Nood breekt wet

Al bijna 120 jaar kent ons land de leerplicht. Het werd plicht genoemd omdat veel ouders het aanvankelijk helemaal niet zo nodig vonden  dat hun kinderen naar school gingen, en zeker niet als die al de leeftijd hadden om geld te gaan verdienen. Daarom waren er in die tijd ook commissies ’tot wering van het schoolverzuim’ die er op toe moesten zien dat kinderen niet zonder geldig excuus van school wegbleven.

Het “spijbelen”  is eigenlijk van later datum : leerlingen die wel mogen maar geen zin hebben om naar school te gaan.

Hoe dan ook, het overheidsstandpunt  was altijd: leerlingen moeten naar school gaan, behoorlijk langdurig, omdat het goed voor hen is , goed voor hun maatschappelijke toekomst  en goed voor hun functioneren in de samenleving.

Echter , tegenover plichten staan ook rechten. En zo is er ook een leerrecht. Dat bestaat daaruit, zou ik denken, dat leerlingen en hun ouders, aanspraak mogen maken op een flink aantal jaren regelmatig en deugdelijk onderwijs.

Maar nu blijkt dat op veel plaatsen niet meer voldaan kan worden aan die belofte  en aan dat recht. Er is het vrij algemene probleem dat leerlingen de basisvaardigheden lezen, schrijven en rekenen niet voldoende verwerven in het basisonderwijs en ook daarna nog tekort schieten.

Als het gaat om normale leerlingen, is dit de school – en de overheid , die toezicht houdt en eisen stelt – beslist aan te rekenen. Dat is ernstig. Is het misschien zo ernstig  dat men aan gedupeerde ouders en leerlingen de middelen moet verstrekken om hun toevlucht te nemen tot particuliere scholen en cursussen? Het zou kunnen.

Ondertussen is een nieuwe vorm van het ontduiken van de leerplicht ontstaan, met name in de grote steden waar scholen zich door het lerarentekort genoodzaakt zien om lessen te laten vervallen en/of  onbevoegde docenten voor de klas te zetten.

Dat laatste is een hachelijke onderneming. Les geven is al moeilijk genoeg maar om iemand het veld in te sturen zonder behoorlijk gereedschap is vragen om moeilijkheden. De invaller begint met een handicap, wellicht zullen ervaren collega’s nog proberen te helpen en advies te geven maar als het dan niet lukt is er een ‘lose-lose” uitkomst voor alle betrokkenen.

J.C. Traas