Berichten door cornelis verhage

De krant van afgelopen zaterdag schrijft: ‘Scholieren van Regionale Opleidingen Centra (ROC) overal in het land, komen in opstand tegen lesuitval en de kwaliteit van de opleiding. Zij keren zich tegen het zogeheten competentiegerichte leren.’
Dus, zij protesteren niet tegen autoritaire leraren of overbelasting maar vragen om les. Geen actie om ‘baal’-dagen in te voeren maar klagen over slecht onderwijs. Over het ‘competentiegericht’ leren zegt een woordvoerder van deze leerlingen: ‘Er is te weinig begeleiding en les. De studenten moeten het zelf maar uitzoeken.’
Hoe moeten de vorstelijk beloonde managers in hun fraaie directievertrekken zich hierbij voelen? Het zou natuurlijk het mooist zijn als ze dadelijk zelf voor de klas gingen staan en boeiende lessen gaven. Helaas, de meeste van hen kunnen dat niet en sommigen hebben ook nog nooit als leraar gewerkt. Ze hebben het druk met organiseren.

In de verkiezingstijd blijkt hoe weinig de meeste politici en journalisten van het onderwijs afweten. Ze roepen maar wat. Testen hier, begeleiden daar, rugzakje meebrengen, verplicht gemengde scholen maken, godsdienstonderwijs voor iedereen, studenten laten lesgeven enz.
En ook bij degenen die zich op een meer serieuze manier uitlaten over de crisis in het onderwijs wreekt zich soms een gebrek aan kennis van de praktijk
Cyrille Offermans heeft in NRC Handelsblad ( 11 november ) doordachte kritiek op het huidige onderwijsbeleid.. Op het eerste gezicht, zegt hij, worden de leerlingen gestimuleerd om zelfstandig te worden maar in werkelijkheid ‘bevordert het onderwijs de schijnzelfstandigheid van de leerling, in feite wordt hij verplicht tot volgzaamheid en passiviteit; het quasi-objectieve systeem van meerkeuzevragen is daarvan de treffende uitdrukking. De training bestaat er vooral uit dat hij leert nooit meer iets te doen, hoe aanlokkelijk op het eerste gezicht dan ook, wat geen punten, geen vinkje, geen voortgang oplevert.’ Hij stelt daartegenover: ‘Het gaat niet om de alternatieven kennis versus vaardigheid, zoals de huidige schoolstrijd doet vermoeden, het onderwijs hoeft niets anders te doen dan de intellectuele nieuwsgierigheid van de leerling te wekken. De rest, inclusief de werklust, komt dan vanzelf.’

Uit een kort geleden onder leraren gehouden enquête blijkt dat deze ‘kleinere klassen’ als een zeer belangrijke onderwijsverbetering zien. Dat betekent niet dat de politieke partijen die nu nog naar de kiezersgunst dingen en de mond vol hebben over de kwaliteit van het onderwijs en daarbij dierbaar spreken over hard werkende leraren voor wie ze veel respect hebben, ook werkelijk iets zullen doen om de klassen te verkleinen.
Waarom niet? Omdat van oudsher de salarispost van de leraren verreweg het belangrijkste
onderdeel is van de onderwijsuitgaven. In principe kan op twee manieren bezuinigd worden: direct op de salarissen zelf, en indirect door de klassen groter te maken. De tweede manier is valser dan de eerste , omdat het de kwaliteit van het onderwijs raakt en omdat het een taakverzwaring betekent. Met behulp van de onderwijskundigen hebben de politici echter vaak beweerd dat kleinere of grotere klassen nauwelijks of geen verschil maken voor de onderwijsresultaten, waarbij nog kwam dat taakverzwaring voor de bonden gemakkelijker te verkopen was dan salarisverlaging. Ook de inspectie, die zo goed kan oordelen over methoden en didaktieken, heeft bij mijn weten nooit gezegd dat klassen met 32 leerlingen onacceptabel zijn in het voortgezet onderwijs.

De schaamte voorbij

Marleen Barth, voorheen lid van de Tweede Kamer voor de PvdA en nu voorzitter van de Onderwijsbond CNV, werd geïnterviewd in NRC Handelsblad ( 28 oktober ) en toonde wat ze heeft geleerd van het verleden. Drie citaten.
Over de basisvorming: ‘Aan de andere kant heeft de basisvorming nooit een kans gekregen. Men had even moeten wachten of de mogelijkheid tot zittenblijven en stapelen niet had moeten worden behouden.’
Over de onderwijsvernieuwingen: ‘In de huidige publieke opinie zouden het vmbo, de basisvorming en het studiehuis allemaal verkeerd zijn. Bij de PvdA bestaat bijna een soort zelfhaat over deze ‘mislukkingen’ uit het verleden.’

De mening van de betrokkenen

De Algemene Onderwijsbond heeft jarenlang geheuld met de vijand, dat wil zeggen met het ministerie van Onderwijs en met de adviseurs daarvan. Het beleid van het bestuur van deze grootste onderwijsbond en van de redactie van het Onderwijsblad was meer een beleid van niets dan van actief en zelfstandig stelling nemen. Meegaand zijn en beleefd, hopen dat de autoriteiten niet boos worden, onze leden kunnen wel een stootje velen. En zo konden zowel de invasies van Deetman als die van Wallage en Netelenbos zonder noemenswaard verzet plaats vinden en ook mevr van der Hoeven werd niets in de weg gelegd.

Lege briefjes

Alweer worden we opgeschrikt door een alarmerend bericht over de rekenvaardigheid van PABO -studenten. De situatie blijkt nog ernstiger te zijn dan al werd gevreesd: de vaardigheid van veel van deze “studenten” (iedereen die de basisschool verlaten heeft is ‘student’) is in veel gevallen lager dan het eindniveau van groep 8. Tijdens het bezorgde commentaar van de televisie voorlees -moeder werd een beeld getoond van zwoegende PABO -leerlingen op een rij achter de computer met moeilijke sommetjes.
De juffen (mannen zijn er nauwelijks meer te vinden in het basisonderwijs) zijn dus op rekengebied kennelijk dommer dan veel van hun leerlingen.