Onderstaand een mooi stuk van Jan Blokker jr. uit De Volkskrant van 11 januari 2007.
___________________________________________________________
Onderwijs lijdt aan vormfetisjisme
Door bezuinigingen en autonomisering van schoolbesturen is het onderwijs in een crisis terechtgekomen. Scholen proberen die te bezweren door vormveranderingen. Tijd voor een tegenoffensief, vindt Jan Blokker jr.
Begin december van het vorig jaar verscheen een studie van het Sociaal en Cultureel Planbureau onder de titel Investeren in Vermogen. In het rapport wordt aandacht besteed aan enkele zogenoemde inspirerende voorbeelden en kansrijke perspectieven op uiteenlopende terreinen. Onder andere op het terrein van het onderwijs.
Het rapport ademt een sfeer van optimisme. Je hoeft niet heel erg cynisch aangelegd te zijn om die blijheid met een zekere argwaan aan te zien. Ik moet in dit verband steeds denken aan die mooie sketch van Monty Python over Happy Valley, geregeerd door de wijze koning Arthur, die al lang geleden alle kankerpitten ter dood heeft gebracht en de vakbondsleiders het land heeft uitgejaagd. Nu is iedereen blij in Happy Valley. Een man die zachtjes op straat loopt te huilen omdat zijn vrouw zojuist is overleden, wordt veroordeeld to be hanged by the neck until you cheer up.
Een bespreking in deze krant van het rapport (7 december 2006) noemt drie inspirerende voorbeelden op het terrein van het onderwijs: de toename van het aantal gymnasia (in het bijzonder in bestaande scholengemeenschappen), een toenemend aantal zogeheten technasia, en een welhaast explosieve groei van het aantal vwo-scholen waar tweetalig onderwijs wordt gegeven. Het rapport noemt meer voorbeelden van onderwijsvernieuwing waarmee scholen zich profileren, competentiegericht leren, sportscholen, cultuurscholen, wat al niet.
In het voortgezet onderwijs gaat het al enige tijd niet meer om de kwaliteit, maar vooral om de vorm. Scholen bestrijden elkaar op de kindermarkt door zich te profileren met aansprekende, doorgaans vernieuwende vormen van onderwijs. ‘Vernieuwing’ is het toverwoord, goed onderwijs is allang niet meer genoeg, bovendien heeft goed onderwijs de geur van behoud om zich heen. En wie wil er tegenwoordig nog beschuldigd worden van behoudzucht.
Doorgaans wijzen vernieuwers van diverse pluimage naar recent wetenschappelijk onderzoek om hun gelijk te halen. Kinderen, verklaren zij, leren beter wanneer je de vorm aanpast. Kinderen die het in het regulier onderwijs niet of niet zo goed redden, behalen aanzienlijk betere resultaten in een vernieuwde setting, zeggen zij. En iedere ouder wenst zijn kind immers het allerbeste toe.
Met een verwijzing naar recent wetenschappelijk onderzoek wordt degene die twijfelt aan de waarde van de vernieuwing in de hoek gezet als onwetenschappelijk, of niet zo heel erg slim, of achterhaald (en daarmee slecht). En dan ben je als criticus gauw uitgepraat. Moeten we blij zijn met al die nieuwe vormen van onderwijs? Ik dacht het niet. Om te beginnen dat technasium. Wat kan dat betekenen? Het Griekse woordje techné betekent handwerk of ambacht, kunstwerk of, meer algemeen, het uitoefenen van een beroep. Technasium zou dan dus zoiets moeten betekenen als ‘ambachtschool’ of ‘beroepsonderwijs’. Maar dat zal toch wel niet de bedoeling zijn.
Uit het rapport van het CPB blijkt dat het gaat om scholen die, georganiseerd in een netwerk van ten minste vijf deelnemers, en in nauwe samenwerking met overheid, bedrijfsleven en hoger onderwijs in de omgeving, een nieuw vak aanbieden in de onderbouw: Onderzoeken en Ontwerpen (O+O). ‘Leerlingen die het vak volgen,’ schrijft de commissie op blz. 64 van haar rapport, ‘krijgen per jaar vier onderzoeks- of ontwerpopdrachten, waaraan ze zeven weken werken. Het is de bedoeling dat leerlingen zelf de theoretische kennis verzamelen om de opdrachten te kunnen uitvoeren. Leraren in de bètavakken worden geacht enige afstand te nemen van hun vak en vervullen vooral een rol als begeleider (Hagers 2005).’
Van een grote afstand slaat je de stank van modieuze leeghoofdigheid in het gezicht. Het technasium is een zeepbel van pretenties. Er lijkt een verband met het gymnasium, maar díe opleiding biedt een samenhangend geheel van kennis; mathematica en fysica horen daar gewoon bij. Het technasium voegt daaraan niets toe, behalve docenten die worden geacht enige afstand te nemen van hun eigen vak (god betere het!) en een nieuwe afkorting (O+O). En vakken met een afkorting daarvan hebben we er al meer dan genoeg.
Is het technasium een lege dop, het tweetalig onderwijs is nog veel erger. Het pretendeert leerlingen regelrecht op te leiden voor een internationale pracht-carrière; maar in tegendeel, het onthoudt diezelfde leerlingen de kwaliteit die daarvoor onontbeerlijk is. Ik zal dat uitleggen. De basis van onderricht (wat allerlei onderwijshervormers ook mogen beweren) is de taal.
Een docent zijn taal afnemen staat ongeveer gelijk aan een kreupele beroven van zijn stok. Dan wordt het behelpen, strompelen. In een vreemde taal verandert zelfs de beste docent in een stumper. Hij verliest om te beginnen iedere vorm van humor (daarmee zullen zijn betogen gortdroog worden) en daarna alle nuance. De kwaliteit van zijn werk gaat onherroepelijk met reuzenstappen achteruit.
Ik ken een docente klassieke talen, zo Hollands als maar zijn kan, die (het is al weer meer dan tien jaar geleden) op een katholieke school in het Gooi tweetalig Latijn moest onderwijzen aan brugklassers. Kan een classica uit Noord- Holland aan Gooise pubers de beginselen van het Latijn op adequate wijze overbrengen? Nee natuurlijk. Het is het inbouwen van een extra handicap bij een toch al niet zo makkelijk vak; alsof je met een loper achterstand een schaakpartij begint tegen Kasparov. Maar de rector van die school vond het kennelijk chic en de ouders stonken er in.
Het onderwijs is in een diepe crisis terechtgekomen als gevolg van de systematische onderbetaling van de sector, al decennialang, en van de autonomisering die maakt dat schoolleidingen zelf mogen uitzoeken hoe ze aan leerlingen komen. In hun paniek om niet terug te lopen in leerlingenaantal kiezen scholen voor vormveranderingen die kennelijk zonder al te veel moeite aan ouders zijn te verkopen. Kwaliteit is niet sexy; scholen kunnen zich er niet mee profileren; met een technasium of met tweetalig onderwijs kunnen zij dat kennelijk wel. Het wordt tijd (als het niet al te laat is) voor een tegenoffensief. Ligt hier niet een dankbare taak voor een overheid die durft in te grijpen?
Jan Blokker jr. was directeur van de OSG West-Friesland in Hoorn.
_______________________________________________________
Gelukkig bij dat van Lizzy
Gelukkig stond bovenstaand mooi artikel pal onder dat van de senior adviseuse. Gek eigenlijk dat we op deze bijdrage in dit forum niet reageren. Zijn we het helemaal met mijnheer Blokker eens?
Ik onderschrijf bijvoorbeeld zijn standpunt over tweetalig onderwijs, maar ik kan me niet voorstellen dat iedereen op dit forum dat doet…… (uitdaging!)
Ook ik onderschrijf het.
Ook ik onderschrijf het.
Er zijn wel meer balletjes opgegooid over colleges in het Engels. Gelukkig heb ik nooit hoeven bewijzen dat ik daar niet aan zou meedoen.
Misschien zou ik het technasium wel een kans willen geven. Ik kwam regelmatig studenten tegen die, wat ze ook deden, veel moeite bleven houden met vreemde talen. Als een technasium door het verschuiven van leergebieden daar enige verlichting in kan brengen, heeft het mijn zegen. Vooropgesteld dat er iets waardevols voor in de plaats komt. We kunnen wat meer belangstelling voor techniek best gebruiken.
Geen Technasium
Dhr Blokker heeft het grootste gelijk in zijn betoog t.a.v. het Technasium.
Waarom niet iedereen hetzelfde beta-onderwijs ?
Wat een idioterie trouwens: enerzijds snijden in de beta-profielen en anderzijds Technasia oprichten.
Degelijk wis- en natuurkunde-onderwijs is voor de liefhebber heel interessant, intellectueel uitdagend en vormt een goede basis voor een hoge beta/tech-studie.
ANW, NLT, Mens en Natuur, evenals die hutspot van het Technasium kunnen hierbij gemist worden.
Waarom niet gewoon die ouderwets goede indeling: natuurkunde, scheikunde en biologie ?
‘We kunnen wat meer belangstelling voor techniek best gebruiken’: dat geldt alleen voor de industrie.
Die willen de beste mensen voor de prijs van een Poolse gastarbeider.
Over het eeuwige gejammer t.a.v. beta-tekorten lees www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/374 .
jl schreef: “Over het
jl schreef: “Over het eeuwige gejammer t.a.v. beta-tekorten lees www.beteronderwijsnederland.nl/?q=node/374 .”
Je hebt blijkbaar het volste vertrouwen in managersland.
Veel plezier.
hutspot
En vergeet de ELOS-scholen niet waar ze vanaf de eerste klas Europese burgers opleiden.
Europa competentie
Over de unieke kansen die de ELOS-scholen bieden citeer ik even:
Wij bieden onze leerlingen de mogelijkheid aan te werken aan hun Europa Competentie, bestaande uit drie subcompetenties:
(bron: www.vreemdetaal.nl/moodle/mod/resource/view.php?id=3205 )
Technasium is alleen maar een kreet
Heb enige tijd geleden op de Technasium-site rondgeneusd.
Die technasium-dingen zijn op zijn best dingen die je vroeger op de LTS leerde en op zijn slechtst een excuus om te mogen kleien en knutselen.
En dat zogenaamde tweetalige gedoe, dat moeten ze Nederlands / Engels noemen, want er zijn bij mijn weten geen scholen die met die tweede taal iets anders dan Engels bedoelen.
Mooier dan Blokker hierboven kan je het niet zeggen.
Tweetalig gedoe
Er is een school in Venlo die Nederlands/Duits doet, maar inderdaad zijn alle andere tweetalige scholen Nederlands/Engels.
Ik ben het over dat tweetalige gedoe overigens helemaal eens met Blokker.
Zoals S.Stevin al aangeeft: dat technasium is echt drie keer niets.
misschien zie ik mn eigen beperkingen niet
en dat heeft ook een fiks voordeel natuurlijk. Maar ik heb een jaar in Amerika les gegeven en heb niet gemerkt dat ik er werkelijk door werd beperkt. Nu heb ik eerlijk gezegd met zowel het Nederlands als het Engels nooit moeite gehad (al mankeert er aan beide genoeg). Ik denk dan ook aanzienlijk beter Engels te spreken dan de gemiddelde docent, maar op voorwaarde dat je de goede docenten hebt lijkt me tweetalig onderwijs eigenlijk best leuk en zinvol. Niet voor iedereen, niet door iedereen, maar voor een bepaalde groep buitengewoon zinvol.
Of Engels dan de eerste (of enige) keuze zou zijn weet ik overigens ook niet.
Hoe zit dat met jou in California Mark79?
Onderwijs geven in een andere taal
Op de universiteit in Amerika waar ik werk bestaat ongeveer de helft van de wiskunde staf uit niet Amerikanen. 1 van de grootste klachten van de studenten is de gebrekkige beheersing van het Engels van vooral de Chinesen en de Russen.
Engels gaat mij ongeveer even slecht af als Nederlands….
Er is echter wel een groot verschil tussen wonen en werken (dit laatste toevallig in het onderwijs) in een land met een andere taal en in je eigen land (omringd door je eigen taal) een paar uurtjes per week lesgeven in een andere taal.
Voor mij is het iedere morgen weer een verassing of mijn eerste gedachte in het Nederlands of in het Engels is. Ik neem aan dat dit voor Nederlandse leraren aan een tweetalige school in Nederland niet het geval is…
dat van de chinesen en russen herken ik
Geloof me, je gaat binnen de kortste keren in het engels denken. Misschien niet bij de eerste gedachte ’s ochtends maar verder op de dag wel degelijk. En natuurlijk heb je gelijk dat wonen in dat anderstalige land enorm meehelpt, al sprak ik thuis met mn vrouw en kinderen gewoon Nederlands en hoefde ik in de Walmarts en K-Marts helemaal geen Engels te spreken. 80% van mn onderdompeling in het Engels kwam door de werkdagen daar (met engels talige collega’s dat wel en ook dat is in een tweetalige NL omgeving anders natuurlijk)
Onderwijs op wieltjes
Zo ken ik een (OMO-)vmbo-schooltje in het westen van Noord-Brabant dat zichzelf probeert op te leuken met de titel ‘Wielercollege’.
Met recht onderwijs op wieltjes?
wielercollege
Ondanks de aanwezigheid van de (inter)nationale wielerheld Adri van der Poel vond mijn neefje, die ook uitverkoren was om deel uit te maken van dit elitaire clubje, de eerste les maar een saai gebeuren. De plaatselijke pers stond er bol van, en daar ging het natuurlijk toch om. En dan moet je weten dat in diezelfde straat er een echte officiele LOOT-school is.
de voor de hand liggende vraag
Ik begrijp het opleuken met Technasium. Ik begreep het opleuken vroeger: school met de computer. Ik begrijp zelfs het opleuken waarbij je je profileert als school voor de europese burger (elders op dit forum). En natuurlijk alle varianten met Katholieke Heiligen, Protestantse voorgangers, Islamitische profeten danwel de prinsesje huppelepupje aanduiding.
Maar waar komt deze vandaan? Of ligt de school misschien midden in de wielerwijk, met aanduidingen als “Acht van Chaam 332bis” en het “Joop Zoetemelk plein”?
Wierlercollege uit Ossendrecht
Website: home.versatel.nl/agtmaal40/index.htm .
Rechtsaf bij het Mies Boumanplein….
tweede links op het Willy Dobbe plantsoen en dan ben je in de wielerwijk.
Is TV-helden uit de jaren ’70 nog geen universitaire studie?
De bloemen, staatslieden en zeehelden waren zeker op in Ossendrecht.
Entreprenasium
Het kon niet uitblijven, na het technasium is er dan nu het entreprenasium voor vwo’ers met handelsgeest.
Bron: Telegraaf
“Dit vwo is bedoeld voor initiatiefrijke en creatieve jongeren met een handelsgeest. Aan het einde van deze ondernemersschool hebben de scholieren niet alleen een vwo-diploma, maar ook gegarandeerd een eigen bedrijf.
Daarvoor organiseren we het zomerkamp ‘Jij de baas’ van 6 tot en met 10 augustus in Haren. Alle kinderen uit groep 6, 7 en 8 worden uitgedaagd zelf de leiding te nemen en leuke dingen te bedenken. We denken dan aan een kindercafé of een voetbalcircus.” Na het zomerkamp zal duidelijk worden wie doorgaat voor het Entreprenasium.
….
Het wordt geen gewone school met klaslokalen, maar een ruimte waarin allerlei bedrijven zijn gevestigd. Er is bijvoorbeeld een laboratorium waar een uitvinder werkt die ook eerstegraads bevoegd is om natuurwetenschappen te geven. Ook komt er een atelier met een kunstenaar die les mag geven in handvaardigheid en andere kunsten; denk verder aan een talenbureau waar mensen werken die ook Frans, Engels en Duits mogen doceren.”
Het eerste Entreprenasium start in de regio Groningen. ”
Het Mortuasium
Het Mortuasium is er voor intelligente leerlingen die de waanzin in het moderne onderwijs reeds kunnen doorzien. Ze hebben begrepen dat ze verleid worden door geldbewuste managers, die hen lokken met goedkope leusen. De wereld bestaat uit mensen die geld willen verdienen, en niet echt om je geven. Alles wat je ziet op de televisie en op internet is ‘phoney’. Op het mortuasium willen we aandacht besteden aan wat werkelijk waardevol is, de mens zelf. Onderwijs als handelswaar, is dat niet de ondergang van een cultuur? Aangezien gevoelige mensen hoogstwaarschijnlijk neerslachtig zullen worden van de werkelijkheid, is het belangrijk dat we aandacht besteden aan het feit dat de mens stervelijk is. Dat wordt hier op het mortuasium dan ook gedaan. Gedenk te sterven. Natuurlijk leer je op het mortuasium ook hoe je je staande moet houden in een maatschappij die drijft op gebakken lucht, maar we schuwen de uiterste consequentie van een waarachtig leven niet.
Het mortuasium: schrijf je in voor het te laat is!
De doodgraversopleiding
…ik dacht dat dát het Mortuasium genoemd werd.
Maar goed, voor deze leerlingen maken we in de Nog Nieuwere Tweede Fase het zogenaamde M-profiel. Alleen Gothics worden toegelaten.
Nog meer asiums
Ik probeer er ook een paar:
Het Managem’asium: een groep van 20, volgens een wisselende hiërarchie ingedeelde leerlingen krijgt steeds de leiding over 10 andere, reguliere leerlingen, volgen hun leerprestaties en proberen deze met volgsystemen en interventies te verbeteren.
Het Cabaretasium: het onderwijs wordt deels in een ontspannen ambiance gegeven door stand-up comedians; leerlingen krijgen les in het bedenken van grappen, het schrijven van liedjes en het pianospel.
Het Finansium: leerlingen krijgen verzwaard economieonderwijs en krijgen gedurende zes jaar het beheer over een beleggingsportefeuille en kunnen bij koerswinst onderwijs inkopen van onze gediplomeerde docenten. Het onderwijs in diverse vreemde talen wordt geïntegreerd met speciaal geselecteerde beleggingsregio’s.
Deze keer
geen asiums, maar 2 ROC’s in Noord Brabant zijn volgens BNdeStem vandaag begonnen met een “Technische Boulevard”. Er was weinig belangstelling voor het debat dat gelijk met de officiele opening gepland was. Tijd te over om een beetje te flaneren.
entreprenasium
word abonnee op de telegraaf, voor vijftig cent een heel jaar lang ; fiscaal aftrekbaar ;