Bussemaker over het studievoorschot

13 Reacties

1. Er wordt verwacht dat meer

   Er wordt verwacht dat meer jongeren voor een studie in onze buurlanden zullen kiezen. De vraag is of zij daarna naar Nederland terugkeren om hier te werken. Regelmatig zal dat niet het geval zijn: inmiddels een leuke Belgische ontmoet, of gerecruteerd door een interessant Duits bedrijf. Ook vraag ik mij af hoevelen van hen naar Nederland terugkeren om hier leraar te worden, en hoevelen van degenen die hier studeerden en een hoge (vooral in het geval van beta's) schuld opbouwden voor het leraarschap zullen kiezen. Het leenstelsel mag dan gepromoot worden met de leus dat het voor betere kwaliteit in het HO zorgt, ik vrees voor de kwaliteit in het VO.

2. Maar hoe rekent Bussemaker

   Maar hoe rekent Bussemaker dan? Hoe komt zij uit op bijv. dat bedrag van 20.000 euro? Rekent ze met lagere kosten voor levensonderhoud? Gaat zij uit van studentenbijbaantjes? Die zijn economen overigens een doorn in het oog: verdringing van laagopgeleiden (die geen alternatief hebben) door hoogopgeleiden (die hun tijd beter kunnen gebruiken, namelijk om te studeren).

    

   Iets anders: mensen die regelmatig luisteren naar het dagelijkse economische commentaar van macro-econoom Kees de Kort op BNR, weten dat met de studieschulden in de VS wel degelijk wat aan de hand is. Nu het zo moeilijk is om aan een baan te komen, lenen veel Amerikaanse studenten bij, om nóg verder door te studeren, om zich zo nóg beter te positioneren voor de schaarse banen, maar ook om überhaupt aan een inkomen te komen.

    

   Mij lijkt dat een gevaarlijke ontwikkeling, zowel voor de overheid als gelduitlener, als voor de student die zich een veel te hoge schuld op de hals haalt. Het wordt op die manier ook consumptief lenen, in plaats van een investering. Kan dit in Nederland niet ook gaan gebeuren? Hoe sterk is het sociale vangnet als je als afgestudeerde geen baan kunt vinden?

3. Afgezien van de kosten

   Afgezien van de kosten verbonden aan de verdringing van de laagopgeleiden aan de onderkant van de banenmarkt door studenten en extra leningen voor mensen die een hooggequalificeerde studie voltooid hebben maar geen baan kunnen vinden biedt het verstrekken van geld als studielening  de overheid een kans om het geld nog terug te zien, namelijk in het geval dat de afgestudeerde een passend betaalde baan vindt. Geld verstrekt als studiebeurs is definitief weg. Voor de overheid en hen die dan niet gestudeerd hebben of niet van plan zijn om te gaan studeren is het dus altijd beter dat de overheid geld uitleent in plaats van schenkt.

4. We wachten af totdat het

   We wachten af totdat het leenstelsel geprivatiseerd wordt, en de voorwaarden worden opengebroken. 😉 Evt. info over VK; F; D.

    

   **

   Zo verwoord je idealen: artikel 13.2 Internationaal verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten (IVESCR of ESOCUL; ICESCR), New York, 16 december 1966

    

   "Het hoger onderwijs door middel van alle passende maatregelen en in het bijzonder door de geleidelijke invoering van kosteloos onderwijs voor een ieder op basis van bekwaamheid gelijkelijk toegankelijk dient te worden gemaakt;"

    

   **

   Deze internationale verdragen hebben ook 'recht op onderwijs'-bepalingen, echter voor het hoger onderwijs niet zo vergaand als de geciteerde bepaling: Europees verdrag voor de rechten van de mens (artikel 2 van het het eerste protocol) – directe werking onder Nederlandse jurisdictie; Universele verklaring van de rechten van de mens (artikel 26; ook).

5. @Em70

   @Em70

   Hoe Bussemaker aan die 21.000 is gekomen staat in de NRC. Het komt uit een CPB rapport. In het kort: de huidige gemiddelde schuld is 15.000. Het afschaffen van de basisbeurs kost een thuiswonende student 5.000 (voor 4 jaar) en een uitwonenende student 13.000 (voor 4 jaar). Het CPB neemt daarvan het gemiddelde: 9.000 euro (voor 4 jaar). Het CPB gaat ervan uit dat van deze 9000 euro er 6000 geleend zal worden (de rest komt uit: "hogere ouderbijdrage, meer inkomsten uit bijbaantjes, of minder consumptieve uitgaven"). Dus 15.000+6.000=21.000. De NRC komt tot de conclusie "[de 21.000 euro] van Jet Bussemaker is ongefundeerd."

6. Een geheel andere mening is

   Een geheel andere mening is die van Ewald Engelen: www.groene.nl/artikel/hulde-jet. Hij heeft op meerdere fronten wel een punt (vind ik).

7. @Marten

   @Marten

   Over Engelen valt op internet een hoop te lezen, maar niet hoelang hij over zijn studie gedaan heeft. Op zijn LinkedIn pagina en op zijn pagina op het Montesquieu instituut staan alleen de begin en einddatum van zijn promotieonderzoek. Maar we kunnen een goede gok doen: volgens wikipedia is Engelen begin 1963 geboren. Zijn promotieonderzoek begon in 1990 en van voor 1994 zijn geen banen vermeld. Dus redelijkerwijs mogen we aannemen dat Engelen in 1990 afstudeerde. Daarmee kom ik op 9 jaar studie uit. En Engelen geeft af op de huidige studenten (!).

    

   Jet Bussemaker deed overigens 7 jaar over haar studie.

    

   Is dit op de man spelen? Nee: ervaring leert dat mensen hun eigen schooltijd/studietijd als referentie blijven zien. Engelen denkt waarschijnlijk (onbewust) dat alles nog steeds zo is als toen hij student was. Dat is echter niet zo. In mijn tijd was er al de prestatiebeurs: een student "die drie, vier, vijf jaar lang doodleuk twintigduizend euro per jaar opsouper[t] om vervolgens nimmer een bul te halen" (het voorbeeld van Engelen) moest al in mijn tijd de studiefinanciering terugbetalen. De basisbeurs wordt namelijk pas een gift na afstuderen. Na mijn tijd werd ook nog de "langstudeerboete" ingevoerd.

    

   Wat we hier zien is de meest verwende generatie ooit (de generatie Rutte/Engelen/Bussemaker) die maatregel op maatregel stapelt om de huidige generatie niet zo te verwennen. Het probleem is dat door die stapeling van maatregelen het omgekeerde van verwennen bewerkstelligd wordt.

8. Wat ik van die CPB berekening

   Wat ik van die CPB berekening vooral zwak vind, en ook aan het feit dat Bussemaker zich erop baseert, is dat als je níet kunt rekenen op extra geld van je ouders, als je níet nog zuiniger kunt leven, en als je géén tijd hebt voor extra bijbaantjes, dat je dan dus sowieso op een veel hoger leenbedrag uitkomt. Als je van mening bent dat het terugbetalen je nooit in de problemen kan brengen, wees dan ook eerlijk over de hoogte van het te lenen bedrag.

    

   Ik ben zelf niet een heel uitgesproken voor- of tegenstander van het leenstelsel. Per saldo op dit moment waarschijnlijk meer tegen dan voor. Een bedrag van 20.000 is op dit moment in mijn leven best te overzien; geen bedrag waar je heel erg van schrikt. 60.000 euro is overigens al andere koek. Maar als je jong bent, dan is zelfs die lage schatting van rond de 20.000 euro voor velen heel veel geld. Ook al zijn de terugbetaalvoorwaarden niet streng; het blijft voelen als een heel groot bedrag. Puur naar mijn eigen situatie kijkend, betaal ik liever over mijn hele leven (en vooral mijn werkende leven) wat meer belasting, dan dat ik wat minder belasting betaal maar opgezadeld zou zijn met zo'n studielening. Ik snap het argument van laagopgeleiden betalen nu mee voor hoogopgeleiden, maar ik zou dan zelf zeggen: vereffen dat via de inkomstenbelasting. Bovendien: laagopgeleiden profiteren ook van de hogere productiviteit van hoogopgeleiden; je kunt het zien als investering in de sociale infrastructuur.

    

   Ik denk dat laagopgeleiden zich overigens helemaal niet zo druk maken over dat zij moeten meebetalen voor hoger onderwijs waar anderen veel geld mee verdienen. Ik denk dat ze zich wél druk maken over wat voor een enorme schuld hun kinderen op zich moeten gaan nemen om een bepaalde hogere opleiding te doen. Het grofmazige systeem van alles van de grote hoop voelt, voor mij persoonlijk, prettiger dan het individuele afrekensysteem. En waar Sympathisant eigenlijk naar verwijst: indirect gaan lager opgleiden nog steeds meebetalen voor het leenstelsel, omdat geld lenen voor de overheid ook geld kost. Op dit moment niet zoveel, maar de rente op staatsobligaties kan weer sterk gaan oplopen, en dan kan het hele circus van bezuinigen en afrekenen weer opnieuw in gang gezet gaan worden en gaat het leenstelsel in huidige vorm er ook uit en wordt het geprivatiseerd.

    

   Als je uit zowel het wetenschappelijk onderzoek als het hoger onderwijs alle lucht gaat persen, wat houd je dan nog over? Wat is het resultaat? En waar blijft het plezier in het proces naar dat resultaat? Kortom: waar is het goed voor mensen zich door alles heen te laten haasten?

9. Geld: ‘signs of stress in

   Geld: 'signs of stress in higher education' (via: wereldbank; oeso) (infographic van Deloitte University Press uit het artikel 'Reimagining Higher Education', May 22, 2014, figure 1: 'national student debt has surpassed $ 1,000,000,000,000'; 'since 1985 college tuition has risen by 538 percent compared to a consumer price index increase of just 121 percent'). [Off topic: figure 2 is ook interessant: 'higher education in the 20th vs the 21st century' – 'College decision-making process': 'reputation-driven' vs 'big data-driven'. Het grotere plan wordt duidelijk.]

10. Het volgen  van onderwijs is

    Het volgen  van onderwijs is gedeeltelijk een sociale dienstplicht. We hebben ook de militaire dienstplicht gehad, de sociale stage en de kooklessen voor Gymnasiasten bij het verplichte vak verzorging tijdens de sociale terreur van de basisvorming. Daarvoor had je de tijd van gunstige leningen voor universiteitsstudenten wier ouders geen universitaire studie konden betalen. Die was overigens niet zo duur, het collegegeld was 4 maal 300 gulden de capo al fine. Maar toen werd het (universitaire) studeren (tautologie) nog als een bijdrage aan het heil van de samenleving gezien. Vooral als het om techniek of natuurwetenschappen ging. Tegenwoordig wordt een student, universitair of HBO-, steeds meer als een profiteur gezien die de maatschappij voor zijn studiekosten wil laten opdraaien om later veel geld te verdienen. Heel begrijpelijk nu de amerikanisering van de maatschappij zo hard heeft toegeslegen. Bamken zijn er niet meer voor hun clienten maar voor de aandeelhouders en aan de top van een quango zit je er financieel ook warmpjes bij.. Bovendien is het door de internationalisering niet meer zo waarschijnlijk dat iemand die op kosten van de Nederlands belastingbetaler gestudeerd heeft later werk zal verrichten waarvan de Nederlandse samenleving profiteert. Als iedereen in Nederland via een lening voor zijn eigen studiekostn moet opdraaien kunnen de belastingen wat omlaag en wordt het voor buitenlanders interessant om in Nederland een baan te zoeken. En dat kan er weer voor zorgen dat de salariskosten voor hoogopgeleiden niet de pan uitrijzen. Nederlands studenten zullen niet zo gauw in het buitenland gaan studeren want behalve Engels beheersen zij meestal geen enkele vreemde taal. Nederland heeft er wel baat bij om te zorgen dat het tekorf aan gekwalificeerde leraren wordt ogeheven en één van de voorwaarden daarvoor is het verhogen van de lerarensalarissen (of zou meer elektronische middelen toch beter zijn). Het kwijt schelden van de studieschuld komt niet helemaal op hetzelfde neer omdat les gaan geven als je geen studieschulden hebt financieeel onaantrekkelijk wordt.

    De invoering van het sociale leenstelsel is in de sterk veranderde samenleving een volledig voor de hand liggende stap.

11. Wat ik dan weer niet begrijp

    Wat ik dan weer niet begrijp is, waarom we met zijn allen zo nodig het Angelsaksische pad op moeten van hoge collegegelden. Behalve in Groot-Brittanië is studeren nergens zo duur als hier. In combinatie daarmee ben ik zeker tegen het wegvallen van de beurs (al ben ik dan VVD'er).

    Ik deel verder de vrees van sommige respondenten dat iemand die zijn verstand gebruikt een moeilijke bèta-studie zo wel helemaal uit zijn hoofd zal laten. Zo komt er van die kenniseconomie dus niets terecht.

12. Ik kan het niet laten… Ik

    Ik kan het niet laten… Ik vind dat studeren iets moet zijn voor de echte intellectuele elite. Er moeten hoge intellectuele drempels zijn. Dan kunnen de financiële drempels naar nul terug – want die horen er niet te zijn.

     

13. De vraag is in wiens belang

    De vraag is in wiens belang die hoog opgeleiden zijn. Het geweeklaag over te weinig hoog opgeleide technici heeft nooit geleid tot hogere salarissen voor deze beroepsgroep, maar eerder tot verplaatsen van research of binnenhalen van goedkope aziaten. Allemaal na fikse lobby bij de EU. Niet zoveel anders als bij de hoog opgeleide leraren. Dat zijn er ook te weinig, zo roept iedereen, maar de salarissen en de autonomie worden kort gehouden. Dat zal allemaal niet per ongeluk zo zijn.

    Grote Nederlandse bedrijven zijn kennelijk niet geïnteresseerd in hoog opgeleide Nederlandse studenten. Net als bij voetbal is het goedkoper en gemakkelijker die talenten van elders te halen.

    Middelgrote bedrijven die (nog) niet internationaal zijn zijn, uitzonderingen daargelaten, geen enorme werkgelegenheidsprojecten voor de echt hoog opgeleiden. Natuurlijk: in de ICT/spelletjes zijn er soms momenten van totale overspannenheid, maar juist daar zijn in het algemeen voldoende afgestudeerden, veelal op hbo-niveau.

    Met de integratie van Nederland in de EU wordt het kennelijk steeds minder belangrijk voor zij die aan de touwtjes trekken om werkelijk hoog opgeleiden Nederlanders te hebben. Brave voorspelbare werknemers en consumenten zijn veel meer waard.