Malmaison uit zijn verbazing over het stichten van nieuwe scholen, in dit forum, onder de draad ADVIES ONDERWIJSRAAD : BESTUURSMODEL ONDERWIJS IN ORDE
@ 19. april 2013 – 1:08 | Malmaison
(geciteerd) Ik verbaas mij elke keer over het advies van Sassoc om klein te beginnen met een eigen school of een school te kapen (dat laatste is met dolle ideeën is dat soms gemakkelijk, zoals bij St Jobs i-pad maar het doel van BON is serieus en integer). Je moet in dat stichten of kapen ontzettend veel tijd en energie stoppen en daarna ben je nog niet tevreden omdat door de vele regels waar je je aan te houden hebt maar matig succes kan boeken en dus ook maar weinig kan aantonen.(einde citaat)
Daarom dit antwoord : SYSTEEM ANALYSE – nieuwe scholen, hoe doe je dat ?
MEMO – onderwerp : analyse van het kakefonisch concert in de onderwijswereld
DOEL – betere scholen
[1] Het hele systeem in één keer veranderen, lukt niet : dat weten we uit ervaring.
[2] Het systeem "adapteren" in die zin die je voorstaat, lukt al evenmin : de anti-adaptelingen houden dat tegen. Net als de kudde die zich tegen de eenling keert, Serengeti bijvoorbeeld. Trouwens, adapteren an-sich is al een kakefonische variatie, eentje die alle kanten op vliegt ; dat weten we ook door ervaring. Bewijs ? Al die vernieuwlingen waar juist BON zo (terecht) kritisch over is.
Wat is het probleem ? Identiek en toch tweeërlei, namelijk verschillend voor [A] dode materie en voor [B] levende situaties. Zowel de overeenkomst als de verschillen zijn karakteristiek.
Inzake [A] is het eenvoudig. Elk systeem genereert fouten ; het is systeem-eigen. Een ingenieur weet dat, de zorg is dan ook om systeemfouten zó in te kapselen dat hun effecten binnen acceptabele grenzen blijven. Dat is in elk proces een steeds voort-durende zorg. Het is het algemeen toegepaste principe van process control, die dus nooit het systeem foutvrij krijgt.
Systeem en systeem-fouten horen bij elkaar als tweelingen, de steeds beginnende afwijking wordt (a) voortdurend gemonitored en (b) daaraan bijgesteld.
Er is, wat dat betreft, geen verschil tussen het pasteuriseren van melk, een atoomcentrale, een vliegroute, het uitdiepen van de Rotterdamse haven of het besturen van een auto. Ja, een kind dat leert fietsen (< 3 jaar tegenwoordig) doet aan process control. Een schooldirecteur doet niet anders.
Inzake [B]. Dit gaat over "levende situaties" en daar zit een enorme complicatie vanwege de alfa en gamma toestanden van onze wereld, dat wil zeggen : wat mensen met elkaar opzetten, bekokstoven, elkaar aandoen. Acuut en pijnlijk voorbeeld : Teeven en Domatov, gisteravond in de Tweede Kamer.
[B] werkt in principe net als [A] : er ontstaan voortdurend abberaties, er is voortdurend bijstelling, men moet continu "op wacht" staan om ongewenste of gevaarlijkde situaties te pareren, bij te sturen ; vergelijkbaar met een tanker op de Noordzee (alleen met dit verschil : daar is het behoorlijk goed geregeld, kwestie van leven en dood).
Terzake. Dat er voordurend afwijkingen ontstaan, bijvoorbeeld in het onderwijs-systeem, en dat het ministerie die “gewetensvol” probeert te sturen, is een bekend gegeven. Aanleiding voor “de minister” om al die door elkaar dwarrelende multitaskende adviezen te vragen en dito raden in te stellen ; talloze inspecties en terugkoppelingen, aanbevelingen en sancties, you name it you have it. Dat er tussen al die interferenties van alles zit, rijp en groen, dat weten we ook – iedereen kakelt daar voortdurend over. Ik ontneem al die participanten niet dat ze (in principe, zeker aanvankelijk) uit honest besef ageren. Ik zeg wel dat deze Brownse beweging in het onderwijs Much Ado about Nothing is. Uit een Brownse beweging is geen energie te halen, een Brownse electrische centrale is een illusie. Net zo goed als al die illusies, die van allerlei kanten het onderwijs indwarrelen en geen effect zullen hebben ; nog afgezien van het kwalijke graaien waar allerlei al of niet gekwalificeerd gespuis zich onterecht mee verrijkt. Daar lusten Hond-en geen brood van.
BON weet dat allemaal ook. Nu zeg je : BON is serieus en ingteger, ja, allicht. Neemt niet weg dat ook BON tussen al die kakefonisten zijn partijtje meeblaast, deels met succes (rekenen !), soms met failure (it pedagogie) ; en meer niet, tot nu toe.
Het hele kakefonie concert gaat over verandering, bestendiging, behoud, aanpassing, uitzondering, ontwikkeling, confessie, politiek you name it, pop muziek podia, waan.
Wie met de partituur in de hand probeert die klanken te klassificeren, hoort vooral wanorde, wanklanken, kakefonie dus. De tijd dat de negende symfonie (die van Beethoven en Schiller) geschreven werd, is lang voorbij – tegenwoordig het hypocriete schild van de hyporiete westers gedomineerde samenlevingen (maar dat is off topic).
The question remains for individuals en groups : what can we do, where can we be really effective ? Kan dat in het kakefonisch concert dat door machtige belangen is georkestreerd ?
Ik denk het niet. Er is daarentegen veel ervaring met het stichten (in een enkel geval ook kapen) van scholen in de neutraal bijzonder-onderwijs sector, die laat zien dat klein begin en geleidelijke groei een goed recept is voor duurzaam bestaan later.
Een nieuwe variant (waarvan ik weet dat die sinds twee jaar bestaat, PO zowelals VO) is om een school te starten onder de paraplu van een grotere bestaande organisatie, ergens op lokaal nivo, met garanties voor eigen profiel : Hoorn, Roermond, Maastricht, Rotterdam, Zwolle – die inventaris is niet volledig.
Hier is dus het antwoord op je vraag : kleine scholen, nieuw of gekaapt, beginnen bij groep 1, of groep 3 ; of in welke groep dan ook iemand (ouders ! leraren !) zijn vingers tussen krijgen kan. Voortgezet onderwijs ? Ook goed, overal waar het maar kan, onder de radar als het moet. Is dat moeizaam ? Ja, héél moeizaam. Is het de moeite waard, op klein lokaal nivo ? Ja. Zal het een zich uitbreidende olievlek zijn ? Goed mogelijk, vooral wanneer praktijk en ervaring zal uitwijzen dat al die andere professionele sukkels tussen RR en IT, tenslotte op de vuilnisbelt belanden – i-Pads voor kleuters om te leren lezen, wat een dummies.
p.s., de aandelen Apple zijn in twee dagen gezakt van 702 naar 393 dollar – wat een dummies daar in Sneek.
Dit is een deel van mijn
Dit is een deel van mijn reactie aan Malmaison elders, inzake nieuwe school opzetten. Eigenlijk een heel beknopte leidraad voor ouders, leraren, belanghebbenden die een "nieuwe school" willen entameren. Wel heel beknopt, er komt natuurlijk nog veel meer bij kijken ; inclusief verdrieten en illusies, en toch ook mogelijkheid op succes. Deze reactie hoort eigenlijk bij deze draad, vandaar nog eens op dit forum.
Wat ik momenteel in enkele gevallen zie gebeuren (in twee, drie, vier lokaties onafhankelijk van elkaar, in Zwolle, Roermond, Hoorn en elders) is dat er op kleinst mogelijke schaal en regionaal nivo, twee, drie vo klassen gaan ontstaan, die organisatorisch onder de paraplu van een grotere organisatie zijn ondergebracht. Elders wordt deze ontwikkeling met interesse gevolgd.
Details. Leraren en lesuren zijn voor twee jaar verzekerd onder de paraplu, daarna is verdere uitbouw mogelijk tot en met eindexamens, als en mits de klassen voldoende bezet blijven (aantal leerlingen en nivo). In het hele vwo traject wordt zodoende voorzien. In de tussentijdse overgang naar andere vo-klassen in de nabijheid, in of buiten de paraplu, is voorzien, dat was allicht een conditie van de ouders.
Die constructie is levensvatbaar omdat in ieder van die gevallen genoeg ouders van leerlingen uit (nu) groep 8 klassen, op die lokaties, de deelname van hun kinderen hebben toegezegd voor, in beginsel, 2 jaar, met optie op het trajet tot en met de eindexamens ; en mits blijkt dat er initieel genoeg aanmeldingen zijn om te starten – er is geen cross-over finaniering van elders uit de organisaties.
Ik zie deze mogelijkheden opduiken in het neutraal-bijzonder onderwijs. Plannen worden uitgewerkt en gerealiseerd, m.n. Montesori en Vrije Scholen, beide natuurlijk van heel verschillende signatuur.
Hoe het met Jenaplan scholen zit, weet ik niet in detail ; wel dat de Jenaplan sector bestaat uit veel scholen die van "gewoon" naar het Jenaplan-idee zijn gewisseld, en dat in de loop van jaren. Het zijn er meerdere honderd, het kan dus wel binnen bestaande organisaties.
De school van Boeke (Bilthoven) hoort ook in het verander-rijtje, behoorlijk uitgebouwd na een periode van crisis. Je kan verschillen van mening over deze en andere onderwijs-methoden en -scholen, feit is wel dat ze hun hoofd boven water hebben gehouden en momenteel sterk uitbreiden. Over alle onderlinge tegenstrijdigheden weet ik ook meer dan genoeg.
De scholen voor hoogbegaafden hebben wisselend succes gehad, dat ligt zeer duidelijk aan de commitment van ouders op langere termijn, en aan ruzies, ook daar. Eigenlijk vallen de Iederwijs-scholen en die voor hoogbegaafden meer buiten de boot, omdat er niet zozeer een landelijke organisatie achter staat ; waardoor hun positie minder stevig is.
Conclusies : een nieuwe school, het kan. Elk nieuw schoolproject moet dan wel tenminste een tijdstraject hebben zodanig dat de eerste lichting verzekerd is van het examen-eindpunt in het normale aantal jaren. En genoeg leerlingen in elke klas om het normaliter vol te houden over de 5,6 jaren van vo-traject.
Blijven jammeren over wat mislukt is OK – daar leren anderen weer van. Aanpakken waar zich een gelegenheid voordoet, is een andere praktische mogelijkheid. Onmogelijk is : iets in dHaag veranderen, het is gewoon niet realistisch. De weg langs de Tweede Kamer : onmogelijk, langdurend, frustrerend, de TK is ook geen autoratieve instantie inzake onderwijskunde, heeft geen gefocussede clout.
Blijft dus over : klein beginnen, doorpakken, met zekerheden omgeven, volharden. Eigenlijk net zoiets als een ingenieur, die een nieuwe fabriek opzet – terrein, gebouwen, machines, inpout, uitput, markt, kostprijs, finanien. Ja ja, ik weet het, een school is geen fabriek – allicht niet, het is veel zinvoller, mooier. Het BON scholen-concept verdient het om uitgediept te worden – ondertussen dienen zich de geschetste mogelijkheden aan om nu of op korte termijn gerealiseerd te worden.