BON ontving de Adviesnota Technisch Onderwijs HBO van de Landelijke Werkgroep HBO Wiskunde (LWHW) die op verzoek van het Sectoraal Adviescollege Hoger Techisch en Natuurwetenschappelijk Onderwijs (SAC HTNO) van de HBO-Raad is opgesteld en binnenkort aan dat SAC HTNO zal worden aangeboden. Wij danken deze werkgroep voor dit heldere stuk en voor zijn toestemming dat hier op onze site te publiceren. Uw rapport verdient alle aandacht: het luidt de noodklok!
We kunnen dit rapport niet anders omschrijven dan als een noodklok voor het technisch onderwijs. Zo schrijft men op blz 11: “Achteraf mag geconstateerd worden dat vanuit het HBO onvoldoende is onderzocht welke veranderingen in de vooropleidingen MBO en VO hebben plaatsgevonden, en dat anderzijds veranderingen in de vooropleidingen onvoldoende en niet tijdig vanuit de vooropleidingen zijn gecommuniceerd met het hoger onderwijs. Toelatingsvoorwaarden missen daardoor te vaak een inhoudelijke onderbouwing. Op dit moment bepalen deze groepen instromers het beginniveau van het propedeuse-onderwijs. Het eindniveau van de hbo-opleiding dat het beroepenveld verwacht, wordt mede daardoor in de regel niet meer bereikt.. (…) Toch is de huidige situatie in toenemende mate zeer zorgwekkend te noemen. Regelmatig moet geconstateerd worden dat de instromers van HTNO-opleidingen – en ook van economische opleidingen – de basiskennis en basisvaardigheden niet alleen meer onvoldoende beheersen, maar zelfs dat deze soms volledig afwezig zijn. Mede daardoor begint de propedeuse doorgaans met een lessenreeks wiskundige basisvaardigheden, die niet verder gaat dan de lesstof uit de onderbouw van het VO. Met deze wiskundemodulen pogen opleidingen het beginniveau van een brede groep studenten gelijk te trekken. Vanuit die beginsituatie is het voor docenten bijna onbegonnen werk om binnen een vierjarige hbo-opleiding te voldoen aan de eisen van het beroepenveld“
Technische opleidingen kunnen niet meer voldoen aan de eisen van het beroepenveld. Onze technici worden onvoldoende opgeleid.
De werkgroep nuanceert deze rampzalige conclusie. In een vriendelijke mailwisseling met voorzitter dr. Christiaan Boudri verduidelijkte hij ons: “Wij beweren niet dat ‘het’ eindniveau niet meer gehaald kan worden, maar dat dit zo is op theoretisch-technisch vlak. Dit is voor lang niet alle functies in het bedrijfsleven relevant, zodat de klacht van niveaudaling niet algemeen kan worden uitgesproken, maar vooral voor hbo-functies in ontwikkel- en productie-innovatieve omgevingen. Dit is een belangrijke nuancering, gezien ons pleidooi voor niveaudiiferentiatie gekoppeld aan een verscherpt toelatingsbeleid. Wij zijn er niet voor om de hogere uitsroomeisen op theoretisch-technisch niveau voor iedereen te laten gelden, maar streven naar een betere en dus meer gedifferentieerde aansluiting op de arbeidsmarkt. Daar horen mensen bij met een hoger theoretisch-technisch niveau, maar ook mensen met een veel bescheidener niveau, die echter wel op een ander functieterrein voldoende hbo-niveau hebben. ” En dat is juist. Zo staat het ook in het advies, maar BON meent dat een geconstateerde achteruitgang opgelost moet worden door het eindniveau te verhogen, niet door intern de differentiëren. Enigszins cynisch zou deze nuancering omschreven kunnen worden met: de zwakke student kan welliswaar geen technicus worden, maar wel zijn baas.
De werkgroep adviseert de volgende maatregelen:
Aanbevelingen ten aanzien van instroomkwaliteit Aan HBO-Raad en hogescholen
Aanbeveling 1
Onderzoek de invloed van de nieuwe examenprogramma’s die in 2013 en 2015 in het VO worden inge-voerd, en van de recente aanpassingen in de MBO kwalificatiestructuur op de aansluiting op het pro-pedeuseonderwijs en de doorstroom in het HBO.
Aan HBO-Raad, OCW en VO-raad
Aanbeveling 2
Ontwerp op landelijk niveau structurele overlegvormen tussen het VO en het HBO om veranderingen in VO- programma’s en in HBO-programma’s beter te communiceren, voor te bereiden en af te stemmen, en om ontwikkelingen te bevorderen die leerlingen meer stimuleren voor en beter voorbereiden op een technische studie.
Aan regionale samenwerkingsverbanden MBO/VO/H(B)O
Aanbeveling 3
Ontwerp op regionaal niveau, binnen beperkte landelijke afspraken, een systeem van doorlopende studieloopbaanbegeleiding in de keten MBO-HBO en in de keten VO-HBO, gericht op het begeleiden van de juiste instromer naar de juiste plaats en niveau in het HBO. Neem daarin ook structureel aspec-ten op zoals: de slaagkansen in de betreffende HBO-opleidingen, de aansluitprogramma’s en de inta-kegesprekken.
Aan Hogescholen en VO-instellingen
Aanbeveling 4
Stimuleer de leerling in het VO die opteert voor een technische HBO-opleiding, te kiezen voor het vak Natuurkunde en Wiskunde B, en eventueel Wiskunde D, door ondersteunende voorlichting in de on-derbouw, en stimuleer het aanbieden van modules binnen het onderwerp `wiskunde in technologie` en de deelname aan activiteiten vanuit de bètabrede steunpunten.
Aan HBO-Raad, OCW en VO-raad
Aanbeveling 5
Versterk de inhoudelijkheid en het oriënterend karakter van de toelatingsvoorwaarden door voor een aantal technische HBO-opleidingen het vak Natuurkunde en Wiskunde B in de vooropleidingseisen op te nemen en het vak Wiskunde D als stringent advies op te nemen. Onderzoek voor welke technische HBO-opleidingen en voor welke differentiaties daarbinnen dit gewenst is en communiceer daarover met de vooropleidingen.
Aan hogescholen
Aanbeveling 6
Werk samen met ROC´s, aan de invulling van het keuzedeel in de nieuwe kwalificatiestructuur van MBO4-opleidingen, door aspirant HBO-ers modulen aan te bieden die voor de branchegerichte door-stroom MBO-HBO een realistische (= kansrijke) doorstroomkwalificatie opleveren. Ontwerp deze mo-dulen zo breed mogelijk en stel ze samen uit vaktechnische onderwerpen en de reeds bestaande ken-nisbasis Wiskunde [Ref 2] en verwerk hierin de benodigde generieke HBO-start-competenties.
Aan HBO-Raad en OCW
Aanbeveling 7
Richt voor de branchevreemde oversteek van MBO naar technisch HBO een apart schakeljaar in op samenwerkende hogescholen, dat vanuit aanvullende HBO-bekostiging wordt gefinancierd.
Aanbevelingen ten aanzien van uitstroomkwaliteit
Aan HBO-Raad en hogescholen
Differentieer, waar nodig, binnen een technische opleiding naar niveaus van praktisch of meer theoretisch georiënteerde uitstroomprofielen, die (mede) door het beroepenveld zijn aangegeven, en koppel toelatingsrechten dan wel bindende instroomadviezen aan die niveaus [uit te werken binnen de voor-stellen van de Cie Veerman, de prestatieafspraken en de strategische agenda van OCW].
Aanbeveling 8
Aan OCW/ SAC HTNO
Aanbeveling 9
Ontwikkel per cluster van opleidingen voor een aantal kernvakken een landelijk vergelijkbaar programma en maak afspraken over de wijze waarop toetsing daarvan in de hoofdfase kan worden uitge-voerd. [passend binnen de voorstellen van de Cie. de Bruijn en in samenspraak met brancheverenigingen uit het beroepenveld].
BON is blij met dit moedige rapport. Het geeft aan dat er een enorm kwaliteitsprobleem is, een probleem dat breder is dan alleen de technische hbo-opleidingen en dat ook de economische opleidingen raakt en het voortraject van basisonderwijs tot voortgezet onderwijs en mbo. Voegen we daarbij het feit dat op alle hbo’s nu taallessen worden gegeven waarin werkwoordspelling en zinsbouw wordt behandeld dan is duidelijk dat de noodklok luidt voor het hele onderwijs. Bommelje omschreef het juist in zijn artikel vorige week in NRC: de mooie woorden over uitstekend onderwijs dat nog beter kan en moet, zijn windowdressing, maar de tienduizenden overbodige communicatiemensen die worden opgeleid is nog maar één aspect. De (te) weinige technici die worden opgeleid hebben ook nog eens niet allemaal het niveau dat het beroepenveld vereist.
Wij zijn van mening dat de voorstellen steviger hadden kunnen zijn. Zo pleit BON al lang voor externe examinering van kernvakken binnen het HBO en is BON explicieter dan de werkgroep in de constatering dat het reken/wiskunde onderwijs, van de basisschool tot aan het VWO door de moderne didactiek zeer sterk is verzwakt waardoor goede leerlingen onvoldoende vaardigheid ontwikkelen en zwakke leerlingen toch menen te kunnen doorstromen naar technische studies en daarmee de instroom in het hbo problematischer maken. Of een schakeljaar dat oplost valt zeer te betwijfelen en het pakt de oorzaak niet aan. Ook had de werkgroep in onze ogen meer afstand kunnen nemen van het competentiegericht onderwijs. Nu wordt in het rapport wel genoemd dat de aandacht voor vakcompetenties tegenover algemene hbo-competenties wel wat vergroot mag worden, maar wordt de desastreuse invloed van het CGO in het mbo en in het hbo onvoldoende scherp belicht.
Allemaal leuk en aardig, maar
Allemaal leuk en aardig, maar waarom worden man en paard (en die enkele vrouw en merrie) niet genoemd? De teloorgang van het wiskundeonderwijs is niet los te zien van de teloorgang van het rekenonderwijs, en die teloorgang is veroorzaakt en geconsolideerd door de hoogleraren in weet ik veel wat. Nog niet zo lang geleden was het bijna 18+1=19, onlangs gelukkig 18-1=17. Wie zet de volgende stap?
www
www.beteronderwijsnederland.nl/content/wheels-confusion
Het is preken voor eigen
Het is preken voor eigen parochie maar toch: ik ben "blij" (wat heet ….. ) dat dit rapport zich ook uitstrekt tot de economische opleidingen. Bij IVA Driebergen lopen we bij alle vakken waar ook maar een geringe mate van basale rekenvaardigheid benodigdheid is op tegen enorme hiaten in de vooropleiding. Een eerstegraadsvergelijking is voor velen al abacadabra.
Ook wij zijn nu op het punt aanbeland dat we wellicht de eerste lesweek van het volgende jaar in het HBO-programma deels gaan besteden aan het op peil brengen van deze basale rekenvaardigheid. Procenten, vergelijkingen, formules: ze zullen allemaal aan de orde moeten komen. Droevig maar waar.
Zie ook http://www
Zie ook www.beteronderwijsnederland.nl/content/fijnproevers-en-het-lerarenregister
De zaak is veel ernstiger dan
De zaak is veel ernstiger dan ik dacht: www.beteronderwijsnederland.nl/content/fijnproevers-en-het-lerarenregister