘het nieuwe leren’ die momenteel gevoerd wordt, gaat over pedagogische principes en onderwijsfilosofieën. LAKS, JOB en LSVb vinden het interessanter om te bekijken wat ‘het nieuwe leren’ in de praktijk voor studenten betekent. In het voortgezet onderwijs wordt het geconstateerde tekort aan lesuren niet aangevuld met inhoudelijke lessen, maar ‘opgelost’ met goedkoop tijdverdrijf, zoals huiswerkbegeleidingslessen en extra sportdagen. Een MBO’er legt uit wat het competentiegericht leren aan zijn onderwijsinstelling inhoudt: “Er is geen begeleiding, geen instructie. Als ik na een paar uur klaar ben met een opdracht, heb ik de rest van de drie weken niets om te doen.” Een PABO-studente: “Ik heb maar vier inhoudelijke lesuren per week. Ik heb meer vakken over reflectie dan over inhoudelijke zaken”. Deze geluiden baren ons grote zorgen.

Er wordt veel geklaagd dat de huidige generatie weinig weet. Kranten staan vol over VWO-ers met een laag wiskundeniveau, PABO-studenten die niet kunnen rekenen en onderwijsinstellingen die aangeven dat beginnende studenten een te laag basisniveau hebben. Natuurlijk worden leerlingen minder goed in wiskunde als je het aantal uren wiskunde halveert. Je kunt niet van studenten verwachten dat ze in die paar uur les die na alle studie- en reflectie-uurtjes nog over zijn net zoveel leren als studenten vroeger in een fulltime lesweek leerden. Onze generatie is niet luier of dommer dan die van onze ouders en grootouders. We kunnen en willen leren, maar dat kunnen we niet in een paar uurtjes per week. We willen les. Geen lege lessen zonder docent om het rooster op te vullen, maar inhoudelijke lessen waarbij we uitgedaagd en geprikkeld worden.

Helaas neemt de overheid nauwelijks verantwoordelijkheid voor dit probleem en noemt het “een zaak tussen studenten en de instelling” . LAKS, JOB en LSVb zijn van mening dat het hier niet om incidentele problemen op een klein aantal instellingen gaat, maar om een structureel probleem dat zich in de hele onderwijskolom voordoet. De verantwoordelijkheid voor het verkrijgen van kwalitatief goed onderwijs kan daarom niet eenzijdig op de studenten en hun ouders worden afgewenteld. Ouders en studenten klagen zich suf bij de onderwijsinstellingen, maar dit heeft tot nu toe schrikbarend weinig effect. Daarom verzoeken we u, als staatssecretaris die verantwoordelijk is voor het Nederlandse onderwijs, om samen met ons te zorgen dat scholieren en studenten weer de kans krijgen om echt iets te leren. Er is geen tijd te verliezen! We willen leren, geef ons ook de kans!

Met vriendelijke groet,

Eline Bötger
LAKS (Landelijk Aktie Komitee Scholieren)

Fieke Nobel
JOB (JongerenOrganisatie Beroepsonderwijs)

Irene van den Broek
LSVb (Landelijke Studenten Vakbond)

21 Reacties

    • Het gaat wel heel erg goed!
      Ik kan mijn oren en ogen af en toe niet geloven: wat een omslag in het denken! En hoe het mij bij tijden ontroert en goed doet!

  1. Gelukkig, hopelijk dit gaat werken!!
    Hier heb ik altijd voor gepleit! Dit gaat hopelijk werken! Wij moesten de studenten als onze klanten zien. En de overheid maar bezuinigen, en wij maar steeds proberen om met de schaarse middelen goed onderwijs te verzorgen en onze “klanten” te bedienen.
    En nu pikken de “klanten” het niet meer. Terecht.

    • Tja ….
      Het is goed, dat de studenten in opstand komen, het niet meer pikken. Maar toch bekruipt mij het gevoel, dat er iets niet klopt. We hebben jaren geleden het onderwijssysteem zo veranderd dat studenten 40 uur op school waren en dan “klaar” zouden zijn, goed doordacht, goed geluisterd naar evaluaties, resultaat ? Een grote mislukking, studenten hebben baantjes, ze stellen werken uit tot de tentamens, wat ze vroeger ook deden, alleen toen was de klacht dat ze veel te laat waren begonnen.

      Hieronder een paar links naar openbaar toegankelijke sites waar je een inkijkje krijgt in het “studentendom”:

    • link1
    • link 2
    • link 3
    • link 4
    • link 5
    • en deze van Leo Prick, met mijn vraag erbij: wanneer gaan instituten er structureel werk van maken dat studenten zinvollere betaalde baantjes hebben ?
    • Zie ook deze forumbijdrage

  2. Steunbetuiging van BON?
    Laat het Bestuur van BON nog iets van zich horen, een steunbetuiging of iets dergelijks?

  3. Heel goed verhaal van die kinderen
    Ik zeg expres ‘kinderen’ omdat ik het opvallend vind dat zulke jonge mensen, hun slechte opleiding ten spijt, over veel meer verstand beschikken dan de verzamelde legers van onderwijsadviseurs, onderwijskundigen en andere beterweters.

    Bovendien is deze brief gesteld in prima, begrijpelijk Nederlands. Iets waar heel wat onderwijskundigen ook een punt aan kunnen zuigen.

  4. Commentaar overbodig…
    Kan het zijn dat het jaar in de aanhef niet klopt?
    26 januari 2007 ipv 2006

  5. Fantastisch!
    Fantastische brief!
    De spijker op de kop, goed verwoord. Ouders en studenten die gaan zeggen ‘het moet anders’, dat is het enige wat invloed kan hebben. Na ‘Lieve Maria’ is dit een tweede belangwekkend stuk van studenten. Het geeft aan dat het niet alleen ‘verstokte praatgrage fossiele’ docenten zijn die hameren op de noodzaak van inhoud en kennis en het prikt de mythe door van de ’totaal andere soort student dan vroeger’ die er tegenwoordig zou zijn.
    Studenten, hartelijk dank!

  6. Mooie brief, ook naar anderen
    Echt een superbrief, nog genuanceerd ook. Ik hoop werkelijk dat dit niet alleen naar de staatssecretaris gaat. Het moet ook naar de Kamer(commissie) en naar de Pers. Jongens het verzet rukt op.

  7. De nekslag geven
    Weer een duidelijk signaal, nu (weer) vanuit de ‘klant’! We krijgen ze, de HNL-adepten in de tang. Ik heb van meerdere collega’s in verschillende onderwijstypen gehoord dat ze al dingen hebben teruggedraaid of gaan terugdraaien. Zet nog niet veel zoden aan de dijk, maar het is toch een begin. We moeten nu doordrukken, als het ware de nekslag geven.
    Ook bestuursleden hoor je soms al iets anders praten. Maar pas op, ze voelen het onheil naderen, en zullen proberen de macht in handen te houden. Ook als ze dat zouden doen door met onze wind mee te waaien moeten we hun de wind uit de zeilen nemen. Bestuurders in het onderwijs, als ze al nodig zijn, moeten in geen enkele context de macht hebben.

    • Macht
      Als deze bestuurders weg zouden zijn, dan komen er weer anderen en is vrees dat het op dat niveau lood om oud ijzer is.
      Als we slecht bestuur werkelijk willen voorkomen, dan kan dat alleen maar door terug te schalen naar de menselijke maat. Dan krijg je weer gewoon een directeur die door dezelfde gang loopt als de leraar en de leerling. Dit is ook een doelstelling van BON.
      Specifiek deze besturen weg proberen te krijgen lijkt me niet verstandig. Het verzet zal enkel groter worden en je krijgt er direct anderen voor terug.

      Dus: één stap tegelijk. Maar wel marstempo.

  8. geweldig!
    Het mooie van deze actie is dat het definitief aantoont dat tegenstanders van het nieuwe leren niet oude mopperaars zijn die terug willen naar vroeger.
    Voor mensen die zich nu nog van dat ‘argument’ bedienen, volstaat een enkele verwijzing naar dit prachtige initiatief.

  9. Kinderschoenen
    Wat te denken van Bruins reactie in de Volkskrant: Het Nieuwe Leren staat nog maar in de kinderschoenen. Wat staat er ons nog meer te wachten, kan het nog erger , vraag je je af.

    • een veel gebruikte tactiek
      Gewoon veranderingen beloven, zeggen dat we allemaal nog moeten leren, blij zijn met de kritische opmerken die by the way nog maar eens aantonen dat studenten wel degelijk zelf hun ondewijs kunnen enwillen sturen en meer van dergelijke praat.
      Ik vrees dat studenten daar genoegen mee zullen nemen en …. ik moet er niet aan denken…

    • Bruins is niet zo een licht,
      Bruins is niet zo een licht, ook als wethouder niet.
      Is meer met carriereplanning bezig dan met onderwijs.

  10. Studenten niet tevreden over accreditatie
    Artikel: ‘Jantje van Leiden te vaak norm’ , www.scienceguide.org/article.asp?articleid=102656#intro .

    Van:
    Inger de Bruin, algemeen bestuurslid LSVb en studente piano, HKU
    Marcel Spruit, oud- bestuurslid LSVb en student sociale geografie, RU

    De student die écht wat wil leren is uiteindelijk het slachtoffer, en om veel meer redenen dan diploma-inflatie. Als je geen genoegen neemt met de ‘het is goed, je hebt een 7’-feedback, dan ben je een zeldzaamheid.
    ….
    Een conservatoriumstudent die zijn diploma haalt door vier jaar lang uitmuntend “drie kleine kleutertjes” te vertolken is uiteindelijk ook niet echt iemand op wie we zitten te wachten.

    We willen hier geenszins de gedachte achter accreditatie in diskrediet brengen. De garantie van basiskwaliteit is een groot goed en onmisbaar voor een goed werkend onderwijsbestel. Door de lage norm dreigt accreditatie haar doel echter te missen. Achteroverleunende bestuurders die naar hun stempeltje wijzen kunnen we dan ook missen als kiespijn. De basiskwaliteit die zij blijkens hun accreditatie hebben is wellicht niet de kwaliteit die we willen. Er zijn teveel opleidingen in Nederland die weliswaar geaccrediteerd zijn, maar waar studenten toch teleurgesteld vandaan komen.

  11. Berichtgeving kranten
    Ik heb de berichtgeving van de kranten op 26 januari 2007 over de brief van de studentenorganisaties hier op mijn blog gezet.

Reacties zijn gesloten.