In de wetenschapsbijlage van NRC een onthutsende artikel over het aantal tijdelijke aanstellingen voor wetenschappers en de manier waarop daarmee wordt omgegaan.
Het percentage wetenschappers op een tijdelijk contract is sinds 1995 bijna verdubbeld, zo berichtte de vakbond (voor de wetenschap red.) afgelopen september. Van 22,8 naar 40,7 procent. En dan zijn de promovendi niet eens meegerekend! Anders zou het percentage op 60 komen. De cijfers zijn gebaseerd op statistieken van de Vereniging van Universiteiten, de VSNU.
Maar het gaat niet alleen om deze cijfers, maar vooral ook om hoe er met de tijdelijke mensen wordt omgegaan.
,,Een universiteit belde me, twee weken voordat een college zou beginnen. Of ik dat college even wilde komen verzorgen. Ik zei dat het eigenlijk niet mocht. Dat ik al het maximum aantal tijdelijke contracten achter elkaar had gehad. Toen kreeg ik te horen dat ik dat college toch maar moest komen geven, en intussen tijdelijk uitkering kon aanvragen. En dat ik over een aantal maanden wel uitbetaald zou krijgen."
Zo worden er meer illegale constructies verzonnen, zegt hij. Het komt ook voor dat ze willen dat je het werk als zzp'er komt doen. Ook als het om zoveel uren gaat dat je er niks naast kunt doen. ,,Dan zeg je dat het niet mag, omdat je als zzp'er ook andere opdrachtgevers moet hebben. Anders ben je in verkapte loondienst. Maar dan zeggen ze dat je maar iets moet verzinnen. Dus ga je bijvoorbeeld een andere zzp'er zogenaamd inhuren. Ik heb gewoon aan belastingontduiking gedaan."
BON meent dat de combinatie van enorme vrijheid voor de besturen van universiteiten en hogescholen, de financiële prikkels die de overheid biedt en de enorme toename van studenten en gepromoveerden, mede onder druk van de afgesproken percentages hoger opgeleiden, heeft geleid tot deze excessen en een fikse verlaging van de kwaliteit van het onderwijs. Wij zeggen het al sinds onze oprichting.
McUniversity: de ‘hamburger
McUniversity: de 'hamburger flippers' van de wetenschap.
Zonder rust en continuïteit is het niet eenvoudig te bouwen en te creëren. De landelijke politiek wisselt om de paar jaar; geldt dit ook voor de financiële stromen aan universiteiten? (studentenaantal) Is er een werkelijke schaarste aan banen of is het een verdeel- en heersspel van het 'management', gedreven op financiële prikkels? De toegang is al jaren moeilijk voor promovendi, en lijkt eenvoudiger door het veelvoud aan tijdelijk contracten. Men is zielsgelukkig als op het veertigste levensjaar de eerste vaste baan is verworven. Heen en weer geflipperd tussen twee jaar hier, één jaar daar, en na drie jaar net niet dat vaste contract, en dan ineens ergens anders weer wel. Geen huis gekocht, geen gezin gestart, nauwelijks pensioen opgebouwd, en wellicht geen aaneengesloten loopbaan opgebouwd (waarop bij het eerstvolgende onderzoeksvoorstel wordt afgerekend), en ook geen concurrent voor de vaste krachten. Zo ontstaat het natuurlijk verloop.
Constante stress geeft de mooiste resultaten zegt men: grotere creativiteit, overlevingsdrang, en vergaande flexibiliteit. Volg je passie, zegt men. Als je dat namelijk niet doet, is het jarenlang doorzetten ineens een geheel andere ervaring. Je kunt altijd nog bij de echte McDonald's aan de slag, je eigen onderneming opzetten, emigreren, of iets geheel anders beginnen in loondienst, denk aan werk als 'overhead' van een universiteit ;-). Zijn er emigratiecijfers over dit verschijnsel? Waar gaan de tijdelijk contractanten heen? Opkomende economieën? Het gaat er bij mij niet in dat de 40,7 % tijdelijke onderwijs- en onderzoeksbanen enkel voor de minder talentvollen zijn weggelegd. Het lijkt op doelgericht beleid. Om tot wasdom te komen is continuïteit nodig. Wat doet de 'kennis'economie op het oude contintent hieraan? Werkt het topsectorenbeleid – het ruilverkavelde landschap? Krijgen wetenschappers met markt- en overheidsgericht onderzoek meer kansen? Wat zijn dán de ambities voor de 'kennis'economie (inmiddels gelijkgesteld aan wetenschapsbeleid)? Zal de jarenlange transitie naar marktgericht werken het gewenste gevolg hebben, of is er een onomkeerbare verschraling van het wetenschaps'bedrijf' waar te nemen?
In de 'overhead' heb je zó een vaste baan, schat ik zo in! 😉