Onderwijsmiljarden uit het NPO verdwijnen in ‘bodemloze put’.

Basis- en voortgezet onderwijs heeft in 2021 5,8  miljard euro extra gekregen uit het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) om leerachterstanden te bestrijden. De Algemene Rekenkamer was van meet af aan kritisch op het plan wegens het gebrek aan meetbare doelen. Door het structurele tekort aan leraren, hebben scholen de grootste moeite het geld nuttig te besteden. Waar de NPO-gelden  aan zijn uitgegeven is nauwelijks bijgehouden en bovendien weet men niet of de leerachterstanden zijn bestreden.

De Onderwijsraad was kritisch en niet enthousiast over het NPO en stelde: ‘Het onderwijs schreeuwt om structurele oplossingen, niet om tijdelijke subsidies’. Ook de Algemene Rekenkamer was en bleef kritisch over de opzet van de regeling.

De NPO-miljarden moesten naast het wegwerken van leerachterstanden, kansenongelijkheid terugdringen, de werkdruk van docenten verminderen en leerlingen emotioneel ondersteunen. Omdat volgens de minister (Slob red.) de  scholen zelf het beste konden inschatten wat er nodig was, moest het geld zoveel mogelijk daar terechtkomen. Het ministerie  had nauwelijks in kaart gebracht welke achterstanden er speelden. En om het geld zo snel mogelijk bij de scholen te krijgen besloot het ministerie het onder te brengen in de lumpsum.  Ook stelde ze geen meetbare doelen op om achteraf de effectiviteit van de investering te kunnen bepalen.

Hierdoor kwam een aantal scholen in het voortgezet onderwijs in de verleiding om de NPO-gelden openlijk in te zetten voor duur betaalde schoolfeesten en buitenlandse reizen voor zowel leerlingen als personeel.

Na afloop van het NPO, in de zomer van 2025, wil het ministerie een breder evaluatieonderzoek uitvoeren. ‘Dit onderzoek biedt ons inzicht in de doeltreffendheid en doelmatigheid van het NP Onderwijs op stelselniveau.’ Hoe dat onderzoek eruit zal zien, is nog niet bekend. Via een brief aan de Tweede Kamer in maart 2022 heeft minister Wiersma al geschreven: ‘De middelen kunnen echter niet worden teruggevorderd als ze niet (tijdig) worden uitgegeven’.

Bron: Nikki Brands en Veerle Schyns, Follow the Money, 29012024 (het hele artikel is  voor abonnementhouders van FtM hier te downloaden).