In de Groene Amsterdammer een somber maar herkenbaar verhaal over de gevolgen van de marktwerking op de VU.
Update: Matthias van Rossum bevestigt in een opinieartikel in NRC van zaterdag 18 mei het verhaal in de Groene Amsterdammer
De Groene: uw 5 kost mij 12000 euro
Gisteren nog hoorde ik het
Gisteren nog hoorde ik het verhaal van een hoogleraar aan de VU die een jaar geleden met emeritaat ging. Dat past hier naadloos in.
Wie zal deze ellende, dit uitgesponnen voorbeeld van wat New Public Management inhoudt, eindelijk stoppen? We zien weer die roofdieren die zich volvreten in een (redelijk) gezond lichaam en het als zieltogende karkas achterlaten.
In het voortgezet onderwijs zorgt Sjoerd Slagter ervoor dat daar dezelfde ideale omstandigheden blijven voor deze NMPers.
Het kabinet-Rutte is aan zet. Het is voor de kwaliteit van het onderwijs geboden dat het stopt met een beleid dat deze instituten al jaren overlevert aan de NMP'ers. "Wie te laat komt, wordt gestraft door het leven" zei Gorbatsjov al.
Op de VU speelt de kennis(sen
Op de VU speelt de kennis(sen)-economie op microniveau. De bestuursopdracht is het onzalige verbond tussen 'kennis' en 'economie' tot stand te brengen. De vermarkting van ons cultureel erfgoed. Het uitbaten van wetenschappelijke kennis. Kleine vakgroepen zijn niet rendabel. Zoeken naar kortetermijn toepassingen in plaats van te investeren in fundamentele kennis. 'Innovatie'. PPS. Het moet van Brussel, wen er maar aan. Net zoals het extra geld richting het verslindende monster(verbond).
ec.europa.eu/enterprise/policies/innovation/facts-figures-analysis/index_en.htm (zou voor Europe 2020 gelobbyd zijn? Ik kan het me nauwelijks voorstellen. 😉
Context van de door Philippens aangehaalde uitspraak van Gorbatsjov (het vallen van de muur), www.faz.net/aktuell/politik/15-jahre-danach-wer-zu-spaet-kommt-den-bestraft-das-leben-1191290.html. Het was waarschijnlijk Gennadi Gerassimow (Russische diplomaat) van de Sinatra-doctrine ('My Way' voor de vm. oostblokstaten) die de uitspraak heeft gedaan, de.wikipedia.org/wiki/Gennadi_Iwanowitsch_Gerassimow. Nog meer inspiratie voor de EU, de.wikipedia.org/wiki/Michail_Sergejewitsch_Gorbatschow.
“What has made the European
"What has made the European family of nations an improving, instead of a stationary portion of mankind? Not any superior excellence in them, which, when it exists, exists as the effect, not as the cause; but their remarkable diversity of character and culture. Individuals, classes, nations, have been extremely unlike one another: they have struck out a great variety of paths, each leading to something valuable; and although at every period those who travelled in different paths have been intolerant of one another, and each would have thought it an excellent thing if all the rest could have been compelled to travel his road, their attempts to thwart each other's development have rarely had any permanent success, and each has in time endured to receive the good which the others have offered. Europe is, in my judgment, wholly indebted to this plurality of paths for its progressive and many-sided development. But it already begins to possess this benefit in a considerably less degree. It is decidedly advancing towards the Chinese ideal of making all people alike." (Oei, zou men nu zeggen, want denk aan de Tweede Wereldoorlog. Het vooruitgangsdenken vereist uniformiteit bij globalisering. De mensheid is groter dan de mens.)
[III.18]
"If the claims of Individuality are ever to be asserted, the time is now, while much is still wanting to complete the enforced assimilation. It is only in the earlier stages that any stand can be successfully made against the encroachment. The demand that all other people shall resemble ourselves, grows by what it feeds on. If resistance waits till life is reduced nearly to one uniform type, all deviations from that type will come to be considered impious, immoral, even monstrous and contrary to nature. Mankind speedily become unable to conceive diversity, when they have been for some time unaccustomed to see it." (verboden tekst?)
[III.19] (p. 82)
[John Stuart Mill, 'On liberty', Chapter III – ‘Of individuality, as one of the elements of well-being’ , 1859]
www.econlib.org/library/Mill/mlLbty3.html, John Stuart Mill, en.wikipedia.org/wiki/John_Stuart_Mill
“Alleen verstokte
“Alleen verstokte complotdenkers zullen een samenzwering van het bestuur tegen de eigen academie vermoeden. Het ligt subtieler.”. Vele BONners deken juist dat het uitermate platvloers is en rechttoerechtaan. Het gaat alleen maar om geld, macht en aanzien. Hoe subtiel die machtsuitoefening plaats vindt is hier bijzaak.
In het NRC Handelsblad van
In het NRC Handelsblad van afgelopen weekeinde stond [zoals ik het me herinner] een interview met iemand die stelde dat de sociologen bij het rijk gaandeweg vervangen waren door bestuurskundigen, en zelfs niet meer in het moderne functieprofiel pasten – de geinterviewde betreurde dat. Mijn glimlach verscheen daarentegen op mijn gezicht bij het bericht dat deze modestudie uit de 'swinging sixties' aan het verdwijnen was. De invloed van sociologen met hun gefabriceerde wetenschappelijke onderzoeken op de inrichting van het onderwijs vervulde mij vaak met grote droefenis. Waartoe doctrine en idealen konden leiden…
De volgende vraag is of een te groot aantal bestuurskundigen de onderwijswereld zal redden. De studie bestuurskunde richt zich voornamelijk op 'management'.
Bijv. www.eur.nl/master/opleidingen/public_administration
Zo gaat de geschiedenis in golfbewegingen van sosjaal naar manatsment. Voor mij is de vervreemdende factor dat we er een additionele bestuurslaag bij hebben: 'superpower' EU (meer dan 500 miljoen mensen), die een 'kenniseconomie' wil zijn, en op wier unaniem genomen besluiten geen invloed kan worden uitgeoefend. Het 'level playing field' tussen burgers, overheden, en bedrijfsleven – vakorganisaties spelen nauwelijks een rol meer? – is uit het lood geslagen, mocht dit er ooit zijn geweest. De illusie bestond tenminste.
In het artikel in De Groene wordt het managementdenken aan de VU als de moderne plaag neergezet. De technocratie grijpt langzaam de vrijheid bij de keel. "Kenniseconomie'. Ik vraag me af of zelfs in de Verenigde Staten de 'veramerikanisering' bestaat die de VU nu moet ondergaan. De ziel van dit kennisinstituut is in gevaar.
De bestuurscrisis bij de VU
De bestuurscrisis bij de VU is geen op zichzelf staand geval en ook de crisis in heel het onderwijs is geen op zichzelf staand geval. De economie en de gehele samenleving zijn doordrenkt met libertarianisme dat het Europese Rheinlandse model van een economisch-sociale maatschappij vervangen heeft door het republikeinskapitalistisch model van de VS. Onderwijs is niet het enige wat verkeerd veranderd is. Maar bij onderwijs en de VU komt wel het navrantst tot uitdrukking dat in de door de liberalen gekoesterde nachtwakersstaat onze schatkist niet veilig is voor geroutineerde geldgraaiers die meestal tegenover hun geldgier geen andere eigenschappen kunnen stellen die het legen van de schatkist tegenover de samenleving enigszins zouden kunnen rechtvaardigen. Het is daarom de vraag of een brave vereniging voor beter onderwijs veel voor het onderwijs kan doen zo lang als zij angstvallig buiten de landelijke politiek blijft. Wat kunnen wij verwachten van een regeringscoalitie bestaande uit een partij die met pseudomarktwerking het onderwijs kapot maakt en een partij die dat doet door de illusie van en niet bestaande “gelijkwaardigheid” te koesteren en te propageren?
Ik vraag mij af of de term
Ik vraag mij af of de term marktwerking hier wel op zijn plaats is. Er zijn namelijk prima voorbeelden waarbij de wetenschap samenwerkt met de markt. Is dat hier ook het geval?
Een van onze meest succesvolle Nederlandse bedrijven, Organon, ontstond door een intensieve samenwerking tussen een wetenschapper (Ernst Laqueur) en een ondernemr (Zwanenberg. De ondernemer zag mogelijkheden zijn slachtafval te gelde te maken door het isoleren van insuline, dankzij de wetensschapper Laqueur. Die Laqueur eiste vervolgens 10% van de winst van Zwanenberg, en was aldus verzekerd van een riante geldstroom. Deze combinatie heeft tal van patienten enorm geholpen.
En nu lees ik hoe briljante tieners geweldige uitvindingen doen (zelfsturende auto's (Ionut Budisteanu 19 jr., buitengewoon snel oplaadbare condensators (Eesha Khare, 18 jaar) ) , dankzij een private onderneming: Intel die prijsvragen uitschreef.
Ik wil dus niet zomaar afschrijven de invloed die het bedrijf kan hebben op het op de markt brengen van wetenschappelijke innovaties. Anderzijds blijft vrijheid van onderzoek noodzakelijk, maar deze zou niet helemaal vrijblijvend moeten zijn, hoewel wijze mensen zouden moeten kunnen erkennen dat vele mislukkingen uiteindelijk wel tot een zeer geslaagde ontdekking kunnen leiden.
In de Volkskrant een min of
In de Volkskrant een min of meer reactie van Freek Kilsdonk (student aan de Rijksuniversiteit Groningen) op het artikel uit de Groene Amsterdammer.
In de NRC een column van Marc
In de NRC een column van Marc Chavannes over het "Dictatoriaal dynamisme" van de KNAW (Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen) die haar geesteswetenschappelijke instituten wil fuseren. Een opvallende uitspraak van de directeur van de KNAW:
"Dit" is de KNAW en "het Trippenhuis" is het bestuursgebouw van de KNAW.
Ook de Volkskrant heeft een opinieartikel over deze zaak.
Hoe zou het zijn als één
Hoe zou het zijn als één betekenis van het werkwoord 'to manage' weer op de voorgrond zou treden: beheren? De manager die 'aan de touwtjes trekt' hoeft een afzonderlijk touwtje dan niet stuk te trekken of te verkopen, en kan volstaan met liefdevol beheer. Duurzaam handelen met kostbaar erfgoed is helemaal zo gek nog niet. Conservatief is het nieuwe progressief. Juist continuïteit biedt de beste kansen voor ontplooiing.
Kunnen we de stralende persoonlijkheidscultus welke op zijn einde loopt in ieder geval in het maatschappelijk middenveld [wat een woord] definitief ten grave dragen? De kort op elkaar volgende bezuinigings- en hervormingsronden van vijf kabinetten in tien jaar tijd zullen niet meehelpen. De grootse EU-plannen ('innovatie'; 'kenniseconomie'; 'topsectorenbeleid'; 'topinstituten'; uniformisering die als 'diversiteit' wordt verkocht) ook niet.
Zal het digitale geestenpaleis (column Chavannes) verworden tot een virtueel schimmenrijk? In ieder geval het NIOD onwaardig. Welke synergie? De synergie van de macht.
Mooi Sympa … De synergie
Mooi Sympa … De synergie van de macht!
Kunnen we daar geen spandoeken mee volschrijven? Het zegt alles.
Dank, 1_1_2010!
Dank, 1_1_2010!
Ook mooi: 'managing by spreadsheet' oftewel 'spreadsheet management'. Technocraten zijn er trots op.
Ik bedoelde zonet niet het
Ik bedoelde zonet niet het beheer van financiële uitvouwbladen. Wel het 'management' met behulp van deze 'spreadsheets'. In het Engels wordt voornamelijk de eerste betekenis bedoeld. In het Nederlands zouden we de tweede betekenis als in vorige bijdrage kunnen introduceren (wat maakt het uit, Dunglish).
Kijk naar technologiebedrijven. Vroeger was een ingenieur de topman, een tijd de verkoper (of: de marketing en verkoopman) en tegenwoordig de financiële man. Steeds verder af van het product. Steeds vaker snijden, fuseren, overnemen, en verkopen. De continuïteit van het bedrijf staat voortdurend op het spel vanwege de globalisering zegt men (als je het bijv. over goedkope elektronica hebt zeker). In contrast hiermee staan de 'conservatieve' familiebedrijven, die het juist in zware tijden goed schijnen te kunnen doen. Waarom? Hart voor de zaak, de mensen, en het product. Vanwege 'conservatief' familiekapitaal liever geen grote afhankelijkheid van investeerders, banken en aandeelhouders. Geen dolle plannen. Niet te veel en te snel tegelijk. 'Duurzame' groei. Geen megalomane managers (die zich ondernemer wanen). Echte ondernemers zijn juist zuinig op 'hun tent' (als het hoofd bij succes niet op hol raakt).
Bij de overheid is het al een tijd mode dat iemand alles moet kunnen 'managen', het maakt niet uit of men 'productkennis' heeft. Algemene proceskennis telt. Wellicht dat met de entree van bestuurskunde het 'spreadsheet management' (in de tweede betekenis) bij de overheid gemeengoed is geworden. Ik moet hier weer denken aan de non-profit (!) Bertelsmannstichting die de 'spreadsheets' voor 'European Lifelong Learning Indicators' beheert. En zo zijn we weer bij de EU-technocratie aanbeland die unaniem besluiten over ons heen stort, zodat de financiële man weer kan snijden, fuseren, overnemen, en verkopen.
Ik vind het trouwens een
Ik vind het trouwens een kronkel als wij denken dat we volwassen geworden zijn om ons het gezag van anderen te laten stellen. Waarom zou een ander, een manager b.v., gezag over mij hebben? Heeft die manager goddelijke aanstellingen ontvangen? Is die manager een beter mens dat hij gezag zou uitoefenen over soortgenoten?
Het enige gezag dat we zouden moeten kunnen erkennen is het gezag van degene met meer verstand van zaken en kennis. Zulk gezag is een natuurlijke situatie: we erkennen iemands grotere bekwaamheden en zijn bereid iets aan te nemen van zulke mensen. Managers die denken dat je anderen moet 'managen' via trucjes en schemaatjes zijn in feite lege hulzen die hun gebrek aan ervaring en kennis moeten verhullen door een'houding van gezag aan te nemen.