Ausbildung

Ausbildung

Sinds de bedenkers van ‘het nieuwe leren’ met succes hun operatie ‘grabbelton’ hebben toegepast met als resultaat een compleet paradigmashift, is in het onderwijs het graaien en vissen schering en inslag geworden. Elke zweeflieger behept met honderd gram schedelinhoud kan zonder enig probleem zijn hartje ophalen wat betreft het bedenken van alweer een nieuwe methode van kennisverspreiding. Met de grabbelton van mevrouw goegel is er altijd wel een snippertje theorie, een rafelrandje argumentatie en een kruimeltje ‘wetenschappelijk aangetoond bewijs’ te vinden om de nieuwe lesmethode ‘wetenschappelijk’ te onderbouwen. Als de bezemberijder het dan echt goed wil doen dan maakt hij nog een filmpje voor joetjoep en het nieuwe ‘brein, hart, voeten en vinger leren’ wordt met enthousiasme door een legertje onderwijs luchtfietsers onthaald.

Zo ook met ‘bildung’. Anderen hebben in het ledenblaadje van Beter Onderwijs Nederland omstandig uitgelegd waar ‘bildung’ vandaan komt, daar hoef ik dus niet over uit te wijden, maar dat bildung een onderdeeltje uit de grabbelton is mag wel duidelijk zijn. Zowel de voorstanders als de tegenstanders van de onderwijsvernieuwingen gebruiken het maar al te graag om hun methoden te onderbouwen. Bildung blijkt dus een mes te zijn dat aan twee kanten snijdt, een aspirientje goed tegen alle kwalen en pijntjes.

Bildung, is gezien het tijdskader waarin het ontstond misschien wel een van de meest te verafschuwen theorietjes die ooit bedacht zijn. De eerste industriële revolutie, het liberalisme, bazen en arbeiders, onthou dat plaatje. Bildung was voorbehouden voor de zogenaamde talenten, persoonlijke ontplooiing en zelfverrijking met als hoofdthema ‘kennis maakt macht’ luidde de meest afschuwelijke tijd in voor de verhouding tussen arbeider en werkgever.  

Arbeiders hadden ook recht op bildung maar dan heette het ‘ausbildung’ of het recht om dat deeltje kennis te ontwikkelen dat nodig was om ondergeschikt gemaakt te worden aan de nieuwe moderne machines van die tijd. Bildung en ausbildung liepen hand in hand met als enige doel winstmaximalisatie en onderdrukking of knechting van de arbeidskracht. Tot ver in de twintigste eeuw zou het bildung-adagium hoogtij vieren. Het kinderwetje van Van Houten zou slechts een rimpeling in de de spiegelgladde bildungs-vijver veroorzaken. Vele jaren zou het duren voor vakbonden en coöperaties van arbeiders meer en meer zeggenschap verkregen in het liberaal-economische complex. De ontknechting van de arbeider werd stapje voor stapje een feit. Het woord ‘bildung’ werd vervangen door ‘verheffing’.  

Het is niet opmerkelijk dat de ‘bildung theorie’ zijn herintrede doet in dit neo-liberaal tijdperk en het geeft mij een vieze vreemde smaak in de mond. Blijkbaar werd het de hoogste tijd om de machtsverhoudingen te herzien. De arbeidsvertegenwoordiging wordt ingeperkt, geminimaliseerd of deelgenoot gemaakt van het vernieuwde liberale denken en ‘bildung’ hoort bij het liberalisme als boter en brood. Onterecht heeft onze overheid bedacht dat afslanking van overheidsinstanties, uitverkoop van alle overheidsbemoeienis en autonomie voor het onderwijs in de vorm van lump sum ons land klaar zou maken voor de toekomst. Niets blijkt minder waar te zijn.

 Sinds kort weten we dat het experiment van het CGO, ingevoerd op last van ‘het bedrijfsleven’ totaal mislukt is. Echter in haar jacht op winstmaximalisatie heeft datzelfde bedrijfsleven het voor elkaar gekregen het hele MBO in haar macht te krijgen en zit mee aan de onderwijs onderhandelingstafel. Ausbildung doet zijn herintrede. Schrappen van leertrajecten die niet onmiddellijk leiden tot inzet ten voordele van het bedrijfsleven, minimaliseren van algemene vakken en ontwikkeling, minder scholing en meer stage zelfs in die mate dat onze minister van onderwijs het nodig vond om 200 miljoen te schenken aan datzelfde bedrijfsleven om stageplekken te creeëren, het loopt storm, het zijn de speerpunten van neo liberale politiek. Wegsaneren van bevoegde docenten die vervangen worden door ‘praktijkmensen’, de stempel van ‘het bedrijfsleven’ drukt zwaarder en zwaarder op ons middelbaar beroepsonderwijs. ‘Skills’ zoals vergaderen debatteren en elleboogwerk staan hoger aangeschreven dan vakkenis en de minister zag dat het goed was. Met bildung van een ‘kenniseconomie’ naar het muilezeldom.   

In het hele onderwijs wordt de onderwijs gevende ondergeschikt gemaakt aan de machine die computer, I-pad, of i phone heet. Onder het mom van ‘verbetering’ wordt de loting opgeheven, een schijnbeweging van democratisering want aan de andere kant moet er zwaar betaald worden om de opleiding te mogen volgen. Bildung alleen voor de ‘talentvolle’ rijken onder ons.

Het neoliberalisme viert hoogtij in al zijn groteske zelfverrijking en herknecht de arbeider of de subjectief geachte talentloze. Bildung als grabbeltontheorietje voor invoering van edelslavernij en bestuurlijke zelfverrijking want hoe we het ook bekijken het Nederlandse Onderwijs vertegenwoordigt een ‘economische waarde’ van maar liefst 35 miljard, jaarlijks.

J.J.