Studievoorschot

30 mei 2014 redactie nieuws 12

Zoals bekend, is er politieke overeenstemming bereikt over de afschaffing van de basisbeurs en het vervangen daarvan door een lening. Voor deze veranderingen worden verschillende argumenten aangedragen. Zo wordt het hiermee binnengehaalde geld gebruikt voor verbetering van het hoger onderwijs en is het "niet erg eerlijk dat de bakker via de belastingen nu meebetaalt aan de studie van de zoon van de advocaat en die zoon daarmee later dan ook nog eens een hoger salaris zal kunnen verdienden". Er zijn geen nadelen, volgens de minister, want de terugbetalingsregeling is vriendelijk en de afgestudeerde heeft later toch 1,5 x zoveel als Jan Modaal, als het niet meer is. Hierdoor zal ieder kind dat wil studeren en daar ook de aanleg voor heeft, ongeacht het inkomen van zijn ouders, gewoon kunnen studeren.

BON neemt geen standpunt in over de wenselijkheid van inkomensverdeling, maar op de andere argumenten valt het nodige af te dingen. BON meent dat simpel extra geld naar het hoger onderwijs geen oplossing is voor de kwaliteitsproblemen die er zijn. We verwachten dat het opgehaalde geld van de student naar de bureaucratie gaat en dat is geen goede zaak natuurlijk. Dat te veel studenten zich vervelen, is geen reden om met extra gelden excellentieprogramma's op te tuigen; het is wel een reden om in het hele onderwijs de lat hoger te leggen. De aanname dat een student nu het geld later met een hoger salaris terugverdient, was wellicht in het verleden gemiddeld juist, maar hoe zich dat in de toekomst ontwikkelt is maar de vraag. Deze ontwikkeling zet een financiële rem op studiemogelijkheden voor kinderen van modale ouders. De minister ontkent dat evenwel. "Er zullen heus geen kinderen afzien van een studie omdat zij een schuld van €20000 opbouwen." Deze voorspelling is boterzacht en eigenlijk niet eens aannemelijk.

BON meent dat de toestroom tot het hoger onderwijs best verminderd kan worden, maar dan niet door financiële prikkels maar door de lat flink hoger te leggen. Groot voordeel is dan dat de universiteit weer universiteit kan zijn en studenten zich daar niet meer hoeven te vervelen zonder excellentieprogramma's. Dit effect zet zich door in hbo, mbo en vmbo en ook in vwo en havo.

De volgens de minister en betrokken partijen zo duidelijke win-winsituatie, de belangrijkste onderwijsverandering in 30 jaar, volgens Bussemaker, is kennelijk ook volgens haarzelf niet geheel evident. Er is flink nagedacht over de manier waarop deze plannen over het voetlicht gebracht moesten worden. En zoals altijd bij zaken die niet deugen, heb je daar een nieuw woord voor nodig. We noemen de lening geen lening, maar een sociaal leenstelsel zo bedacht men een paar jaar geleden. Helaas is dat woord uitgewerkt, dus wordt het nu  "studievoorschot".  Het feit dat er sowieso een nieuw woord bedacht is, maakt al duidelijk dat men iets te verbergen heeft, of in modern jargon, te framen. Dat men dan ook nog eens voor een woord kiest dat werkelijk op geen enkele manier de lading kan dekken, is zeer merkwaardig. Van Dale geeft "voorgeschoten bedrag: een voorschot op het loon vooruitbetaald deel ervan" als betekenis voor voorschot. Als je een voorschot krijgt, krijg je geld dus eerder. Als het een studievoorschot betreft zou je kunnen zeggen dat je een studie eerder mag beginnen. 

Voor studievoorschot geeft van Dale 'geen resultaat' en suggereert dat het woord wellicht fout gespeld is.

Bijlage: het studievoorschot (pdf)

12 Reacties

  2. Achtergrondinformatie over

    Achtergrondinformatie over leenstelsel (nee die niet)

     

    * – Rijksoverheid, 'Studievoorschot maakt investering tot €1 miljard mogelijk', nieuwsbericht, 28 mei 2014

    "Het kabinet heeft met de fracties van D66, GroenLinks, VVD en PvdA een akkoord bereikt over de hervorming van de studiefinanciering. Met de introductie van het studievoorschot maken de partijen een bedrag oplopend tot maximaal €1 miljard vrij om te investeren in beter hoger onderwijs. Het totale budget dat jaarlijks beschikbaar komt voor de bekostiging van hoger onderwijs stijgt hiermee met een bedrag dat oploopt tot meer dan 20% ten opzichte van het budget in 2014.*"

    * – Rijksoverheid, Studiefinanciering, 28 mei 2014

    * – Annemarie Coevert, 'Nieuw leenstelsel per september 2015 ingevoerd', NRC Handelsblad, 28 mei 2014

    * – Mirjam Remie, ‘SP, CDA en CU niet blij met akkoord leenstelsel’, NRC Handelsblad, 28 mei 2014

    * – Peter Zantingh, ‘Wat verandert er voor studenten? Drie vragen over het nieuwe leenstelsel’, 28 mei 2014

    * – 'Akkoord over leenstelsel studenten', bewerkt door: redactie, bron: ANP, De Volkskrant, 28 mei 2014 (Trouw)

    * – Christa Driessen (docente maatschappijleer, geschiedenis en rekenen en ouder van een 18-jarige), 'Door het leenstelsel komt kind van jan modaal in de knel', De Volkskrant, Opinie, 30 mei 2014

    * – De Telegraaf, 'Studenten woedend om invoering leenstelsel', 28 mei 2014 (met reacties)

     

    "„Studeren wordt fors duurder en als afgestudeerde heb je veel langer last van je studieschuld”, zegt ISO-voorzitter Ruud Nauts. „Momenteel hebben studenten bij hun afstuderen een gemiddelde schuld van 15.000 euro. Met dit voorstel moet de student hier nog eens 15.000 euro bij optellen”, zegt Jorien Janssen van de LSVb."

     

    * – LSVB, Leenstelstel, Actueel

    * – Delft Student en Stad, 'Bussemaker sloopt basisbeurs', 29 mei 2014 (via)

  3. Nederland begint op de VS te

    Nederland begint op de VS te lijken. Al met al zijn de kosten voor burgers jaar met jaar aan het stijgen, terwijl de kansen deze kosten te betalen afnemen. Maw: zowel de belastingen als de vaste kosten stijgen, terwijl de baanzekerheid en sociale zekerheid afnemen. Daar bovenop komt een af te betalen studielening. De rijksretoriek over betere toekomstverwachtingen lijkt vanuit dat perspectief achterhaald. In andere landen zijn de levenskosten beduidend lager dan in Nederland (zie Amerikaan over Nederland). In informatie van de Rijksoverheid lees ik dat geld naar 'verbetering onderwijs' gaat. Ik ben benieuwd wat de hogere opleidingsinstituten daaronder verstaan. Worden er voorwaarden aan de verstrekking van dat geld gesteld? 'Meer geld' heeft in het verleden niet altijd gewerkt. 😉

     

    Onder studeren worden zowel het volgen van een studie aan MBO, HBO, als universiteit bedoeld. De OV-studentenkaart is gered. Krijgen stapelaars het moeilijker? Wordt het financieringsmodel van het hoger onderwijs ook op de schop gegooid? Een lager studentenaantal kan invloed hebben op de financiering van universiteiten. Wellicht dat een hogere financiële bijdrage voor zowel student als het hogere opleidingsinstituut kwaliteitsverhogend gaat werken (in de VS niet altijd). In ieder geval zullen student en hoger opleidingsinstituut meer van elkaar moeten verwachten?

     

    De Lissabonnorm van 50% hoger opgeleiden is naar 40% jonge Europeanen met een hogere opleiding afgezwakt (andere Lissabonnorm: innovatie van 3% BNP). Studeren is niet zomaar een recht (wel dient er n.m.m. billijkheid te bestaan). Ik heb (nog) geen onderzoek gedaan naar eventuele hogere geldstromen richting 'innovatie', want EU.

     

    Het lijkt een terugkeer naar de zuinigheid van (werk)studenten gedurende de jaren vijftig van de vorige eeuw. Er is een broodnuchtere, zuinige, en hardwerkende generatie uit voortgekomen. Verstaat de EU zoiets onder een kenniseconomie? Het kopen van een auto moet dan wachten. 😉 "You can't have your cake and eat it." Japan heeft inmiddels de 'lost two decades'. (via). Emigreren naar BRIC-landen? De economische geldmachine Nederland komt toch niet tot stilstand? Met de EU (euro)transferunie weet ik het nog niet.

  4. Ik las dat de
    Ik las dat de studiefinanciering juist werd ingevoerd om studeren mogelijk te maken voor kinderen uit lagere inkomensgroepen, want ondanks dat er toen al tientallen jaren een leningsmogelijkheid bestond maakten zij daar niet of nauwelijks gebruik van.
    Ik zou van de minister dus graag horen waarom zij aanneemt dat die groepen nu ineens wel massaal een hoge lening aan zullen gaan.

    Over een ding zijn de minister en de tegenstanders het eens: er zullen minder jongeren gaan studeren. Ze zijn het alleen niet eens over hoeveel precies, maar dat er een aantal tegengehouden gaan worden door de opgeworpen drempel wordt niet betwist. Waarom er dan in vredesnaam is gekozen voor een financiele drempel in plaats van voor een intellectuele, Bussemaker zal het weten.

  5. Een financiële drempel. Er

    Een financiële drempel. Er zal na de miljardeninjecties in de banken bezuinigd moeten worden in (bijna) ieder ministerie, minder geld naar de studenten, hogere huren, hogere lasten. En omdat D66 alleen meedoet als er geld naar het onderwijs (welk onderwijs, van wie?) gaat. Zou dat niet het echte argument zijn?

  6. De overheid heeft altijd

    De overheid heeft altijd geprobeerd om het hoger beroepsonderwijs te kwalificeren als gelijkwaardig aan universitair onderwijs maar dan meer praktisch gericht. Dat was althans het geval toen het hoger beroepsonderwijs nog erg schools was en een universitaire studieplaats de overheid meer kostte dan eentje in het HBO. Later wilde de overheid om te kunnen bezuinigen het bachlorsdiploma tot het normale einddiploma van de universiteiten maken wat haar niet gelukt is. Als de overheid het behalen van universitaire diploma´s gaat verzwaren door de studies en het VWO moeilijker te maken moet ze ook bedenken wat ze met de onderliggende niveaux van tertiair onderwijs gaat doen. Sommige universiteiten leken door het invoeren van speciale programma´s voor de “excellente studenten“ naar 2 niveaux te willen overstappen. Zij zouden zich dus voortaan ook tot het nieuwe hogereniveau kunnen beperken en het niveau van het HBO en de HAVO zou dan ook omhoog kunnen gaan. In het totaal minder studenten in het “hoher onderwijs` gaat natuurlijk wel tegen “Lissabon“ in.
    Zo lang afgestudeerden na aftrek van de terugbetaling van hun studieschuld na un afstuderen gewoonlijk over een inkomen beschikken dat niet lager is dan dat wat ze zonder studeren ze gehad zouden hebben en voor afwijkingen in ongunstige zin de terugbetaling getemporiseerd wordt is voldaan aan het beginsel dat iedereen het hoogste niveau van onderwijs moet kunnen volgen dat hij aankan. M.I. hoeft de overheid de hogere studies niet aan te bieden als route naar een hoger inkomen. Dat de overheid het extra geld dat zij binnenkrijgt waarschijnlijk door de universiteiten over de balk laat smijten maakt het besluit van het opheffen van de basisbeurs natuurlijk wel immoreel.
    Ik denk dat de opmerking van de classica dat .de studiefinanciering juist werd ingevoerd om studeren mogelijk te maken voor kinderen uit lagere inkomensgroepen, want ondanks dat er toen al tientallen jaren een leningsmogelijkheid bestond maakten zij daar niet of nauwelijks gebruik van geen hout meer snijdt. Vroeger speelde mee dat het normaal werd gevonden dat iemand die als een dubbeltje geboren werd geen kwartje kon worden. Maar dat idee is door de grote sociale mobiliteit die na de tweede wereldoorlog optrad nauwelijks nog aanwezig.

  7. In de afgelopen decennia zijn

    In de afgelopen decennia zijn inderdaad heel wat dubbeltjes kwartjes geworden, voor een belangrijk deel dankzij de studiefinanciering. Maar nu het volgen van een studie sowieso niet per definitie loont (zie het Trouw-artikel "Nederlandse student relatief slecht af", zie de jeugdwerkeloosheid en de flexbanen) en er bovendien een forsere eigen investering gevraagd gaat worden, kan ik me zo voorstellen dat de dubbeltjes de eersten zullen zijn die eieren voor hun geld kiezen.

  9. Kijk eens naar de volgende

    Kijk eens naar de volgende stap:
    Een econoom weet waar we na de invoering van het investeringsstelsel naar toe moeten: www.joop.nl/opinies/detail/artikel/27160_student_onderwijsinstelling_inkoper_leverancier/

    De bekende termen duiken op: innovatie, automatisering, internet, borgen van duurzame zakelijke relatie leverancier."

    In één zin: "nnovatie van het onderwijsproduct in een relatie van leverancier-inkoper houdt dan mede in dat veel meer rekening moet worden gehouden met beroepscompetenties die in de toekomst in een ander soort samenleving voor de toekomstige beroepsprofessionals noodzakelijk worden geacht."

  10. Als iemand Assyriologie wil

    Als iemand Assyriologie wil studeren en dat ook doet loopt hij grote kans dat hij in de toekomst niet in het beroep zal kunnen werken waarvoor hij gestudeerd heeft en vindt hij misschien zelfs helemaal geen goedbetaalde job. Ik neem aan dat het vaststelbaar is hoe veel jongeren die direct na het behalen van het VWO-diploma gaan werken gemiddeld in de loop en verloop van de tijd verdienen. Als afstudeerders van de universiteit daaronder zouden blijven (het beste wordt bij het vergelijken ook de leeftijd betrokken) zouden ze, zolang zij onder dat niveau verdienen, vrijgesteld kunnen worden van terugbetaling van hun studieschuld. Dan zouden zij dus geen financiele nadeel van hun studie hebben en toch een aantal jaren kunnen toeven op de intellectuele vrijplaatsen waar liefde voor en plezier in kennis heersen en het culturele erfgoed wordt bewaakt. Als studenten uit arme gezinnen terecht vrezen dat ze doordat ze geld voor hun studie te lenen er laterfinancieel slechter aan toe zijn moet de regels die gelden voor terugbetaling verbeterd worden.
    Als we de student en het gezin waaruit hij afkomstig is als een eenheid zien die we aangeven als familie en het extra geld dat het sociaal leenstelsel binnenbrengt gebruikt wordt op het hoger onderwijs te verbeteren leidt het sociaal leenstelsel er toe dat arme families in vergelijking met rijke families financieel slechter af zijn dan wanneer de onderwijsverbetering uit ´s lands schatkist zou worden bekostigd. Dit vanwege de progrssiviteit der belastingen.
    Aangezien het gaat om geld waarmee het onderwijs geacht wordt verbeterd te worden kan het zijn dat alle studenten door de verandering beter af zijn.
    Wanneer In het geval van matig onderwijs de rijke families tutoren voor hun kinderen zouden gaan betalen zijn studenten uit arme families zelfs beter af  met het leenstelsel. Op de dit moment betalen financieel draagkrachtige ouders vaak voor eindexamentraining voor VWO-ers en HAVOleerlingen en zoiets zou ook kunnen overslaan naar de universiteiten en hogescholen.
    De discussiebijdage van Sven Poels is meer opruiend dan doorwrocht

  11. HBO2025, ‘Stormachtige

    HBO2025, ‘Stormachtige toekomst hoger onderwijs volgens prof.dr. Dirk van Damme’, 2 juni 2014 (via*)

     

    “Er komen op het hoger onderwijs mondiale veranderingen af die van karakter sterk systeembedreigend zijn. Dat betoogt prof.dr. Dirk van Damme, hoofd van het Center for Educational Research and Innovation bij de OESO, in zijn essay dat hij speciaal voor het strategietraject #hbo2025 van de Vereniging Hogescholen schreef.  Zijn nieuwe, flexibeler vormen van onderwijs het antwoord op verdere massificatie en nieuwe vormen van participatie? Zullen globalisering en technologie het hoger onderwijs uit elkaar halen? En is de categorisering wetenschappelijk versus beroepsgericht nog wel relevant? Lees hier het essay van Dirk van Damme.” (ook*)

     

    Wat is dat toch met 2025 (ook*)? EU of ERT? (ook*) Vijf- en 10-jarenplannen brengen ons naar de toekomst. Globalisatie en zo.

  12. Science Guide, ‘HO vreest

    Science Guide, 'HO vreest bureaucratisch circus', 2 juni 2014

     

    "De verbinding met beleidspakketten als het NOA [ook] en de prestatieafspraken [ook; en], die de minister hier legt, is een aspect van de nieuwe plannen dat bij de instellingen niet veel vertrouwen wekt. De VSNU wil bijvoorbeeld een veel hardere basis voor de HO-investeringen vanuit de opbrengst van het leenstelsel. De WO-koepel “vindt het belangrijk dat wettelijk wordt vastgelegd dat de opbrengsten van het sociaal leenstelsel direct terugvloeien naar het hoger onderwijs, zodat studenten er ook in de toekomst zeker van kunnen zijn dat tegenover een hogere eigen bijdrage meer kwaliteit staat.” Men vertrouwt het kortom nog niet.

     

    HBO-voorzitter Thom de Graaf heeft op dit punt haast, zo laat bij blijken. "Met het kabinet willen we snel praten hoe we kunnen voorkomen dat rond de nieuwe investeringen in het hoger onderwijs weer een bureaucratisch circus met akkoorden en prestatieafspraken wordt opgetuigd. Daar zit niemand op te wachten"."

Reacties zijn gesloten.