historisch besef

Omdat er geen echte onderwijsjournalisten ( meer ) zijn, is de berichtgeving over de onderwijspraktijk en het onderwijsbeleid bijna altijd oppervlakkig, een beetje rellerig, op zoek naar een nieuwe ‘hype’. Journalisten weten heel weinig over het verleden, ook niet over het recente verleden en de rol die personen en organisaties hebben gespeeld in de tragi-komedie van het Nederlandse onderwijs.
Leo Prick is geen onderwijsjournalist maar hij schrijft wel in een krant en hij weet veelal goed wat er gebeurd is en door wiens toedoen. In NRC Handelsblad van 24 februari refereert hij aan de schandalige bezuinigingen die in 1982 aan het onderwijs werden opgelegd – het HOS akkoord. Destijds zag de regering zich genoodzaakt op alle terreinen te bezuinigen, dus ook op de salarissen van overheidspersoneel. Leo Prick hierover: ‘Een minister met een beetje ruggengraat had bedongen dat elk ministerie dit in gelijke mate zou doen, maar toenmalig Onderwijsminister Deetman deed dit niet en dus moesten leraren meer bijdragen aan de bezuinigingen dan het andere overheidspersoneel. Wonderlijk dat een minister zich met een dergelijke boodschap op pad liet sturen, maar nog veel wonderlijker was dat die minister deze missie tot een goed einde bracht. Dankzij de vakbonden. Die gingen ermee akkoord. Onder één voorwaarde: dat hun leden er geen last van zouden hebben.’ De bezuinigen werden afgewenteld op de nieuwe leraren, die gingen meteen een stuk minder verdienen.
Dat de onderwijsbonden daarna ook op onderwijskundig terrein – de basisvorming, de Tweede Fase, het functiewaarderingssysteem – een kwalijke rol hebben gespeeld, valt helaas niet te ontkennen, ook niet door hedendaagse bestuurders.Maar ze worden er door journalisten ook niet aan herinnerd. Prick laat zien wat onderwijsjournalisten zouden moeten doen.

Misschien vinden de redakteuren van het blad Didaktief wel dat zij onderwijsjournalisten zijn maar hun denkraam is te beperkt en te afhankelijk om meer te zijn dan doorgeefluik voor ideeën van onderwijskundigen. Zo wordt in het maartnummer aandacht geschonken aan het afscheid van Prof. Leune, hoogleraar Empirische Sociologie. Volgens het blad hamert hij op rationaliteit en inhoudelijke deskundigheid. Dat klinkt goed van iemand die ooit een proefschrift schreef dat stoelde op een politieke stellingname ten opzichte van het onderwijs, liefst met uitschakeling van onwillige leraren. Nu nog vindt hij dat onderwijskundigen op sleutelposities benoemd moeten worden ten behoeve van het onderwijsbeleid. Nou ja. Al bijna veertig jaar hebben onderwijskundigen de gelegenheid gehad om het onderwijs te vernieuwen en te herstructureren, en wat heeft het opgeleverd?
Samen met de politici, met de bonden en de managers hebben ze het onderwijs verarmd en verziekt. Als het hier en daar toch nog goed gaat is dat te danken aan leraren die zich hun vak niet hebben laten afnemen.

Cornelis Verhage 03 03 07