In NRC Handelsblad van 30 november het verhaal van Martin Broersen, een leraar die op het verkeerde moment op de verkeerde plaats was. In het begin van de jaren tachtig kon hij als leraar nog goed functioneren, zijn kennis en zijn idealisme in de praktijk brengen. Hij was enthousiast voor de Nederlandse literatuur, droeg de Gijsbrecht van Vondel voor, stelde eisen.
Maar door de maatregelen van Deetman en Netelenbos werd het opleidingsniveau van leraren aangetast. Nieuwe leraren vonden literatuuronderwijs onbelangrijk – ze dachten heel anders over de kwaliteit van het onderwijs. Broersen kreeg te horen dat hij geen leraar meer was maar coach.
Enfin, hij hield het nog lang vol maar twee jaar geleden ging het niet meer. Hij moest de strijd opgeven. Als je niet meer kunt zijn wat je bent, wordt het erg moeilijk.
Hij was één van de slachtoffers van de vele veranderingen in het onderwijs die niet alleen ten koste gingen van de kwaliteit van het onderwijs – zoals in 2008 werd geconstateerd door de commissie Dijsselbloem- maar ook ten koste van mensen.
Het leraarschap is altijd al een zwaar beroep geweest met vrij veel afkeuringen maar ik zou wel eens willen weten hoeveel éxtra uitval er is geweest tussen 1985 en 2000, in de hoogtijdagen van Deetman, Wallage en Netelenbos, met de schaalvergroting, de basisvorming, het studiehuis, het nieuwe leren enz.
Onder de slachtoffers waren veel van die bevlogen leraren. Van die leraren die, als ze de gelegenheid krijgen in een gunstige omgeving te werken, inspireren en blijvende belangstelling wekken en in de herinnering van leerlingen blijven leven.
Alles lijkt erop gericht geweest te zijn om die ouderwetse leraren, die onafhankelijke professionals, uit het onderwijs weg te werken. Een nieuw type leraar werd dominant in het middelbaar onderwijs: de slecht of middelmatig opgeleide docent die aan de hand van strakke programmering, met voorgeschreven toetsmomenten en beoordelingscriteria voldoet aan zijn opdrachten. Hij hoeft niet méér te doen dan hem opgedragen is, liever niet want dat zou ten koste kunnen gaan van het rendement en dat gaat voor alles.
Wie meent dat ik overdrijf heeft wellicht gelijk: er blijven altijd leraren, misschien ook scholen, waar het bloed kruipt waar het niet gaan mag: naar enthousiasme en bevlogenheid. Maar ze hebben de wind tegen.
J.C. Traas
De vraag of u misschien
De vraag of u misschien overdrijft valt moeilijk te beantwoorden. Bij BON hebben we vaak de neiging om te veel achteruit te kijken. Maar natuurlijk is dit verhaal heel herkenbaar.