31 Studeren in Frankrijk : Erfgoed en het verschil tussen de HEC en Rotterdam

23 januari 2008
«So if you don’t like the business model it’s very easy to vote with your feet. Invest in something else. But I think the important thing is, if you look at the returns that we have generated over these 90 years, we outperform most comparable entities reasonably well. »
(FT 11.11.2007. Dit is wat de Zweden zeggen, het had het viaticum van de ABN-Amro Bank moeten zijn en moeten gelden voor de overheid, voor de Heer Bos in het bijzonder).

Het Oude Jaar werd hier afgesloten met een begrafenis. Zij die nooit in de kerk komen zijn er nu wel, die zit tjokvol met ‘la cour et la ville’, het hof en de stad, één van de vele verwijzingen naar het ‘ancien régime’, het behoort tot de charmes van dit traditionele land. Hoog en laag dus, veel meer ‘hoog’ dan ‘laag’ dit keer. Ik ben de enige niet die gevoelig is voor de door de tijd gelouterde rituelen, de co-celebratie met meerdere priesters, de goede getuigenissen)*, de stemming, la France éternelle… Het Nieuwe Jaar moest nog beginnen, het werd feestelijk gevierd, 878 auto’s gingen in vlammen op… Ook dat is een ritueel geworden, waar een ander deel van de bevolking zich in spiegelt, het haalt de kranten nauwelijks meer. De overledene heeft alles gedaan om zijn erfgoed te behouden en door te schuiven, hij representeerde een lange geschiedenis, een cultuur, een beschaving, een identiteit, noties waar hier de laatste tijd veel over wordt geschreven en die minder (dwz anders) belast zijn dan in Nederland. Het is de intellectuele kracht van het land, ze hebben een universele pretentie… Ja, Nederland…ik krijg bizarre dingen te lezen. Iemand, een pure boekhouder, die schrijft dat de verkoop van de ABN Amro Bank alleen slecht is voor het ‘Oranje gevoel’, het wordt pas erg als Philips verkocht wordt. Iemand anders die zich de vraag stelt waarom de KLM zo nodig de waterdrager voor Air France had moeten zijn en ‘of [de] KLM niet zelf voldoende etappeoverwinningen had kunnen behalen om uiteindelijk ook in de gele trui te komen’. Het heeft zelfs de Franse pers bereikt die zich over de buik wrijft van pret. Het Amerikaatje spelen van de Heer Bos echoot hier ook:‘Les étrangers encouragés à acheter des groupes néerlandais’ (Le Monde 22.01.2008), dit keer geen gegniffel maar stomme verbazing… Het Oranjegevoel is een soort vuilnishoop geworden, het Pantheon van de verschraling, waarop men de Traditie, de Geschiedenis, de Algemene Kennis, de Ervaring, de Talenkennis, de Identiteit dumpt en waarbij de Monarchie ook nog een leuke veeg uit de pan krijgt…

Men zou van een regering verwachten dat ze versterken waar het land goed in is en daar vielen lucht- en zeetransport onder, het bankwezen, handel, en ook het onderwijs, de talenkennis en een lange traditie van internationale expansie op eigen, meest persoonlijke kracht : ‘The world is where we belong/ where the eagles cry/ on the mountain high..’.De denkmeesters maken een puinhoop van de internationalisering. Men schijnt er van uit te gaan dat met de verengelsing alle culturele barrières vervallen, de vrije handel, vestiging en geldstromen komen dan pas echt tot hun recht, een grandioos pot nat, waar iedereen gelijke kansen heeft, zonder drempels. De werkelijkheid is dat om internationaal mee te komen (daar waren we toch zo goed in?) men niet moet kijken of we Engels spreken, of we het ‘gemiddelde’ wel halen, maar naar ‘waar zijn we goed in’, naar ‘macht’, naar ‘kennis’. De werkelijkheid is ook dat men vervangende bedrijven van Hoogovens, Elsevier, KLM, VNU, Rodamco, ABN enz. niet in een paar jaar uit de grond stampt. De internationalisering is veel meer een opstapeling dan een spreiding. Met de uitverkoop van de goede bedrijven en de verplaatsing van de beslissingscentra is Nederland onderin de stapel terecht gekomen…

Om na te gaan hoe het mogelijk was dat geen enkele economische faculteit in staat was om de samenhang te formuleren tussen studie, carrière, identificatie met ’s lands belang, de internationale uitstraling en de voorzichtigheid niet iets overhaast te dumpen – dat is toch de essentie waar we mee bezig zijn (afgezien van de voortplanting) – heb ik gekeken naar het verschil tussen de HEC, Ecole des Hautes Etudes Commerciales in Frankrijk, en mijn eigen economische faculteit van Rotterdam. Het doet me geen pleizier de gehypte teksten van gekolonialiseerd denken door te lezen, om pukkels van te krijgen, te constateren hoe onintellectueel materialistisch Rotterdam uitstraalt; hoezeer ze daar knechten geworden zijn van de financiarisering van de samenleving; dat men daar niet meer in de voertaal kan afstuderen, uitgezonderd fiscaal recht; dat men daar geen benul heeft van de plaats van Nederland binnen Europa die helemaal niet zo onbeduidend is.

Beoordeelt U het zelf:

«RSM is located in Rotterdam, a bustling, cosmopolitan city considered to be one of the cultural capitals of Europe and the gateway to the continent. A city close to the commerical (sic) heart of Europe, Rotterdam is a heart-beat from Amsterdam, Brussels, Paris and London and is renowned for its progressive and tolerant culture.»

« Studren (sic) in de meest mondiale stad van de wereld
Internationaal georiënteerd.»

« A world-class Master of Science….
the chance to gain invaluable international experience….
the compelling world of Global Business & Stakekholder (sic) Management….,
to follow one of our renowned MSc Programmes….»

«En waar zijn ook al weer de meest toonaangevende bedrijven gevestigd? Juist ja, in Rotterdam! Bedrijfskunde bij RSM Erasmus University (sic) is dus een uitstekende voorbereiding op een internationale carrière.»

Het is waar dat volgens de Financial Times rankings.ft.com/masters-in-management Rotterdam met zijn MSc in een paar jaar is opgeklommen van de 20ste naar de 10e Europese plaats. So far, so good. Maar in hun MSc veredelingscursus die 18 maanden duurt en € 2.279 kost zijn slechts 46 man/vrouw ingeschreven. De cursus van de HEC (nummer1) duurt ook 18 maanden en kost € 16.000. Er zijn daar 468 ingeschreven… Toen Rotterdam op de barricades moest staan met zijn ‘compelling world of Global Business & Stakeholder Management’ om de onafhankelijkheid van de ABN Amro Bank en Amsterdam als financieel centrum te verdedigen, al was het omdat die instelling een grote afnemer was van afgestudeerden en grensoverschrijdende carrière perspectieven bood, is er niets gebeurd… Wat de ‘internationale carrières’ betreft voor de 3.979 studenten, vraag ik me af waar die nog mogelijk zijn als men naar de vermagerde en verfomfaaide AEX 25 kijkt. ‘Un peuple qui n’ose plus défendre sa langue est mûr pour l’esclavage’ zegt men hier, daar is men in Nederland druk mee bezig, hebben ze nog een eigen stem?

Ik mis een intellectuele weerstand; ik mis de verwijzing naar landen als Zweden en Zwitserland die niet mee doen met de uitverkoop; ik mis een overheid die tijd had moeten winnen: een bananenschil hier, een gemenigheidje daar, een druk op de institutionele beleggers verderop, het rekken van een geschilpunt…; ik mis een nuchtere debriefing (Waarom de ABN-Amro en niet de Deutsche Bank? Waarom niet meer gekeken naar de TCI? En naar de verbluffende ontknoping van de Italiaanse situatie?); ik mis een analyse van de consequenties (in mijn ogen een provincialisering, minder kans op buitenlandse detachering, een echelon verlaging van de meeste carrières en een abandon van Amsterdam als financiële hub).

De toon van de HEC is heel anders:

« L’Ecole HEC propose une formation avancée et généraliste au management à des étudiants sans expérience professionnelle pour préparer à des carrières de haut niveau en management.
Il confère des apprentissages solides et durables
Il développe des capacités de décision en situation professionnelle
Il renforce les qualités de vision et de leadership. »

(De School HEC biedt een geavanceerde en algemene management opleiding aan studenten zonder beroepservaring om hen voor te bereiden op carrières op hoog management niveau. Wat ze bij ons leren is degelijk en duurzaam. Zij ontwikkelt de eigenschap om beslissingen te nemen is een beroepssituatie. Zij versterkt het vermogen van visie en leiderschap).

« Sélectivité : quel que soit l’âge, quel que soit le type de formation, il est dans la philosophie d’HEC de ne retenir que les meilleurs apprenants. C’est ce qui garantit sa qualité, sa pérennité et son statut de leader. »
(Selectie: van welke leeftijd, met wat voor opleiding dan ook, is het de filosofie van de HEC alleen de besten aan te nemen. Daarmee garandeert zij haar kwaliteit, haar duurzaamheid en haar rang als leider).

(De MSc opleiding van de HEC staat los van de gelijknamige ‘grande école’ die nog hogere eisen stelt).

Ja, zware selectie, visie en leiderschap in samenhang met een verlichte nationale trots, het zelfvertrouwen dat geen krans behoeft, dat zijn de dingen die men in Nederland voor de Universiteiten zou wensen…

)*….De tout ce qui m’a été libéralement donné j’aurais pu faire meilleur usage. Confronté aux complexités de la vie, j’aurais pu faire preuve de plus d’initiative et de rigueur. Dans les comptes que j’aurai à rendre à Dieu le passif pèsera lourd. J’ai conscience de ce que ma vie n’a rien d’exemplaire et je me reconnais pêcheur. J’en demande pardon à Dieu et à tous ceux auxquels j’ai fait du tort ou que j’ai blessé par égoïsme, indifférence ou maladresse. Je demande à ceux de mes proches qui savent prier de m’aider de leurs prières. J’ai toute ma vie ardemment cherché la vérité. Conscient de la grâce que représente l’éducation chrétienne que j’ai reçue, j’ai néanmoins travaillé à vérifier la solidité des fondements de la foi héritée d’une longue tradition familiale. Sans nier la part de mystère devant laquelle mon intelligence ne peut que s’incliner, je suis arrivé à la conclusion qu’il n’était pas déraisonnable d’adhérer aux enseignements de l’Eglise, fondés sur le roc des Saintes Ecritures.