Inleiding
Een kritiek op het selectiesysteem van de Ivy League Colleges (Harvard, Yale Princeton enz.) en de inhoudelijkheid van hun onderwijsprogramma’s. De Heer Rinnooy Kan vermeldde het boek in een rubriek op 24 oktober 2014 (NRC). Voor vele Nederlanders is de Ivy-League het toppunt van kwaliteit.
In de betere boekhandels of op het Internet komt men soms iets tegen dat onder het radar blijft van verantwoordelijke politici en a fortiori van de geïnteresseerde buitenstaander, boeken die in het buitenland verschijnen en die door gebrek aan talenkennis niet door de filters komen. Het zijn de nieuwe Klassieken die iedere deskundige zou moeten lezen voor een beter kritisch inzicht in datgene waar men mee bezig is. Het zijn heldere boeken die de pensée structureren en die je intellectueel weerbaar maken. Het is juist die intellectuele weerbaarheid die in het openbare debat zo vaak ontbreekt om opgedrongen diensten en vernieuwingen buiten de deur te houden en dus ook de vlot pratende, dure, charlatans. L’Imposture Scolaire/Alain Planche/2012 is zo’n boek (blog 77). Excellent Sheep ook. Het is bovendien eminent leesbaar.
De Wereld ontdekken met de Klassieken
Deresiewicz is een grote bewonderaar van Jane Austen (1775-1817). De ontdekking van haar prachtig gedragen proza en haar verwoording van menselijke subtiliteiten was zijn intellectuele epifanie. De stijl van het boek weerspiegelt dat op een on-Amerikaanse manier. Dat geldt ook voor de manier waarop hij bijvoeglijke naamwoorden hanteert. Hij is een ‘schoonschrijver’. (1)
Conformisme in het Onderwijs
Met zijn onderwijservaring in Yale kent Deresiewicz (1964) het systeem van binnen uit. ‘Excellent Sheep‘ verwijst naar het conformisme van de studentenpopulatie en de manier waarop de Ivy League er mee omgaat. Met lede ogen ziet hij hoe het idee wat een universiteit behoort te zijn verschraalt en diepgaande consequenties heeft op de persoonlijkheidsvorming en – op termijn – de uitstraling van het land. Hij beschrijft hoe de betere Amerikaanse universiteiten WASP-instellingen waren met een Protestantse ethos die het gemeenschapsbelang en dienstvaardigheid hoog in het vaandel voerden. Het had een aristocratische kant, de WASPs voelden zich ook zo: ‘The country was entrusted to their care‘ (bld 136). Vanaf de ’60-er jaren is onder de druk van de democratisering het systeem veranderd ‘from caste, character and connections’ naar meetbare ‘scores and grades’; van een educatieve instelling naar een ‘commercial relationship‘; van ‘meaning’ naar ‘competence‘; niet ‘serving‘ maar ‘leadership as a form of self -aggrandizement’. Intern ligt nu overal het accent op ‘wetenschap’ en niet op ‘kennisoverdracht’ in ruime zin. ‘Grades are more important than what you learn’.
Erfgenamen
Wat het boek zo interessant maakt is de analyse – naar boven – hoe families zich daarop instellen en – naar beneden – wat voor ‘product’ wordt afgeleverd. Families richten zich intens op toelatingseisen, gesymboliseerd door ‘SAT-scores’ die op hun beurt steunen op extra-activiteiten, ‘enrichment programs’, ‘tutors‘ enz, heel jong nog, ten koste van karakter en zelf-ontplooiïng, ofschoon dat aanvankelijk wel de bedoeling was. ‘The SAT is supposed to measure aptitude; what it actually measures is parental income’ (bld 206). Het systeem wordt potdicht getimmerd, veel erger dan in Frankrijk dat nog redelijk ‘open’ is.‘ Never mind diversity. What we’re getting is thirty-two flavors of vanilla‘ (bld 21), een ‘entitled meritocracy’ (bld 220). En wat levert het op? Excellent Sheep. ‘Brillant, gifted, energetic, yes, but also anxious, greedy, bland and risk-averse…trained to operate within a system, never to imagine that we might create a better one…It is bereft of intellectual resources more nutritious than today’s op-ed or yesterday’s position paper…people lacking a wider thoughtfulness‘ (bld 228/9).
Deresiewicz stelt ook de ‘self-celebration‘ aan de kaak, de notie van ‘excellence’ en de perverse effecten van ‘rankings’ en ‘problem solving’.
Frankrijk en Nederland
Frankrijk – hierbij vergeleken – blijft grotendeels buiten schot, het is en blijft een land dat een grote waarde hecht aan een intellectuele ‘Werdegang’ in de betere opleidingen, dus is er nog veel aandacht voor een algemene ontwikkeling, zingeving en voor taalbeheersing ter wille van goede argumentatie. Voor Nederland houd ik mijn hart vast. Veel van Deresiewicz is herkenbaar. In ons land waar geen enkele universiteit echt uitblinkt omdat ze alle gelijk behoren te zijn, is de retoriek van ‘excellence’ niet meer dan een narcistische uitvergroting van minimale verschillen met de nodige self celebration De obsessie voor goede rankings is een uitputtingsslag die ze niet kunnen winnen en zeker niet door te verengelsen en zich op te stellen als een universitaire KFC waar buitenlandse smulpapen met vreugde op af zouden komen. Ik zie dat in mijn eigen Universiteit van Rotterdam de bachelorsopleiding intellectueel inhoudsloos is geworden en dat ‘Erasmus’ op de tocht staat…
His Master’s Voice?
Binnenkort moeten we naar ons zelf kijken met andermans ogen. De zelf-opgelegde onbeduidendheid komt men in het openbare debat voortdurend tegen: Vergeleken bij de VS te klein om aan het stuur te zitten… Waarom doen de Zwitsers en de Zweden het zoveel beter en zetten ze zich niet weg in een grenzeloze globaliteit?
(1) Wetenschappelijke verhandelingen zouden ook goed geschreven moeten zijn: Er gaat een autoriteit uit van het goed gekozen woord, de fraaie volzin en de juist geplaatste metafoor. Het geeft een extra dimensie aan een gedachtegang en het is goed voor de duurzaamheid. Tocqueville en Lévi-Strauss zijn wat dat betreft goede voorbeelden. Het is treurig dat we het moeten doen met zulke emblematische teksten over ons zelf als ‘Rhineland Exit!’.
Een eerder commentaar is hier: www.pimbreebaart.nl/blog/?p=1308
Onthullend boek.Overigens in
Onthullend boek.
Overigens in Zwitserland komen de competenties in het middelbaar onderwijs nu ook op, gedreven door politici die de vaart der volkeren niet willen missen.
In tegenstelling tot Breebaar
In tegenstelling tot Breebaar tmeen ik en heb ik altijd gemeend dat die ongenoemde politicus dat “at your service” ironisch bedoelde. Hij overwoog of het onderwijs niet het beste te saneren zou zijn door terug te keren naar het pre-mammoettijdperk en daarom nam ik hem sieus.
Als de beschrijving van de
Als de beschrijving van de inhoud van het boek door Lire Écrire van Alain Planche correct is komt wat er mis is met het onderwijs in Frankrijk goed overeen met wat in het Nederlandse onderwijs mis is, Competentie-eisen dienen om de afwezigheid van een grondige basiskennis te markeren:
La destruction organisée de notre système éducatif par la doctrine des (in)compétences
Pour les parents, le mot "compétence" évoque d'abord des livrets aux termes étranges, parlant de tout, sauf des points forts et des faiblesses des élèves dans les disciplines fondamentales. Vincent Peillon propose de simplifier ces livrets, mais il veut aussi interdire la notation, base de l'examen, repère caractéristique de la transmission du savoir.
Alain Planche, mathématicien et économiste, annonce dès l'abord ses convictions : il condamne, non pas la compétence (comment serait-ce possible?) mais l'usage que fait de ce mot l'Education nationale.
Pour lui, la nouvelle acception, qui se réfère à une certaine conception de l'éducation et de l'enseignement, a été adoptée et généralisée dans un but très clair : masquer l'échec scolaire massif. On peut juger que, de la part des pédagogistes, c'est du perfectionnisme, tant l'Education nationale a fait preuve de virtuosité dans l'art de défigurer examens et résultats, même pour les savoirs les plus élémentaires.
Alain Planche montre et démontre qu'aujourd'hui cette notion de compétence est creuse, et qu'il est impossible de lui donner une signification rationnelle. Son ouvrage, riche en informations, met en question le socle commun de compétences et les épreuves PISA. Il reprend à son compte l'expression « démocratisation ségrégative » pour qualifier le résultat de toutes ces initiatives mortifères, promues avec persévérance au nom de l'Egalité.
Wat Vincent Peillon voorstelt
Wat Vincent Peillon voorstelt heb ik niet goed begrepen. Door te werken met betekenisverschuivingen van verschillende woorden ben ik aan de volgende vertaling gekomen:
Vincent Peillon stelt voor die rapportboekjes te vereenvoudigen maar hij wil ook het proces verbaal, de basis van de beoordeling, karakteristiek richtpunt van het doorgeven van het kunnen en kennen, verbieden.
De rest van de tekst wijst zichzelf; te meer daar de inhoud overeenkomt met ons bekende Nederlandstalige teksten op deze website.
Tijgermoeder Amy Chua duikt
Tijgermoeder Amy Chua duikt ook nog even op in dit boek. "Chua's so called Asian parenting is simply an extreme version of (American) upper-middele-class practice". En: "The needs that drive her reign of terror (the term is not too strong) are a compound of panicked perfectionism and an infantile sense of entitlement" (blz. 47). Kortom, de door sommigen bejubelde supermoeder is geen voorbeeld maar een onderdeel van de behandelde problematiek.