Eindexamen en studiekeus in Frankrijk 21

22 juni 2007
EEN VERGELIJKING
Het bloed stroomt waar het niet zou mogen gaan …
Iemand zei me hoe geweldig het University College van Joetrecht was voor studenten met internationale ambities (wat dat ook moge zijn). Klein maar fijn, met zijn 3 jaargangen, ieder van ruim 200 man, voor science, humanities en social science. Man? Nee, een meisjeszeef (2/3). Science? Slechts 24% van het totaal. Moeilijk? Valt mee, 2 x 15 weken met 16 lesuren, weinig stress, (in Frankrijk 38 weken met 30 lesuren) met intensieve begeleiding overleeft iedereen en er blijft ruim voldoende tijd over om te feesten. International? Ja, op papier, maar niet in de praktijk, slechts weinigen komen fysiek uit het buitenland, kan ook niet anders, want als een buitenlander de keus heeft kiest hij het origineel en niet de kopie, 80 à 90% zijn Nederlands sprekenden. Diversity? Geen idee…Het onderliggende idee is wel heel goed: selectie, veeleisendheid (?), kleinschaligheid, discipline (?), campus, motivatie, intellectuele nieuwsgierigheid, goede (?) leraren cq proffen, begeleiding, waar ik aan zou willen toevoegen: de stimulans die men creëert als men intelligente jongelui doelgericht bij elkaar zet, het is de sublieme kant van het Franse systeem, het is moeilijk om dat onder woorden te brengen. Dat is inderdaad wat gehiërarchiseerde universiteiten (toekomst visie) nodig hebben. Maar waar komt die kromme gedachte vandaan om dat in andermans taal te doen met een onvermijdelijk kwaliteits- en identiteitsverlies? Denken ze werkelijk een voorbeeld te zijn en dat het buitenland popelt om zich op ons Stralend Pad te begeven? Dat de Ecole Polytechnique op het Engels overschakelt? Men leze het rapport ‘Internationale Leerwegen en het Internationale Baccalaureaat’ (Onderwijs Raad, februari 2006) dat bol staat van gemeenplaatsen : Internationaal (met alle mogelijke substantieven), hoogwaardig, diversiteit, sterk gemotiveerd, getalenteerd, selectie, wereldburger, expatriots (sic), ‘eenvoudiger in het buitenland aan de slag komen’ (je wrijft je ogen uit…) e.d. Ja, er staan nog wat obligate knievallen in voor het Duits, Turks, Spaans, Arabisch, Frans, in één pot nat, en waarachtig ook nog iets liefs voor de Nederlandse cultuur. De algemene strekking is duidelijk: Weg met ons. Onze Britse buren zouden zeggen: ‘Undisturbed by a single statistic, fact, logical argument, personal reference or illustrative example, the article just rumbles on, from one ideological platitude to the next’. Het is nauwelijks overdreven… Het komt mij voor dat als de leden van de Onderwijs Raad een buitenlandse ervaring hadden gehad (een echte onderdompeling) dan zouden ze niet zoiets trutterigs hebben geschreven en niet zo lichtzinnig het identiteitsverlies onder het tapijt hebben geveegd. Men vindt het terug in de agitprop van het University College: mutual commitment, active learning, creative thinking, motivate for excellence, honours, international carreers, money, money, money, Engels!!!! Oh, my God, it sounds like Wagner improved by uncouth Americans, but what about my identity? Het gaat er helaas in als koek. En als men verder kijkt, ziet men dat alle litteratuur Amerikaans is, een Nederlands of Europees zelfbeeld is er niet meer bij, er wordt alleen nog maar gekolonialiseerd onderwezen, de Disneyworld heeft ons overwoekerd. In zijn algemeenheid wordt men ook getroffen door de wolligheid van allerlei uitdrukkingen, waarvan ‘internationaal’ de ergste is, een toverwoord : wat daar al niet aan wordt opgehangen, aan wordt geofferd…. De toon in Frankrijk is totaal anders voor de ‘classes préparatoires’. …’aan het einde van de adolescentie moeten de jonge volwassenen een structurerende opleiding krijgen…het is ons doel aan iedere leerling een goede basis te geven, die intellectueel, menselijk en geestelijk is. Daarvoor zijn er uitstekende leraren die er op letten hoge eisen te combineren met wederzijds vertrouwen. Op zichzelf gaat het niet zo zeer om het diploma, waarmee de leerling in het leven kan slagen, maar van essentieel belang is dat hij aan zijn leven vorm geeft met zijn overtuigingen, zijn vriendenkring en zijn algemeen evenwicht’… (Collège Stanislas) en … ‘wij willen dat onze leerlingen zichzelf overtreffen en zich kunnen ontplooien op basis van een grondige humanistische cultuur, die onontbeerlijk is als men aan het begin staat van zijn leven en a fortiori om later hoge verantwoordelijkheden op zich te nemen’… (Henri IV)*. Afgezien van het verkrijgen van kennis, leren ze hard te werken met methode, rigueur, snelle reactie. Ze moeten wel stressbestendig zijn.

In die scholen zijn er 30 lesuren per week in klassen van 40+ en de leerlingen 40 à 50 uur besteden aan persoonlijke studie. Het lesrooster van onze dochter (doel = HEC) zal er zo uitzien: Wiskunde, informatica 7 uur, taalbeheersing, algemene kennis 6 uur, moderne talen 2 x 3 uur, geschiedenis, aardrijkskunde 6 uur, diversen 5 uur. Degenen die zich voorbereiden op de Ecole polytechnique krijgen veel meer wiskunde. De algemene kennis wordt zeer au sérieux genomen. Daarom moet zij ter voorbereiding in de Zomer alvast een klassieker lezen ‘Les Illusions perdues’ door Balzac, 750 bladzijden, het is een caleidoscoop van de Franse samenleving van omstreeks 1830. Jongelui die nooit een boek of krant lezen, gaan op zo’n school een moeilijke tijd tegemoet. Die nadruk op algemene ontwikkeling en litteratuur is toch wel heel, heel goed, het geeft aan de hele samenleving diepgang.
U, Lezer, mag zelf een conclusie trekken.

)* zie mijn blog Henri IV