Dit is wat de kranten schreven over de verhoren door de commissie Dijsselbloem van 29 november.
Deze dag ging over de tweede fase en gehoord werden:
- Jimkes (conrector)
- Tichelaar (AOb)
- Offerein (ambtenaar belast met tweede fase)
- Van Loon, De Valk (educatieve uitgevers)
- Gebuis, Hauwert (protesterende scholieren/studenten)
- Kollenveld, Nolthenius, Nonhebel (leraren; VVVO)
Trouw
‘Jacques de Fax’ haalde angel uit debat tweede fase;
Tichelaar ontkent politieke deal
De AOb, in de jaren negentig de meest invloedrijke onderwijsbond, was met andere onderwijsorganisaties een verklaard tegenstander van de invoering van de tweede fase in het voortgezet onderwijs. Maar daags voor het Kamerdebat over deze onderwijsvernieuwing in 1997 arriveert een fax van de AOb, waarin de vakbond zich akkoord verklaart met het voorstel van staatssecretaris Netelenbos, mits er vijftig miljoen gulden op tafel komt en scholen kunnen kiezen in welk jaar (1998 of ’99) ze de tweede fase kunnen invoeren.
“Die fax kwam van Jacques Tichelaar en het sloeg het debat meteen dood. Het was politiek afgekaart tussen de AOb en Netelenbos. Het veld was laaiend. Hij liet ons in de kou staan”, vertelde oud-conrector Jimkes (destijds actievoerder tegen invoering van de tweede fase) gisteren tegen de parlementaire onderzoekscommissie onderwijsvernieuwingen. Jacques Tichelaar kreeg volgens Jimkes toen de bijnaam ‘Jacques de Fax’.
Uiterlijk onbewogen ontkende Tichelaar in alle toonaarden de politieke deal tussen hem en Netelenbos. “We kregen de toezegging van de 50 miljoen en scholen mochten zelf beslissen in welk jaar ze de tweede fase gingen invoeren, dat was voor ons voldoende om ons advies bij te stellen. Een deal tussen ons en Netelenbos ken ik niet. Wij hadden redenen om ons standpunt te wijzigen. We stonden niet onder druk. Vervolgens is het de verantwoordelijkheid van de politiek om een beslissing te nemen”, vertelde hij de commissie.
Maar die kon enige scepsis bij zijn uitleg nauwelijks onderdrukken. “De deal was gemaakt, het verzet was gebroken”, probeerde commissielid Zijlstra (VVD). Hij wees op de eis van de vereniging voor voortgezet onderwijs (VVO): vier keer negentig miljoen gulden voor invoeringskosten. “U vroeg een kwart, honderd miljoen, en loopt met een achtste van het bedrag van de VVO de deur uit, vijftig miljoen. Hoe verklaart u dat?” Tichelaar bleef er bij. “Het was onze eigen afweging. Bij de toezegging zat ook de belofte dat een nieuw kabinet eventueel extra geld op tafel zou leggen. Bovendien was het de vraag of geld in dit geval de oplossing was.”
Netelenbos negeerde een VVO-enquête waaruit bleek dat 76 procent van de scholen de tweede fase niet zag zitten. Volgens haar was tachtig procent er helemaal klaar voor. Dat bleek niet het geval. Scholen, leerlingen en docenten klaagden over de zwaarte van het programma, de overladenheid, de vele vakken en het gebrek aan omscholing voor docenten. Tot twee keer toe moest de opvolger van Netelenbos, Adelmund, het programma aanpassen.
Volkskrant
Jacques ‘fax’ Tichelaar ontkent handjeklap
Den Haag Jacques Tichelaar (PvdA) ontkent dat hij het bij de invoering van de tweede fase in het middelbaar onderwijs in 1997 op een akkoordje heeft gegooid met zijn partijgenote Tineke Netelenbos, toentertijd staatssecretaris van Onderwijs. Tichelaar, nu leider van de Tweede Kamerfractie van de PvdA, was destijds voorzitter van de Algemene Onderwijsbond (AOb), die plotseling omsloeg van tegenstander in voorstander van de tweede fase.
Tichelaar verscheen donderdag voor de parlementaire commissie die de onderwijsvernieuwingen van de afgelopen decennia onderzoekt. Een reeks getuigen werd gehoord over de tweede fase, de laatste jaren in havo en vwo waar leerlingen een profiel kiezen en zelfstandiger moeten werken. De invoering daarvan was zeer omstreden. De grootste onderwijsbond, de AOb van Tichelaar, was tot de dag van het Kamerdebat tegen en wilde uitstel van invoering.
Vlak voor het debat stuurde de AOb een fax naar de Kamer waarin het standpunt was gewijzigd, reden waarom Tichelaar voortaan in het onderwijsveld als ‘Jacques fax’ door het leven moest. Tichelaar ontkende bij hoog en bij laag een gesuggereerde ‘deal’ met Netelenbos, die koste wat kost de tweede fase wilde doordrukken. De onderzoekscommissie bracht hem danig in het nauw.
Zo was er een inschatting dat de invoering van de tweede fase 400miljoen gulden zou kosten. Waarom nam Tichelaar in de fax dan genoegen met 50 miljoen? Netelenbos had meermalen laten weten dat 80 procent van de scholen klaar was voor de invoering. Tichelaar hield het voor de commissie op 10 procent. Hij reageerde geagiteerd op het verwijt dat zijn fax het Kamerdebat ‘doodsloeg’, en dat daardoor het verzet tegen de invoering van de tweede fase was gebroken. ‘Dat is een rare voorspiegeling van de staatsrechtelijke verhoudingen. Het besluit was de verantwoordelijkheid van de politiek, en ik kan me niet voorstellen dat de bedrijvigheid aan het Binnenhof door één fax tot stilstand komt.’
Het Financieele Dagblad
Tweede fase vanaf begin fout ontwerp
Een boot die voorzien van de vlag van het Studiehuis in het water werd geduwd en aan alle kanten water maakte. Zo vergeleek Jan Jimkes, oud-conrector van een middelbare school de Tweede Fase, een onderwijsvernieuwing die in 1999 werd doorgevoerd.
Staatssecretaris Adelmund heeft nog geprobeerd bagage overboord te gooien , zei Jimkes, Het probleem zat echter in de constructie. Zo waren er in de vier profielen voor de leerlingen van de bovenbouw van het voortgezet onderwijs veel te veel deelvakken opgenomen. De moderne vreemde talen hadden een lees-, spreek-, schrijf- en luistervariant.
Jimkes vertelde de parlementaire commissie die de onderwijsvernieuwingen onderzoekt gisteren dat hij vóór de invoering een enquête had gehouden onder scholen. Volgens toenmalig staatssecretaris Tineke Netelenbos was 80% van de scholen voor. In de enquête van Jimkes was 76% tegen.
In tegenstelling tot het doel heeft invoering van de Tweede Fase niet geleid tot een betere overgang tussen het voortgezet en het hoger onderwijs, zeiden Gonny Hauwert en Marc Gebuis, die als leerling en student actievoerden. Ik heb nooit begrepen hoe de verbreding van het vakkenpakket zou kunnen leiden tot het verkleinen van de kloof met het hoger onderwijs , zei Gebuis, organisator van de scholierenstaking in 1999.
In 2006 merkten veel bètastudenten dat zij niet beschikten over de vaardigheden die op de universiteit noodzakelijk waren. Uit protest schreef Hauwert een Lieve Maria -brief aan Maria van der Hoeven, destijds minister van Onderwijs, waarin de studenten pleitten voor betere begeleiding op de middelbare school.
Het gebrek aan basisvaardigheden zorgde regelmatig voor uitval onder studenten, vertelde Hauwert de parlementariërs.