Terug van weg geweest

Terug van weg geweest.

Op onderwijsgebied gebeuren in ons land de dingen vaak wat later dan in het buitenland. Het artikel van Patrick IJzendoorn in de Volkskrant van 5 november over de nieuwste ontwikkelingen in Engeland, maakte mij daar weer bewust van. Immers, in Engeland werd de middenschool, de ‘comprehensive school’ in de jaren zeventig en tachtig bijna overal ingevoerd. Die moest het ‘categoriale’ systeem , dat enigszins te vergelijken was met het Nederlandse, volledig vervangen.
De discussie werd dadelijk gepolitiseerd: Labour was vóór, de Conservatieven tegen, en dat is in zekere zin nog zo. Ook de opvattingen over pedagogische en didaktische vernieuwingen als zelfontdekkend leren, competentiegericht leren e.d. worden meestal gekoppeld aan een politieke stellingname.
Al die tijd moesten de Labour politici, soms knarsetandend, gedogen dat de particuliere scholen met veel succes hun eigen weg bleven gaan: in het algemeen met een heel degelijke en brede opleiding, eisen stellend en selectief, met bekwame leraren en kleine klassen. Veel Engelsen hadden en hebben er veel voor over om hun kinderen zo’n opleiding te laten geven. Een andere ‘escape’ werd geboden door de confessionele scholen, veel minder duur maar ook met de reputatie kwalitatief beter onderwijs te geven. Mensen die eigenlijk niets aan godsdienst doen zijn soms bereid een zekere vroomheid voor te wenden als daardoor hun kinderen naar een goede school kunnen gaan.
Onder Tony Blair, zelf een ‘ public school boy’, ging de Labour Party een meer liberale koers varen, New Labour genaamd, wat onder andere resulteerde in het stichten van ‘city academies’, scholen met meer aandacht voor de traditionele schoolcultuur en voor discipline. Vanuit de Conservatieve hoek worden ondertussen de ‘Free schools ‘ gesticht, ook door de overheid gesubsidieerd en met traditionele uitgangspunten. Deze nieuwe scholen zijn zeer populair bij de ouders die het gevoel hebben dat ze hier – kosteloos – de onderwijskwaliteit van particulier onderwijs kunnen vinden.
Wat opvalt is dat deze nieuwe scholen niet bang zijn voor etiketten. De rector van de Mossbourne Academy in Oost Londen, een school met uitstekende resultaten, staat bekend als de ‘strengste rector’ van Engeland. Dat is toch kras? In ons land moet je teruggaan tot de jaren zestig om strenge rectoren en directeuren te vinden, daarna moesten ze zich aanpassen of verdwijnen. Op een andere school krijgen nieuwe ouders te horen : ‘De weg naar kennis gaat niet gepaard met talloze complimentjes, wij hebben geen ‘praise addiction’ hier’.
Als u het mij vraagt , wat in Engeland gaande is krijgen wij hier ook: een terugkeer naar traditioneel onderwijs met meer discipline en meer selectie. Het politieke landschap leent zich daar ook voor. De PvdA, die van 1960 tot 2000 voorop ging met vernieuwingsplannen voor het onderwijs, heeft na het rapport Dijsselbloem in feite al afstand genomen van wat eerder zo mooi leek en de politieke partijen die op winst staan onderschrijven in grote lijnen de onderwijskundige ideeën zoals die geformuleerd worden door de Vrienden van het Gymnasium en van Beter Onderwijs Nederland.
En waar blijft dan zo’n Sjoerd Slagter, de voorzitter van de VO-raad die er een paar dagen gelen voor waarschuwde dat het verzwaren van de eindexameneisen tot veel meer gezakten zal leiden? Die blijft nergens, denk ik. Als de eisen zwaarder zijn dan heeft dat gevolgen, maar dat is ook de bedoeling, dat zou Slagter moeten weten.

Cornelis Verhage