De wet van de kleine getallen.
Mensen hebben de onhebbelijke gewoonte om kleine getallen te veronachtzamen. Voorbeeldje hiervan zijn de cijfertjes na de komma in de supermarkt. We zijn al snel geneigd om het bedrag voor koffie, suiker, koek en thee af te ronden en dan liefst naar beneden. De rekening bij de kassa blijkt dan toch altijd weer een klein stukje hoger te zijn dan wat we in eerste instantie dachten. Maar ja zoveel verschil maakt het ook weer niet uit en we trekken er de schouders over op. Dat vindt de supermarktbaas heel leuk. Ook schoolbestuurderen trekken de schouders niet op over de kleine getallen, integendeel zij maken er dankbaar gebruik van om een beetje meer geld in de la te krijgen.
Weinigen onder ons weten dat de geldgeile bestuurderen een overeenkomstje hebben gesloten met de andere geldgeile bestuurder van het pensioenfonds. Dat overeenkomstje houdt in dat scholen maar één, hoogstens twee keer per jaar de pensioenpremie van de werknemers storten in de pensioenkas. Ik hoor u denken, nou én, voor die 150 euro per maand. Kijk, en nu gaat de wet van de kleine getallen gelden. Een beetje school heeft al snel een medewerker of duizend in dienst. Elke maand van elke medewerker de op het loon ingehouden pensioenpremie op een goed renderende manier bij de bank onderbrengen, hetzelfde natuurlijk met de werkgeverspremie en we praten al snel over enkele miljoenen op jaarbasis. Het zou mij zeer verbazen dat de opbrengst niet méér bedraagt dan dat ene procentje die ik van de bank mag toucheren op mijn spaarrekening. Dus eerst mag de school het geld beleggen en daarna mag het pensioenfonds het nog eens dunnetjes over doen. Waar de opbrengsten blijven? Geen idee. Bonusje voor de bestuurder? Autootje met privéchauffeur? Zeg het maar. Vooral niet in het primaire proces, want daar is altijd geld te- kort.
Ook met het ziekteverzuim wordt er danig creatief geboekhoud met de wet van de kleine getallen in het achterhoofd. We weten met zijn allen dat het kortdurend ziekteverzuim in het onderwijs relatief laag is. Leraren blijven niet zo snel thuis met een blafhoest of loopneus. Het langdurend ziekteverzuim daarentegen ligt tamelijk hoog. Dat komt doordat het moeilijk werken is met een hartaanval, burnout of psychose. Dat langdurend ziekteverzuim blijkt alweer een bijzondere bron van inkomsten te genereren. Een medewerker blijft een paar maanden ziek thuis, wat al snel 150 dagen ziekteverzuim betekent. Aangezien de school een ‘eigen risicodrager’ is, dus het ziekengeld per slot zelf moet ophoesten, hebben zij een ziekteverzuimverzekering afgesloten om het ‘eigen risico’ zoveel mogelijk te dekken. Bij de ziekteverzuimverzekeraar wordt dan ook een ziekteverzuimperiode opgegeven van 300 dagen. Zeg nou zelf, het zijn maar 150 dagen méér dan in werkelijkheid, in wezen een klein getalletje. Is dat fraude? Gesjoemel van de bovenste plank? Ik dacht het niet, zegt de bestuurder. We weten toch met zijn allen dat een collega die zolang uit het primaire proces is geweest ongeveer dezelfde tijd nodig heeft om weer helemaal honderd procent te functioneren. Dus die 300 dagen is doodnormaal dat die wordt doorberekend aan de ziekteverzuimverzekeraar. Als school wordt het dan ook heel lucratief om elk jaar een paar tientallen hartaanvalletjes, hersenbloedinkjes, burnouts en depressievelingen binnen de gelederen te hebben. Het zijn er niet te veel, een klein getalletje, want anders valt het op.
De meest gestelde vraag onder het onderwijsgepeupel is: “En hoeveel heeft dat nieuwe gebouw nu eigenlijk gekost?”. De bestuurder is er als de kippen bij om te vertellen dat het miljoenen en miljoenen heeft geïnvesteerd in een multifunctionele ruimte ter eer en meerdere glorie van goed onderwijs en om te voldoen aan de eisen van de moderne tijd en de toekomst van de moderne tijd. Doe mij een lol en vraag eens aan diezelfde bestuurder hoeveel de school heeft ontvangen bij de verkoop van de oude gebouwen, immers alles moest gecentraliseerd. U zal merken, het blijft oorverdovend stil. Ja,ja,ja, ook dit is de wet van de kleine getallen ook al gaat het over een miljoentje, misschien twee per gebouw. Maar al die verkochte oude schoolgebouwen in Nederland, die alle staan of stonden op hele dure bouwgrond, hebben honderden miljoenen opgeleverd. Geld waar niemand iets van weet want een school hoeft zijn bedrijfsrekening niet transparant in beeld te brengen.
De wet van de kleine getallen wordt gekoesterd door de bestuurder en veronachtzaamd door ons.
J. Jeronimoon