blogs

Al in de jaren zeventig werden problemen in het klassieke jaarklas-
leerstofsysteem geconstateerd o.a. het zittenblijven. Ook toen was er
kritiek op het onderwijs. Het zou elitair zijn en aan verborgen talent voorbijgaan. Het frontale lesgeven motiveerde niet en deed veel leerstof
niet beklijven. Differentiatie, wereldoriëntatie en zelfstandig werken aan opdrachten ed. deden hun intrede. Toch bleef de activiteit van de docent
in het onderwijs centraal: docentgecentreerd en aanbodgericht. Veel was verplicht en er was nauwelijks keuzevrijheid. Het leren leren is een
antwoord op die problemen, maar het is geen panacee.

Terwijl net is vastgesteld dat tussen een kwart en een derde van de mbo-leerlingen het Nederlands onvoldoende machtig is, schaffen mbo’s het vak Nederlands de facto af.

Doordat iedereen een diploma moet krijgen, is het onderwijsprogramma op de scholen voor middelbaar beroepsonderwijs (mbo’s) afgestemd op de zwakste leerling en wordt de goede leerling de gewenste benutting en ontwikkeling van zijn mogelijkheden onthouden. Hoe is dit zo gekomen Eind jaren ’90 zagen de mbo-scholen zich gesteld voor de volgende problemen: (1) De kwaliteit van de instromende leerling liep gemiddeld terug en (2) Het ministerie van Onderwijs drong er via bekostiging en directieven op aan de doorstroming van leerlingen te bevorderen. De oplossing was snel gevonden: competentiegericht onderwijs. Dit is een onderwijsvorm waarin cognitieve kennisverwerving wordt vervangen door ervaringskennis.

Een commissie direct onder de minister van Onderwijs stelt de examenuitslagen vast en kan daarin sturen, zegt Anneke Korevaar.

In zijn rubriek ‘Onder onderwijzers’ (Forum, 10 november) vraagt Martin Sommer zich af hoe het kan dat onze havo- en vwo-leerlingen massaal en riant hun eindexamen blijven halen, terwijl hun niveau door de invoering van de tweede fase aantoonbaar is gekelderd. Zijn conclusie is dat iemand ergens de cijfers kunstmatig hoog houdt en dat die iemand de leraar is.

Nu zullen er best leraren zijn die sjoemelen, maar zelfs de grootste sjoemelaar is een kabouter vergeleken bij de CEVO. Deze Centrale Examencommissie Vaststelling Opgaven stelt na afloop van het examen de normering vast, dus beslist welk cijfer hoort bij welke score. De CEVO doet dat onder directe verantwoordelijkheid van de minister van Onderwijs.

16 miljoen watjes

De dochter van een collega speelde onlangs op een vioolconcours. Ze had weken naar de wedstrijd toegeleefd en er lang voor geoefend. Aan het einde van de dag besloot de jury dat er geen 1e, 2e en 3e prijs uitgereikt zou worden omdat dit zo zielig was voor de anderen. Die hadden toch ook hun best gedaan. Iedereen moest gelijk behandeld worden. De reactie van de dochter van mijn collega was: ” zonde van al mijn tijd mam, waarom zou ik de volgende keer weer mijn best doen?” “Ik ga ook liever buiten spelen”. Dit voorbeeld geeft uitdrukking aan een symptoom dat zich langzaam meester maakt van onze samenleving. We willen mensen niet lastig vallen met hun succes of falen. We moeten lief zijn voor elkaar op school. In Nederland voltrekt zich dan ook een proces van toetsafschaffing: zo wordt de zin van de Citotoets elk jaar sterker ter discussie gesteld, examennormen worden gereduceerd, met toestemming van OC&W, tentamens op HBOs zijn massaal afgeschaft om deze te vervangen door vage projectopdrachten, op universiteiten wordt gehamerd op “studeerbaarheid van het programma”. De Citotoets staat onder meer onder druk omdat deze te sterk is geconcentreerd op reken- en taalvaardigheid. Eigenschappen als sociale vaardigheid (intelligentie) en creativiteit worden niet gemeten met de toets. Ook de kennis van landen en religie vormt geen onderdeel van de toets. Kennelijk leeft de gedachte dat door de toets breder te trekken er een beter beeld zal ontstaan van het toekomstperspectief van de jonge leerling. De vraag is of dit het geval is. Met taalvaardigheid wordt de basis gelegd voor communicatie. Wellicht is het u ook opgevallen dat naar mate men taalvaardiger is, bedoelingen beter kunnen worden gecommuniceerd en daarmee de kans op een misverstand afneemt. Iemand kan nog net zo aardig zijn, als hij niet weet hoe dit uit te drukken, zal deze vaardigheid hem niet ver brengen. Zijn sociale vaardigheid kan slechts tot wasdom komen op voorwaarde van taalvaardigheid. Een tweede en nog belangrijker probleem met het afschaffen van toetsen is weergeven in het stukje over het meisje met haar viool.. Een belangrijk probleem met het afschaffen van toetsen is dat drijfveren tot werken worden verwijderd. In het algemeen gaan mensen om drie redenen over tot hard werken. In de eerste plaats gaan ze aan het werk als ze de onderliggende activiteit aangenaam vinden, bijvoorbeeld “gamen”. Daarnaast waarderen ze een prestatie afgezet tegen een norm die ze zichzelf hebben opgelegd maar welke wordt gebaseerd op een universele norm: het persoonlijk record. Ten derde hechten ze belang aan externe waardering: de olympisch kampioen die wordt geëerd in zijn woonplaats. Door de toetsen af te schaffen worden twee motieven voor hard werken uitgeschakeld. Immers, het persoonlijke doel wordt niet tegen een norm afgezet (drijfveer 2) en de buitenwacht krijgt geen kans zijn waardering uit te spreken (drijfveer 3). Als gevolg hiervan zal de bekwame leerling niet langer opvallen tenzij deze een enorme innerlijke motivatie heeft (drijfveer 1).

Lieve mensen onder wie Ad Verbrugge,

hier een paar vriendelijke woorden van een koppige mede zeeuw.
We leven in een periode waarin veel veranderd, veel komt en gaat,wereldbeelden fragmentariseren, waardoor de onderstroom van Waarden die er zijn en blijven in het leven moeilijk bereikbaar zijn, en zelfs voor veel jonge mensen,die in de waan van de dag leven onbekend blijven. Hoe nu tot restauratie, tot herstel te komen, hoe nu tot een volgende stap te komen, die een upgrading inhoudt?
1. we zullen tot een kritische massa moeten komen van vooraanstaande mensen, wijzen, die zelf het voorbeeld geven, die zelf het voorbeeld zijn.

Ad Verbrugge levert 9 gepeperde stellingen op deze
site. Ik ga in op stelling 1: de kwaliteit van het
onderwijs is sterk dalend. Een bewering die niet wordt onderbouwd. En dat kan ook moeilijk, want er is geen onderzoek dat de kwaliteit van het onderwijs(of onderwijs-typen) over een lange tijdsperiode analyseert. Sinds plm. 15 jaar zijn er wel allerlei kwaliteitsmetingen, die resulteren in testscores in een aantal vakken. In internationale grootschalige onderzoeken sinds 1995 doen Nederlandse scholieren het goed: zij scoren steevast duidelijk boven het gemiddelde en schommelen tussen plaats 2 en 9.

Wie zich afvraagt wat het bestaan van de vereniging Beter Onderwijs Nederland rechtvaardigt, hoeft alleen maar in plaats van www.beteronderwijsnederland.nl in te typen: www.beteronderwijs.nl.

U komt dan terecht op de website van de Stichting Onderwijs en Methode, die zich op haar manier hard maakt voor beter onderwijs. Deze stichting zet zich in voor onderwijsverniewing middels ICT en ‘het nieuwe leren’. Idealen zijn: “een coachende rol voor de leerkracht en het gedeeltelijk loslaten van het vast curriculum ten gunste van het leren leren binnen een stimulerende context”, ofwel: “van aanbod- naar vraaggestuurd onderwijs”. ICT schept de voorwaarden voor “een grotere differentiatie naar leerling”.

Graag een nieuw discussie-ondewerp: de verwerpelijkheid van artikel 23 van de Grondwet. Vaak wordt dit artikel verdedigd met de misleidende term ‘vrijheid van onderwijs’ Wat een onzin! Ik bestrijd als ongelovige niemands vrijheid om zijn kinderen religieus te (laten) onderwijzen, maar ik vind het onverteerbaar dat dit (mede) met mijn belastingcenten gebeurt.
Gelovig zijn? Best, als democraat gun ik iedereen zijn eigen dwaling, op grond van het recht op gewetensvrijheid. Maar eigenlijk zou de godsdienst weg moeten blijven uit het door de staat betaalde onderwijs, dat ik beschouw als het publieke domein.

Ik neem per 01 mei 2006 ontslag als leraar wiskunde van een havo/vwo-school. Nog anderhalve week dus maar. Onderstaande verklaring heb ik aan mijn collega’s gegeven. Ik heb vele begripvolle reacties gehad en daarnaast ook (te) vaak de opmerking gehoord: “als ik nog jong was, was ik ook weg.”

Pijnlijk detail: de schoolleiding heeft de mededeling voor plaatsing in het personeelsblad geweigerd. Ik heb toen voor het kopieerapparaat gekozen.

+++

Beste collega’s,

Zoals de meesten van u wellicht gehoord hebben, heb ik eind januari ontslag genomen. Om te voorkomen dat er onduidelijkheden blijven bestaan omtrent de redenen hiervoor heb ik er voor gekozen kort een en ander uiteen te zetten in het personeelsblad. Sinds begin dit schooljaar is dat medium het, in opzet, multidirectionele communicatiemiddel binnen school.