Berichten door Hans Besseling

Wat niet wordt onderwezen, wordt niet geleerd.

Er komt steeds meer behoefte aan goed opgeleide mensen, stelt het coalitieakkoord. Oh, het credo van Den Uyl (“Het aksent dient niet langer te liggen op kennisoverdracht en prestatiedrang.”) is nu dus definitief afgezworen. Te laat, naar het zich laat aanzien. Het uit de belastingen betalen van de ‘leuke’, geïllustreerde schoolboeken zal de opleiding niet verbeteren. Geld voor betere begeleiding om het ontstellend veelvuldig schoolverlaten tegen te gaan zal niet helpen. Misschien kan in samenspraak met onderwijsgevenden en in samenwerking met de vereniging B(eter) O(nderwijs) N(ederland) een proces in gang worden gezet door de nieuwe minister van onderwijs, dat Nederland op den duur weer een goed onderwijssysteem terug zal geven, waarin docenten hun roeping waar kunnen maken.

De bevolking van Nederland te tracteren op dagenlange TV uitzendingen, waarin een parlementscommissie aan alle mogelijke belanghebbenden vragen gaat stellen of en waar de politiek het verkeerd gedaan heeft, lijkt mij geen goed recept om een idee te krijgen waar het onderwijs tekort schiet.
Een parlementair onderzoek naar misstanden in de maatschappij kan nuttig zijn, want bestrijding van maatschappelijke misstanden is in onze democratie toevertrouwd aan regering en parlement.
Bij het onderwijs is er echter sprake van kwalen, die door de politiek zelf zijn veroorzaakt door uit gemakzucht (of onbekwaamheid) met algemene maatregelen aan te sluiten bij onbewezen stellingen van pedagogen, psychologen,didactici en niet te vergeten bedrijfskundigen.

Hoewel ik sinds mijn pensionering in 1993 op 65 jarige leeftijd wel ver af ben komen te staan van de universiteit zou ik toch nog eens mijn standpunt t.a.v. het HBO en het WO, en eigenlijk t.a.v. alle onderwijs, naar voren willen brengen. Onderwijs zou naar mijn mening altijd tot doel moeten hebben de leerling de kennis te laten verwerven, in overeenstemming met zijn of haar aanleg, die hem of haar zo goed mogelijk in staat stelt zich creatief in te spannen voor het bereiken van een voldoening gevend resultaat. Het WO zou als voorbereiding moeten dienen van wetenschapsbeoefening, het HBO richt zich op een bepaalde beroepsuitoefening, varierend van ingenieur tot violist of bespeler van een ander instrument.

Uit het feit dat ik de doelstellingen van BON onderschrijf volgt al dat naar mijn mening de rol van de computer in het onderwijs ook door de leraar moet worden beheerst. Kant en klare programmatuur kan dan alleen een rol spelen als die de leraar in staat stelt zijn lessen boeiend te illustreren. Beter is het als hij zelf programma’s kan samenstellen, waarin hij de accenten kan leggen, zoals hij vindt dat ze gelegd moeten worden. Het JAVA programmasysteem maakt het mogelijk zeer toegankelijke programma’s te maken, terwijl ook de Power Point presentaties van Microsoft zeer veel mogelijkheden bieden voor instructieve programma’s.

Mijn vrouw en ik, beide vorig jaar lid geworden, hebben gisteren de ALV in Eindhoven meegemaakt. De grote opkomst en de hoge mate van eensgezindheid geven hoop dat er een begin is gemaakt met het lange proces, waarmee de doelstellingen van BON moeten worden verwezenlijkt.
Zoals dat gaat als je ouder wordt en tenslotte ervaring op ervaring hebt gestapeld, allerlei adviezen dringen zich bij je op. Zo men hier al in geinteresseerd mocht zijn is dit niet de plaats ze te formuleren. Misschien komt er nog wel eens een ontmoeting met een bestuurslid om een paar ideeen door te geven.
Naar aanleiding van de bijdrage van Greetje van der Werf zou ik er aan willen herinneren, dat in het verleden Nederland eindtermen kende voor de verschillende vormen van onderwijs en dat deze werden bewaakt met behulp van centrale examens. Voor het ULO en het VWO werden de schriftelijke examens beoordeeld door leraren van andere scholen en werden de schriftelijke examens aangevuld met mondelingen examens, bijgewoond door zogenaamde gecommitteerden. Voor het ULO waren dit leraren van andere scholen, voor het VWO namen hoogleraren van verschillende universiteiten deel aan de mondelingen examens, die in eerste instantie door eigen leraren werden ingezet.

De verkiezingen zijn geweest. Voor hoelang, en bovenal wanneer een nieuwe regering zal aantreden weten we nog niet. De verleiding is groot steun te gaan zoeken voor de doelstellingen van BON bij de partij(en) van eigen keuze. Toch is dat niet verstandig. Zoals het kennisnemen van alle programma’s leert, iedereen is voor verbetering van het onderwijs. Het merendeel van onze parlementaire vertegenwoordigers, laat staan hun partijen, hebben echter wel iets anders aan het hoofd dan het verzinnen van concrete stappen om dit verbeterde onderwijs te realiseren. Met een uitspraak over de toe te wijzen belastinggelden geven zij naar hun mening voldoende blijk van hun betrokkenheid. De rest moeten de ‘deskundigen’ maar uitzoeken.

Tekort aan beta-studenten een sprookje?

Zojuist de discussie over het al of niet bestaan van een tekort aan beta-studenten doorgewerkt. Zonder aan alle commentaren recht te kunnen doen komen er bij mij wel een paar gedachten op.

In de eerste plaats is zonder nadere precisering het spreken over de behoefte aan beta-studenten zinloos.

Zoals de vakken latijn en grieks op een gymnasium de geest kunnen trainen voor talen- (en filosofie-) studies in het algemeen, zo geven vakken als (echte) wiskunde, natuurkunde en scheikunde in het voortgezet onderwijs een training in rationeel denken, nodig voor het volgen van hoger onderwijs in wiskunde, natuurkunde en scheikunde.

Hoe organiseer je een vereniging met meer dan 100 actieve leden?

Het probleem van het vorm geven aan het democratisch ideaal in een grote vereniging wordt niet opgelost met een ‘one man-one vote’ systeem in een algemene ledenvergadering (ALV).

Vergaderingen, waarin beslissingen moeten worden genomen, moeten voldoende zijn voorbereid, zodat het nemen van de beslissing slechts uit het opmaken van de balans van verschillende, mogelijk tegenstrijdige visies behoeft te zijn. Afhankelijk van de regels wordt de beslissing dan genomen met een al of niet gekwalificeerde meerderheid. Stemmingen over personen dienen schriftelijk te geschieden. Met een voldoende voorbereiding kan niet worden bedoeld een voorbereiding door een al of niet daarvoor aangewezen kleine groep leden.

Bij het voorstel door stages bij studenten belangstelling voor het vak van leraar te wekken moest ik denken aan de ervaring die mijn jongste zoon opdeed, toen hij tijdens zijn natuurkunde studie enige tijd natuurkundeles mocht geven voor een VWO klas. Hoe is de reactie van de leerlingen, vroeg ik hem. Nou, zei hij, er zijn er die zeggen: nu krijgen we eindelijk serieus les in natuurkunde. Hiervoor ging het eigenlijk altijd over de (vaak als desastreus aangemerkte) invloed die de kennis van de natuurkunde op de samenleving heeft.