Berichten door Peter De Reijke

Alweer wat jaren geleden werden we opgeschrikt door de berichten over hogescholen die spookstudenten opvoerden om meer bekostiging te krijgen. Sommige hogescholen maakten het zo bont dat ze miljoenen terug moesten betalen. De affaire heeft geschiedenis gemaakt onder de naam HBO-fraude. De nasleep ervan duurt nog voort.

In feite was dit misbruik maar een deelverschijnsel van een veel groter complex, en dat is nog helemaal geen geschiedenis maar hoogste actualiteit. Volgens de wet (Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek) duren studies 4 jaar, houden ze studenten 42 weken per jaar bezig met een werkweek (effectieve studiebelasting) van 40 uur, zodat een werkjaar 42 x 40 = 1680 uur omvat en een volwaardige opleiding 4 x 1680 = 6720 uur. Als hij die tijd effectief heeft besteed mag een HBO’er zich bachelor noemen.

Beste BON-genoten,

Ik gaf het al eerder aan: In het HBO zijn er de eerste tekenen (nog zo pril als maartse bloesem) dat bestuurders en managers gedegen onderwijs weer weten te waarderen. Ik was en ben niet zo positief over het achterliggende motief: opportunisme, voorkomen dat je de ideologische boot mist en daardoor omzet en marktaandeel verliest. Dus, het motief is niet onderwijskundig of inhoudelijk, maar commercieel en financieel. Stel dat deze tendens doorgaat en ook andere sectoren van het onderwijs bereikt, misschien zelfs alle sectoren. Wat gaat er dan gebeuren, en wat vindt u, voorstanders van beter onderwijs in Nederland, dat er zou moeten gebeuren ? Ik leg u drie stellingen voor, waarvan u er in mijn ogen slechts één kunt onderschrijven; welke ? Geef svp ook uw argumenten. Ik wil wel eens weten hoe homogeen of heterogeen de BON-leden zijn als het gaat om de meest wenselijke toekomst van het Nederlandse onderwijs.

HBO-BESTUURDERS DOOR DE BOCHT ?

Is het u ook opgevallen dat de top van de hogescholen de laatste tijd aandringt op intensiever onderwijs ? Als we stom toeval uitsluiten kan het niet anders of er is sprake van een gecoördineerde actie. Vrijwel gelijktijdig zijn de CvB’s de laatste weken bezig met te verkondigen dat de praktijk van steeds minder contacturen, de student is verantwoordelijk dus hij zoekt het zelf maar uit, de docent begeleidt en coacht maar vat die rol in de praktijk vooral op als weinig meer dan niets doen – dat die praktijk afgelopen moet zijn, dat er weer stevig les gegeven moet worden, minstens 20 uur per week, en dat regievoering en structurering door de docent niet meer vies zijn.

Beste BON-genoten,

Ik had het er een paar weken geleden op deze plaats al over dat professionalisering van docenten volgens mij het juiste antwoord is op marginalisering. Marginalisering is wat ons allen overkomt, als niet wij docenten meer worden gezien als de gezaghebbende onderwijskenners en -vaklieden bij uitstek, maar onderwijskundige staffunctionarissen en adviseurs, gestuurd door managers en bestuurders. Ik probeerde ook duidelijk te maken dat er nog een grote slag moet worden gemaakt voordat we kunnen zeggen dat wij docenten echte professionals zijn. Professionals en professionaliteit zijn daarbij voor mij dus beslist geen vieze woorden, integendeel: Hoe professioneler docenten hun vak benaderen en uitoefenen, des te beter is het onderwijs. En beter onderwijs, daar is het ons allen om te doen.

Verbrugge heeft (NRC 3 februari jl.) het parlement, en daarmee ons allen, een grote dienst bewezen: Hij heeft alvast het huiswerk gedaan om de vragen te formuleren waar het in het parlementair onderzoek om zou moeten gaan. De onderzoekscommissie kan nu dus worden samengesteld en zij kan aanstonds aan de slag. Verbrugge had wat mij betreft wel mogen pleiten voor het hardste onderzoeksmiddel waarover het parlement beschikt: de parlementaire enquête. Getuigen worden dan onder ede gehoord, en wie liegt stelt zich bloot aan strafrechtelijke vervolging. Zoals Verbrugge zelf al laat zien wordt er in het onderwijs al jaren gelogen en bedrogen, dus zo’n strafrechtelijke stok achter de deur is niet overbodig.

Aan: Leden van Beter Onderwijs Nederland
Van: Peter De Reijke, docent bedrijfskunde Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Betreft: PROVO: PRofessionele Ontwikkeling Van Onderwijsgevenden

(8 januari 2007)

Motto: PROFESSIONALISERING contra MARGINALISERING van onderwijsgevenden

Geachte collega’s,

Reeds enige jaren doe ik, ten dele samen met studenten, onderzoek naar de vraag hoe het gesteld is met de professionaliteit van HBO-docenten. Inmiddels heb ik een publicatie uitgebracht, getiteld PROVO: PRofessionele Ontwikkeling Van Onderwijsgevenden (in het HBO): Een meet-, diagnose- en adviesinstrument voor meer professionaliteit in het hoger beroepsonderwijs (Arnhem, Arnhem University Press 2006). Daarin zijn de eerste bevindingen gerapporteerd.