Dat is de stelling en de kop van artikel door Bas de Wit in TROUW van vandaag. Ik verwachtte in dat artikel een bewijs, of beter gezegd een poging tot bewijs, van die stelling maar ik vond in zijn verhaal geen beweringen met veel bewijskracht. En zijn uitspraak “Managers en docenten zijn niet van elkaar vervreemd maar vormen een vitale coalitie blijft helmaal in de lucht hangen.
De Wit heeft keurig opgesomd welke verwijten de managers en leidinggevenden allemaal in het algemeen en door (het niet genoemde) BON in het bijzonder gemaakt worden.. Maar soms is de Wit onvoorzichtig. Als zij rendement al een kwaliteitsindicator bedoelen managers en leidinggevenden het gemiddeld aantal diploma’s per leerling en denken docenten aan wat leerlingen op school geleerd en begrepen hebben. Een nogal groot verschil want diploma’s leveren de scholen en hun managers geld op en gebrekkig, laagmikkend onderwijs zadelt de leraren met schuldgevoelens op.
Die minimaal 1040 contacturen wilden de leidinggevenden even min als de docenten maar eerstgenomden wilden dat niet uit kassian met laatstgenoemden. Wel bood hen dat de kans een gebaar van solidariteit te maken. Bewust of onbewust maken de leidinggevenden gebruik van het Stockholmeffect. Ik snap niet wat de Wit met de zin “Sterker, managers en docenten samen zouden wel eens belangrijker kunnen zijn dan docenten met veel ruimte, die politieke beslissingen uitvoeren” wil zeggen begrijp ik niet.
De Wit gaat verder “Dat is niet voor niets. Leidinggevenden ervaren hun relatie met docenten als betekenisvol, voelen mee en bieden weerstand aan de bezuinigingen op passend onderwijs, omdat ze vinden dat de docenten er alléén voor komen te staan, terwijl ze juist extra ondersteuning in de klas nodig hebben. De klacht van de docenten is echterdat die vele ruimte hen al lang afgepakt is en dus zijn de managers vooral bezig met de problemen die rechtstreeks op henzelf afkomen. Extra ondersteuning in een klas perkt de vrijheid van een docent nog verder in want improvisatie wordt dan moeilijker. En beperking van de vrijheid van de docenten is een belangrijk officieus streven van schoolleiding en schoolbesturen.
Bovendien kan “passend onderwijs” wel tot een zo grote kwaliteitsvermindering van het onderwijs leiden dat uiteindelijk de managers en de schoolleiding ook onder vuur genomen worden. De Wit schrijft “… dat ook de managers zich slachtoffer voelen van de bezuinigingen”. “Ook voor hen staan de belangen van de leerlingen voorop: bezuinigingen op kwetsbare jongeren zijn onaanvaardbaar en ‘goed onderwijs’ staat op het spel”. Met zulke taal kunnen de hogere échelons goede sier maken maar we moeten wel bedenken dat het gratuite beweringen zijn die echt niet bewijzen dat het de managers echt om het belang van de kinderen te doen is of dat docenten en managers een vitale coalitie vormen.
De Wit vind het streven naar het terugdringen van bestuur, management en managers als oplossing voor de problemen in het onderwijs een versimpeling van de werkelijkheid is. Krachtige politici boven en bevrijde leraren onder is geen herschikking die het onderwijs kan verbeteren. Het “tussen”is nu erg belangrijk geworden want scholen en regionale samenwerkingsverbanden moeten nu de bezuinigingen gaan uitvoeren. Het “tussen”, dwz de bovenlaag van de scholenconglomeraten gaat de politiek helpen bij het uitvoeren van verkeerde beslissingen en zullen daardoor ongetwijfeld in macht en rijkdom toenemen.
De Wit besluit “Meer dan ooit is duidelijk dat de kracht van het onderwijs niet zo zeer in de politiek schuilt, maar in bestuurlijke processen en vitale relaties tussen managers en docenten binnen de scholen. BON weet dat de kracht van het onderwijs altijd gelegen heeft in een grondige opleiding van de leraar op het gebied van zijn leervak en dat het niet duidelijk is waarom die toestand niet terug zou mogen keren.
Opmerking: Bas de Wit promoveerde onlangs op het proefschrift ‘Loyale leiders, een onderzoek naar de loyaliteit van leidinggevenden en de docenten in het voortgezet onderwijs’ Uitgever: Universiteit Utrecht.
Prima analyse
maak je hier, Malmaison. Bedankt!
Bas de Wit
Onderzoek vanaf de zijlijn? Ik weet het niet. Iemand zou het proefschrift moeten lezen. Maar dat Sjoerd Slagter een toneelstukje opvoert, dat behoeft toch geen uitleg meer? Kabinet en sectorraden hebben een pact gesloten, de leraar staat buitenspel.
WHILE i < 1 MAXINT do {writeln(“bla bla bla”); i++}
www.vo-raad.nl/actueel/toespraken/sjoerd-slager-op-vo-congres-2012 .
Sjoerd:
“Wij hebben radicaal gekozen voor het opleiden van een nieuwe generatie. Want de 21e eeuw, die is van onze kinderen en kleinkinderen.”
“Dat is precies wat hen [jongeren] in ons ergert: wij hebben zoveel tijd nodig om te beslissen, om keuzes te maken, om door te pakken. En terwijl wij keuzes uitstellen, gaat de vervuiling, de uitputting, de verspilling verder. Ieder jaar uitstel maakt een toekomstige investering duurder. Ieder jaar dat we langer wachten met het investeren in een nieuwe generatie schoolleiders en docenten maakt dat we minder profiteren van de innovatiekracht van jongeren.”
“De huidige generatie jongeren kiest zelf en kiest voortdurend en elke keuze moet iets opleveren. Ze willen gezien en gehoord worden en ze gaan voor het allerbeste. Talentenshows als The Voice of Holland en The Voice Kids tonen onbarmhartig het succes van kiezen en gekozen worden. Een hele generatie jongeren beseft dat succes mogelijk is, of sterker nog: van hen verwacht wordt.”
“Natuurlijk kregen we wel eens kritiek. Meestal gemoedelijk, soms venijnig, maar we bleven doen wat we al jaren deden. Ouders dwongen ons niet tot radicale onderwijskundige keuzes. Onze docenten mopperden wel, maar bleven hun werk doen; de politiek zeurde en bemoeide zich met het onderwijs, maar aan de basisvorming hadden we lak en de Tweede Fase voerden we beleidsarm in. Als we om een cijfer vragen, krijgt de school nog steeds een ruime zeven.”
Voor de kiezen
Helaas hebben wij nooit kunnen kiezen dat er een VO-Raad kwam, en ook Sjoerd Slagter hebben wij niet kunnen kiezen.
Maar gelukkig komt daar nu verandering in: vanaf nu mogen we niet alleen, maar moeten we gaan kiezen. Minister hebt U die boodschap begrepen?
Sjoerd kijkt te veel televisie
Want zijn enthousiasme blijkt vooral door shows (televisieshows) te worden gevoed. Waaruit maar weer blijkt hoezeer het bekijken van te veel televisieshows (en in feite is bijna alles daar show) het zicht op de nuchtere werkelijkheid danig kan vertroebelen.
Nog erger wordt het natuurlijk als ons land, en daarmee ons onderwijs, bestuurd wordt door lieden die hun wereldbeeld ontlenen aan televisieshows.
Dan verworden bestuurders tot jokers.
Jokers, wel met macht, die hen werd gegund door medejokers; helaas.
En zo werden cirsussen en kermistenten opgetuigd, waarbij oude onderwijstermen als klatergoud moesten fungeren om al die lucht en die leegte toch nog enige verlokkende glans te geven.
schijntegenstelling
Tussen manager/conrector/directie of hoe ze ook maar mogen heten en de leraren zit op zich helemaal geen tegenstelling. Ze hebben elkaar nodig. Er zijn alleen zo ontzettend veel managers gekomen die allemaal wat te regelen en te controleren willen hebben. Zorg op elke school voor minstens een halvering van het aantal managers en laat de overgeblevenen doen waar ze voor zijn: Zorgen dat er op school les gegeven kan worden, zonder al die hinderlijke bijzaken. Daarbij dienen ook alle managementstaken betrokken te worden die nu via het taakbeleid bij de gewone leraar terecht zijn gekomen.
Dan blijven de managers over die een eenheid vormen met de leraren. Met natuurlijk altijd wat onderlinge spanning.
Bas de Wit heeft het over de grotendeels overcomplete managers die werk zoeken en zo de leraar tot last zijn. Dat verschijnsel is nog geen twintig jaar oud en ik heb nog geen onderzoek gezien waaruit blijkt dat die “nieuwe” managers een succes zijn. Wel weet ik dat de laatste 20 jaar het steeds slechter is gegaan met het onderwijs.
De meeste lezers van zijn artikel zullen bij manager de associatie met de conrector van 20 jaar geleden hebben.
Klaas Wilms