De school van toen en van nu

Het lijkt mij heel leuk en leerzaam om ergens in Nederland de basis school van vroeger weer eens te her openen.
Al was het maar om eens te kijken of we kunnen achterhalen waar het mis is gegaan en hoe we het weer eens kunnen worden met elkaar. (lijkt me ook wetenschappelijk gezien geen onlogische stap).
De meningen van de diverse mensen en organisaties in en rond het onderwijs lopen op dit moment nogal uiteen.

Gewoonweg weer even terug naar af.
• Wat waren toen voor het basis onderwijs de eisen per leerjaar en per vak en voor de leerkracht
(bijv. rekenen en taal etc.).
• Hoe zag de leerstof in zijn meest elementaire vorm er toen uit.
• Welke vakken waren er vroeger die er nu niet meer zijn.

Enkele voorbeelden uit de oude(rwetse) doos:
Kleuterschool was toen, meen ik me te herinneren, alleen maar spelen: blokken bouwen, verven, knutselen, puzzelen, met poppen en auto’s spelen, zingen en we werden voorgelezen.
Schoolreis , kinderboerderij en musea bezoek voor kleuters was er toen nog niet.
We hadden niet de opdrachten die er nu zijn voor in groep 1/2 zoals bijvoorbeeld de spelletjes en de puzzels (horizontaal bovenaan blanco fruit en vertikaal links gekleurde vlakjes met de vraag: bij welke kleur hoort de witte citroen, appel, banaan, sinaasappel etc. (invullen matrix).
Sommige les materialen voor kleuters van nu, kreeg men vroeger pas op het voortgezet onderwijs,
zo drastisch is het onderwijs vernieuwd.
Soms vraag ik me wel eens af of de ontwikkeling /ontplooiing van een kind in deze tijd werkelijk zo anders verloopt dan 50 jaar terug.
Zijn sommige trainingen die kleuters nu krijgen werkelijk een innerlijke behoefte van de hedendaagse kleuter of is dit een behoefte van de hedendaagse bedenkers of de drang om maar te willen veranderen.
Nu zijn er manieren van onderzoek ; dat had je toen niet.
Bijv. CITO- toetsen en leerlingen-volgsystemen waren er in mijn tijd (t/m de zesde klas) ook nog niet.
Hoe kun je hierover dan nu vergelijkingen maken met de situatie van toen?
( Maar dit even tussen door).
Dat is werk voor de mensen die er werkelijk verstand van hebben.

Vroeger op de Lagere school (O.B.S. – klas 1 (nu groep 3) – met 33 kinderen – jaar: 1967) hadden wij naast de gewone juf ook een handwerk juf. Deze leerde ons borduren, breien en haken.
Hierbij moest je je natuurlijk ook concentreren, en je motoriek kwam hierdoor ook goed op gang.
Volgens mij had dit wel degelijk een goede uitwerking op kinderen maar ook dit wordt tegenwoordig niet meer gedaan op de basis school. (het was leuk om te doen en het was rustig in de klas).
Vroeger kregen wij ook elke week zangles, lekker goedkoop, geen instrument , gewoon het ontwikkelen van je eigen stem, en je leerde ritme en melodie. Liedjes in het Nederlands maar ook Franse, Duitse en Engelse kwamen aan bod. (Vader Jacob in canon met de hele klas , machtig vonden we dat).
Ik weet niet of dit nu nog op elke school gebeurt.
We hadden die ouderwetse Schoolplaten aan de muur, eenvoudig en vrij basic was het lokaal.
(Zoiets als je nu nog in een museum ziet).
We zaten in de overgang van kroontjes pen naar balpen.
Van Aap, Noot, Mies en Ot en Sien naar andere nieuwe, “betere” methoden.
Er kwam ook nieuw meubilair i.p.v. die houten schoolbanken waar je met z’n tweeën in zat.
De tafels werden klassikaal dagelijks hardop geoefend. (dit zal wel de tweede klas geweest zijn).
De mensen die dan langs liepen konden mee genieten.
Zwemles ging ook onder schooltijd.

Elke klas had toen ook al een systeem voor nivo’s in leren van leerlingen:
A: makkelijk leren: gingen naar Atheneum en Lyceum
B: iets minder makkelijk leren: gingen naar Mavo en Havo
en C: moeilijk leren: gingen naar LH.N.O. en L.T.S.

Vroeger had je ook de z.g. poëziealbums, met bijzondere rijmpjes erin en in sommige zaten best wel wijze woorden (deze liggen nu ook in musea), de variant van nu heet vriendenboekje: Naam, adres, leeftijd, hobby, leukste film, huisdier, lekkerste eten etc.
Maar past wellicht beter in deze tijd waarin we allemaal druk, druk, druk zijn, dus is een invul- formuliertje meer op zijn plaats.

Wat is er toch veel veranderd ………..
Of leren kinderen nog steeds op dezelfde eenvoudige manier en hebben ze eigenlijk best wel behoefte aan het zelfde schooltje als toen. Rust, eenvoud, overzicht, duidelijkheid, ritme en veel warmte als start.
Zou dit evenwicht voor alle ouders en leerkrachten ook niet beter zijn.

Als onderwijs-norm zou ik de navolgende stellen:

De kleuter en de basisschooltijd
zou de mooiste periode uit een kinderleven moeten zijn.

Alles wat daar niet aan voldoet zou vernieuwd moeten worden.
Ga maar eens onderzoeken hoeveel kinderen er heden ten dage in hulpverlening terecht komen.
Kosten:
Ongeveer 80,- tot 100,- Euro per bezoek (of meer).
Op jaar basis ….…… een nu nog onbekend Euro bedrag ……….…… per kind.
Op jaar basis ….…… een nu nog onbekend Euro bedrag ……….…… per school.
Op jaar basis ….…… een nu nog onbekend Euro bedrag ……….…… voor heel Nederland.
En één op de ……?…… kinderen in Nederland (is ook niet exact bekend).

Er zouden toch eigenlijk massaal bellen moeten gaan rinkelen.
Ze bellen wel (de kinderen) maar niemand hoort ze of luisterd naar ze.

Hoe is het toch mogelijk dat er leerlingen volgsystemen ontwikkeld zijn o.a. om de sociaal-emotionele aspecten van kinderen te kunnen volgen, maar dat tevens blijkt dat er steeds meer kinderen letterlijk ziek van school worden.

Open ………….ergens in Nederland de basis school van vroeger, en vernieuw zo veel u wilt.
Maar wel zo, dat het voor het kind, de mooiste tijd uit hun leven wordt.

Succes aan allen die het gaan uitproberen.

10 Reacties

  1. Mooi idee
    Ik ben er van overtuigd dat de kinderen van nu nog steeds behoefte hebben aan rust, aan geconcentreerd met één ding tegelijk bezig zijn, zonder constant te moeten samenwerken met drie anderen. Maar de school heeft geprobeerd SBS6 en MSN te overtreffen in schreeuwerigheid, omdat de kinderen dat zogenaamd leuk zouden vinden.
    Allemaal kul. Tijdens de eindexamens klagen de leerlingen van eht VO al jaren over de geringste geluiden van buiten. Die zijn storend, zo kunnen ze niet werken. Dat is het bewijs dat het in die 12 jaar daaraan voorgafgaand ook niet mogelijk was. En dat is in overeenstemming met de enorme achteruitgang van wat er geleerd wordt.
    Elders op dit forum staat een rekensom uit de zesde klas van 1958. Ik durf dat niet te vragen aan mijn HBO studenten.

    Opmerkelijk vind ik je uitgangspunt dat in de kleutertijd de kinderen van nu te veel gepushed worden, dat het niet meer uit henzelf komt. Misschien heb je daar wel gelijk. Wordt er bij de kleuters gepushed (op een ongestructureerde manier), terwijl juist de hele filosofie van het adaptieve onderwijs dat nu zo in zwang is, is om kinderen alles zelf te laten ontdekken. Kennelijk in jouw ervaringen niet bij de kleuters. Iets om over na te denken.

    Opmerkelijk vind ik ook je opmerking over kleutermaterialen die je vroeger pas in het VO kreeg. Daar kan ik me helemaal niets bij voorstellen. Ik ben benieuwd naar een voorbeeld.

    Maar verder schets je een mooi beeld: rust, reinheid en regelmaat. Met warmte inderdaad. Het zou het aantal adhd-ertjes enorm doen teruglopen. Alleen omdat de maatschappij zoveel drukker is dan vroeger is dat geen reden om de school dan ook maar in een gekkenhuis te veranderen.

    Overigens zijn we bezig om een reken conferentie te organiseren met als doel om te laten zien dat kinderen beter kunnen leren rekenen met klassieke methoden dan met het realistisch rekenen van tegenwoordig, met de schreeuwerige plaatjesboeken, met de veelheid aan indrukken die in de kinderen getrechterd moet worden.

    • Kleutermaterialen
      Het voorbeeld (welke wit fruit hoort bij welke kleur) heb ik juist vermeld in mijn betoog.
      Dat is een van de voorbeelden, komt inderdaad niet uit het kind zelf, maar soms is het moeilijk
      te achterhalen wat nou eigenlijk de bedoeling is in het hedendaagse onderwijs.
      Het uit het kind zelf laten komen het zelf laten ontdekken.
      (dus de tijd geven om dat ook te doen, het zelf laten ontdekken)
      En tevens een scoren lijstje bij houden over hoe goed ze het allemaal wel niet doen (resultaat gericht).
      Dat heb je met zoveel verschillende visies denk ik.

      • Dat is toch geen opgave in het vroegere VO
        Ik heb vroeger op het VO gezeten, maar heb daar echt geen fruit bij de juiste kleur hoeven te leggen.;-
        )

        Misschien praten we langs elkaar heen. Je zegt dat kleuters nu opdrachten krijgen die vroeger pas in het VO aan de orde kwamen. Daarop vroeg ik welke opdrachten dat zijn. Dat fruit is kennelijk een voorbeeld van iets anders.

        Wat niet helemaal ondenkbaar is, is dat er in bijvoorbeeld een realistisch wiskundeboek, iets dergelijks in het VO materiaal zou staan. Maar zelfs dat lijkt me toch wel heel onwaarschijnlijk. Maar vroeger?

        • Fruit
          Niet het voorbeeld van het fruit
          Maar het invullen van een matrix, dat kreeg je destijds pas op het VO

    • Veters strikken
      Op de Kleuterschool zaten wij regelmatig in een kring met ieder een houten raam op schoot om veters te strikken. Zeldzaam nuttig.

      OT: Toen ik op de kleuterschool zat brak er een (misschien wel de eerste?) piepschuimrage uit. Wat maakte dat een tof geluid als je het met de juiste sneheid over glas wreef. Alle juffen werden er gek van en piepschuim ging in de ban. Je kon er overigens als kleuter niet zomaar aankomen in die tijd, dus voor diegenen die er wel de hand op konden leggen betekende het een enorme statusverhoging. Maar goed, piepschuim zat niet in het curriculum…..

      • Dat raam met veters, knopen
        Dat raam met veters, knopen en drukkers heb ik ook nog gedaan in het eerste kleuterjaar. Volgens mij typisch Montessorimateriaal gericht op zelf redzaamheid en behulpzaamheid van de oudere met de jongere kleuter.
        Nu vraagt de kleuterjuf om klittenbandschoenen en makkelijke kleding.
        En dan zijn ze jaren later nog niet zelf redzaam….

      • Schoenenveters
        Ik weet niet meer waar het vandaan komt maar door mijn hoofd gaat een rijmpje.

        Met hele grote passen kwam zij jou achterna
        het eerste woord dat ze kon zeggen was….papa
        je leerde haar de dingen die je leert aan elk kind
        een vrolijk rijmpje zingen, hoe je schoenenveters bindt.

        dingen die je leert aan elk kind, is wel érg ouderwets

  2. Het Dorp
    Thuis heb ik nog een ansichtkaart
    Waarop een kerk een kar met paard
    Een slagerij J. van der Ven
    Een kroeg, een juffrouw op de fiets
    Het zegt u hoogstwaarschijnlijk niets
    Maar het is waar ik geboren ben
    Dit dorp, ik weet nog hoe het was
    De boerenkind’ren in de klas
    Een kar die ratelt op de keien
    Het raadhuis met een pomp ervoor
    Een zandweg tussen koren door
    Het vee, de boerderijen

    Wat leefden ze eenvoudig toen
    In simp’le huizen tussen groen
    Met boerenbloemen en een heg
    Maar blijkbaar leefden ze verkeerd
    Het dorp is gemoderniseerd
    En nou zijn ze op de goeie weg
    Want ziet, hoe rijk het leven is
    Ze zien de televisiequiz
    En wonen in betonnen dozen
    Met flink veel glas, dan kun je zien
    Hoe of het bankstel staat bij Mien
    En d’r dressoir met plastic rozen

    De dorpsjeugd klit wat bij elkaar
    In minirok en beatle-haar
    En joelt wat mee met beat-muziek
    Ik weet wel het is hun goeie recht
    De nieuwe tijd, net wat u zegt
    Maar het maakt me wat melancholiek
    Ik heb hun vaders nog gekend
    Ze kochten zoethout voor een cent
    Ik zag hun moeders touwtjespringen
    Dat dorp van toen, het is voorbij
    Dit is al wat er bleef voor mij
    Een ansicht en herinneringen

    En langs het tuinpad van m’n vader
    Zag ik de hoge bomen staan
    Ik was een kind, hoe kon ik weten
    Dat dat voorgoed voorbij zou gaan

    • Het Talendorp
      Kop op, Hals! Toen hadden we Het Dorp, nu hebben we Het Talendorp, tenminste op mijn school wel. In dat dorp wordt niet meer op zoethout gekauwd, wel op heel veel andere dingen. Misschien zal de generatie van nu nog wel eens nostalgisch terugblikken op hun Talendorp.

      • En het is De Stad aan het worden.
        De Stad weet niet meer van Het Dorp.
        Het Dorp is voorbij.
        ’t Ligt weggegooid met ’n verre worp,
        nog ’n flard van ’n echo, van wat ooit iemand zei.

Reacties zijn gesloten.