Onderwijsleaks

Onderwijsleaks

Vorige week dacht ik er aan een nieuwe website op te zetten om in navolging van Wiki leaks ‘de geheimen van de bestuurstafel’ in kaart te brengen. Er moeten toch hele volkstammen loslippige weggezette en gefrustreerde schooldirecteuren rondlopen die allemaal in het bezit zijn van ‘top secret’ documenten over de ins en outs van de fusies van hun scholen, dacht ik. En wat te denken van tientallen MR leden die allemaal documenten te zien krijgen die door de voorzitters van de raden van bestuur ‘onder embargo’ zijn toevertrouwd. En wat te denken van al die leraren die in hun mailbox een mailtje van de manager hebben gekregen dat leerling of student zus en zo nu wel lang genoeg op school had gezeten en dat het tijd werd dat hij voor alle vakken, met de nadruk op alle, een voldoende moest halen. En dat de ontvanger van het bericht maar even moest nadenken wat de consequenties waren voor de werkgelegenheid van zijn collega’s en hemzelf als die leerlingen nog lang op school zouden blijven of nog erger zonder diploma het gebouw zouden verlaten.

Een website waar iedereen die de klok wou luiden terecht kon. Niet met documenten waarop stond dat de vicevoorzitter vond dat de voorzitter niet meer was dan een ouwe lul op pootjes, of dat de vrouwelijke manager nogal veel last had van zweefteverigheid, nee de echte geheimen. Hoeveel de school ontvangen had voor de verkoop van het oude schoolgebouw annex grond, wat de afspraakjes zijn over de emolumenten van de bestuurder naast de vertrekpremie, emolumenten waar niemand iets van mag weten. Of hoe de voorzitter met een aantal bedrijven afspreekt hoe het geld verdeeld wordt als het bedrijf gebruik mag maken van het BRIN nummer van de school en daardoor kan doorgaan voor opleidingsinstituut. Sappiger zou het nog zijn een aantal documenten te kunnen vangen waaruit moet blijken dat de onderwijsvernieuwingen van de afgelopen tien jaar niet meer of minder zijn dan een handjeklap tussen scholen, vakbonden, bedrijven en minister. Handjeklap op het niveau van de veemarkt.

De ontdekking dat de baas van de echte wikileaks zowat vogelvrij is verklaard, een of andere Amerikaanse senator zou er geen enkel probleem mee hebben de jonge God af te schieten, deed mij afzien van de onderwijsklokkenluiderswebsite-idee. Zo een held ben ik nou ook weer niet.

Maar toch blijft het een beetje knagen dat ik het niet doe want het lag niet in mijn bedoeling om de bestuurderen direct aan het kruis te spijkeren, maar wel op termijn. Laat ik het uitleggen.

Zo stilaan begint de wal het schip te keren. Uit het voortgezet onderwijs komen meer en meer geluiden dat de afgebroken muren weer worden opgebouwd en het oude klaslokaal in ere wordt hersteld. Electronische leer omgevingen moeten deels het veld ruimen omdat het zelfstandig leren allengs wordt vervangen door klassikaal onderricht en het onderwijsleergesprek. Repeteren, stampen, rijtjes leren en presteren beleven samen met toetsen, proefwerken en schoolonderzoeken een wedergeboorte. Kortom het geluid waar de bevoegde docent een paar jaar geleden nog meewarig voor werd aangekeken door de nieuwerwetse coach of leerregisseur.

En ook het MBO volgt. Willen ze hun gefuseerde scholen behouden zullen ze het onderwijs moeten verbeteren, dus meer lesuren, naar de docenten luisteren, en vooral de met flitsende namen inhoudsloze opleidingen met Theo-route afbouwen en stopzetten. Ook is ‘selectie aan de deur’ voor het HBO geen vies woord meer. Kortom het beginnetje is er en nu doorpakken.

Er is echter één groot probleem, wie neemt de verantwoordelijkheid? Nee niet de verantwoordelijkheid over de veranderingen die door onze onderwijsdeskundologen wel smalend ‘onderwijsverouderingen’ genoemd zullen worden, maar het gaat mij om de verantwoording over een jaartje of tien, vijftien. We moeten namelijk met zijn allen goed beseffen dat er een hele generatie opgeleid is met het competentie gericht opleiden. Een hele generatie beschikt over competenties die afkomstig zijn uit de hele grote duim van de onderwijsdeskundigen. Deze generatie denkt nu nog dat kennis in een plat lichtgevend doosje zit dat ‘tablet’ genoemd wordt en als je het goed doet kan je bij de allesweter Google terecht die snel uitrekent dat zeven keer twee veertien is. Vakkennis associeert deze generatie met vakkenvullen omdat ze dat het meest hebben gedaan tijdens hun schoolgaande periode. En nu komt er een generatie die straks weer het genoegen mag proeven van onderwijs dat niet leuk is maar wel kennisvol, niet competentiegericht is maar kennisgericht, niet ‘kijk maar wat je doet’ gericht maar ‘dit moeten we dit jaar kennen’ gericht. Geen vrijblijvendheid maar geleid, niet alleen de weg naar het doel telt, maar ook het resultaat.

Ik kan mij zo voorstellen wie een werkgever die moet kiezen tussen de sollicitant van twintig mét vakkennis, die net de arbeidsmarkt bestormt en de net werkloos geworden dertiger met tien jaar ervaring, weliswaar in acht bedrijven, en met competenties, zal kiezen.

En wie neemt dan de verantwoording? Wie zal tegen de competente werknemer zeggen ‘jammer maar wij hebben jou nutteloze competenties geleerd omdat we vonden dat je geen vak moest leren’? Wie? Juist, niemand. Niemand zal de verantwoording nemen. Daarom ‘onderwijsleaks’ kunnen de competente uitkeringstrekkers het zelf opzoeken.

J.Jeronimoon