Toen ik het interview met Martje van der Brug ( NRC Handelsblad van 19 oktober) had gelezen dacht ik, dat boek van haar, Havo is geen optie, moet ik gaan kopen. Zij schreef een roman over een school in een ‘elitedorp’ die veel lijkt op het Rijnlands Lyceum in Wassenaar.
Mevr van der Brug zegt: ‘Het is een merkwaardige paradox: veel begaafde kinderen uit sociaal zwakke milieus zitten niet op het vwo en veel niet-begaafde kinderen uit Wassenaar zitten er wel op. Ze worden er tegen hun zin doorheen gesleept met huiswerkcursussen en examentrainingen, die normale mensen niet kunnen betalen.’
Het verschijnsel is bekend, ook buiten Wassenaar. Het opjagen van kinderen boven het niveau dat bij hen past komt veel voor en is niet zonder gevaar. Sommige leerlingen raken overspannen, gaan lijden aan een depressie, soms aan anorexia, enz. En vaak dus omdat hun ouders hen direct of indirect onder druk hebben gezet om op zijn minst evenveel maar liever nog meer te presteren dan zijzelf. En de school moet daaraan meewerken. Vooral mensen met nieuw geld en snobs vinden dat de school hun wensen prioriteit moet geven: wat verbeelden die leraren zich wel, ze hebben er maar voor te zorgen dat onze kinderen op het hoogste niveau kunnen slagen.
Een mooie zin in het interview is ook de volgende: ‘Hoogbegaafde leerlingen zijn er niet zoveel, maar er zijn wel veel ouders van hoogbegaafde leerlingen.’
Helemaal waar en die ouders vragen dan ook van de school dat hun kinderen een speciale behandeling krijgen. Ik heb zelf eens een onverstandige opmerking tegen een ouder gemaakt toen ik zei: ‘Ja mevrouw, maar we moeten niet overdrijven, uw dochter hoort niet bij de tien beste leerlingen die we hier de laatste tien jaar hebben gehad.’
Veeleisende ouders zoals mevr van der Brug beschrijft komen er steeds meer en vaak wordt hun gedrag beloond doordat de schoolleiding zich onder druk laat zetten en liever kiest voor de ouder dan voor de leraar. Dit speelt zich op alle niveaus af en is één van de redenen dat de kwaliteit van het onderwijs te wensen overlaat.
Het lijkt trouwens wel alsof de overheid zelf het geloof in het bestaande onderwijsstelsel heeft verloren. In Maastricht is een vestiging van het United World College geopend, een dure particuliere opleiding ( NRC Handelsblad 15 oktober). De gemeente Maastricht stak 8 miljoen euro in de bouw van een campus en de provincie Limburg fourneerde 5 miljoen. Leerlingen komen via een beurzenstelsel binnen. Voor scholieren die er, zonder beurs, alleen onderwijs volgen, lopen de kosten op naarmate de schooljaren vorderen, van 4700 tot 7700 euro per jaar.
Het luxe UWC contrasteert met de vier andere middelbare scholen in Maastricht. Die leden de afgelopen jaren verlies en om daaruit te komen heeft de overkoepelende stichting Limburgs Voortgezet Onderwijs fors op hun budget gekort en worden leraren ontslagen.
Terwijl de particuliere school volop geld heeft en zich kan veroorloven eisen te stellen aan ouders en leerlingen moeten de gewone scholen proberen het moede hoofd boven water te houden. De ouders van hun leerlingen – die het schoolgeld van de particuliere opleiding niet kunnen opbrengen – moeten via de belasting wèl meebetalen voor de school van de elite.
J.C. Traas
Tot nog toe was het precies
Tot nog toe was het precies omgekeerd. Ouders die niet tevreden waren over het onderwijs dat de het politiek-educatieve complex voor hun kinderen had uitgedacht en een eigen school wilden oprichten of hun kinderen naar een bestaande particuliere school wilden sturen konden niet profiteren van het geld dat ze in de vorm van belastingen bijdroegen aan het onderwijs aan de Nederlandse jeugd. (Theoretisch kon je soms een gesubsidieerde school oprichten maar in de praktijk was dat vaak onmogelijk). De gedwongen winkelnering die daar het gevolg van was heeft een aantal prominenten uit het complex aan een wel zeer goed belegde boterham geholpen, heeft docenten voor de klas uitgeperst als citroenen en brengt het onderwijs naar de rand van de afgrond. Dit was en is een grote misstand. Daarnaast mogen door de overheid gesubsidieerde scholen geen schoolgeld eisen. Dat was wel OK want dat voorkwam dat zich speciale scholen voor rijkeluiskinderen konden ontwikkelen. Daarom heb ik er voor gepleit dat alle ouders recht zouden krijgen om hun kinderen niet naar de door dit complex in stand gehouden scholen te hoeven te sturen en dan dan 9000 EURO per jaar zouden krijgen om kinderen naar een particuliere of door hen zelf opgerichte school te sturen. Het door deze scholen te heffen schoolgeld zou dan niet meer dan 9000 EURO mogen bedragen en aan het vervolgonderwijs of de arbeidsmarkt leerlingen moeten afleveren waarover die tevreden zijn. Het is schokkend om te lezen dat rijke ouders in Maastricht niet alleen ruimschoots hun betaalde belastingcentjes terugkrijgen maar ook de beste leraren van het gesubsidieerde onderwijs kunnen wegkopen zodat in het geval van meerdere van dit soort scholen het niveau van het normaal gesubsidieerde onderwijs nog slechter zal worden.
Zo lang als er scholen bestaan hebben hoogopgeleide en rijke ouders altijd geprobeerd hun kind de hoogst mogelijke opleiding te laten voltooien. Het is dus een interessante vraag of je VWO-scholen of VWO-eindexamens zo kunt maken dat alleen in aanleg voor universiteiten geschikte leerlingen een bewijs van toelaatbaarheid tot de universiteiten kunnen verwerven.
Opmerkelijk, die tarieven
Opmerkelijk, die tarieven voor het United World College. Het lijkt erop dat nog een 'derde geldstroom' is die de bedragen aanvult. Of het UWC heeft extreem lage huisvestingskosten omdat de gemeente en de provincie er publiek geld in hebben gestopt. Rare keuze vind ik dat trouwens: onderwijs moet óf bekostigd óf particulier zijn, nu is er een wonderlijke hybridetoestand ontstaan. Het lijken wel betaaldvoetbalclubs ……
Ter vergelijking: bij mijn werkgever (particuliere school) moeten wij nu 9.300 euro per student per jaar vragen en dat is excl. boekengeld. Daarmee hebben we nette gebouwen en andere voorzieningen maar het is allemaal zeker niet 'luxe' zoals het UWC door J.C. Traas wordt omschreven.
Kun jij, Martin Hoffmann, me
Kun jij, Martin Hoffmann, me uitleggen waarom onderwijs óf [door de overheid] bekostigd óf particulier [en in het geheel niet gesubsidieerd] zou moeten zijn. Het alternatief daarvoor hoeft beslist geen hybride onderwijsinstelling te zijn.
De iva-diplomma’s hebben voor de maatschappij minstens even veel waarde als die van een gemiddeld HBO-diploma of, in casu quo, een gemiddeld MBO-diploma. Om een rijksgesubsidieerde HBO-opleiding te volgen moeten leerlingen die mogen volstaan met het wettelijk collegegeld per jaar ongeveer 1800 EURO betalen. De ouders van de Iva-leerlingen vallen onder hetzelfde belastingregiem als andere ouders en hebben dus hun wettelijke financiële bijdrage aan de grote pot voor het onderwijs aan Nederlandse jeugdigen en kinderen voldaan. Voor elke HBO-leerling betaalt de overheid jaarlijks 9300 uit aan het HBO-instituut waar de leerling wordt opgeleid. Verder eist de overheid van elke student die aan de voorwaarden voor wettelijk collegegeld voldoet een eigen onderwijsbijdrage van ongeveer 1800 EURO. Het lijkt mij billijk dat de overheid de 9300 – 1800 = 7500EURO die zij uitspaart doordat de leerling niet aan een gesubsidieerde school studeert aan hem uitbetaalt voor het extra schoolgeld dat nodig is voor een opleiding aan een niet gesubsidieerd onderwijsinstituut
Een vorm van subsidiëring van onderwijsinstellingen die aan een maatschappelijke behoefte voldoen moet juist niet tot hybride instituten leiden. Particuliere scholen moeten een ontsnapping aan staatsdidaktiek en onnuttige staatsvoorschriften mogelijk maken en snel gaten kunnen opvullen die de overheid niet ziet. Waarom zouden de semi-onafhankelijke gesubsidieerde scholen financieel bevoordeeld worden t.o.v. particuliere scholen? Alleen maar om vriendjes en vriendinnetjes van politici een veilig baantje te gunnen waar ze rijk kunnen worden?
Beste Malmaison,
Beste Malmaison,
Dat van die "100% bekostigd of 100% particulier" is mijn persoonlijke opvatting, ingegeven door de vrijheid die je als onderwijsinstelling hebt wanneer je financieel onafhankelijk bent. Als een school 100% bekostigd is, is het duidelijk wie daar financieel de lakens uitdeelt en wie uiteindelijk de meeste invloed zou moeten hebben, namelijk de geldgever (want "wie betaalt, die bepaalt"). Maar juist bij een mengvorm zoals dat bij het UWC het geval lijkt te zijn kunnen er volgens mij allerlei discussies ontstaan tussen de vertegenwoordigers van de verschillende geldstromen. Want wat gebeurt er als een partij bijvoorbeeld 40% betaalt, heeft die dan ook 40% invloed of …… ? En als die 40% bijvoorbeeld de volledige huisvesting zou betreffen, mag deze partij dan de betreffende school uit die huisvesting gooien als die school iets doet dat ze niet bevalt?
Je voorstel om het uitgespaarde geld aan de ouders uit te keren sluit aan bij het aloude idee van de Onderwijsvouchers, waar ik ook een warm voorstander van ben. Je stelt dan een afdoende bedrag ter beschikking aan ouders en – bij meerderjarigheid – aan de kinderen/jongvolwassenen zelf waarmee ze onderwijs kunnen kiezen bij bekostigde of niet-bekostigde instellingen. Je zou
…. je zou niet te vroeg op
…. je zou niet te vroeg op "Opslaan" moeten drukken (sprak hij tot zichzelf).
Om het af te maken: "Je zou daarmee de optimale aansluiting kunnen vinden tussen de wensen van de leerling/student en de opleiding die daarbij past. Nu nog die vouchers gerealiseerd zien te krijgen ….. "
Ik zie de voucher als een
Ik zie de voucher als een goed middel om snel goede particuliere scholen eerlijk te kunnen subsidiëren. Maar principieel zie ik geen verschil met rechtstreekse subsidie. Een voucher zal alleen te gebruiken zijn voor scholen die door de overheid voldoende vertrouwd en gewaardeerd worden. En ook rechtstreekse subsidie zal aan die voorwaarde moeten voldoen. Wel bestaat in geval van rechtstreekse subsidie het gevaar dat de overheid zich ook met het HOE gaat bezig houden Het is dan cruciaal dat de scholen daar alert op worden. Als de overheid het niet eens is met het WAT van de school zou zij haar zowel geen subsidie verstrekken alsook de vouchers voor die school ongeldig houden. Maar ik ben het wel met je eens dat die vouchers in de praktijk beter de gewenste afstand creëren.