De onderwijsvernieuwingen van na de zestiger jaren waren hartstikke goed. Aandacht voor nieuwe werk en lesvormen, voor de leerling en zijn beleving, voor sociale en emotionele vaardigheden en kennis die meer in verband werd aangeboden… of zelf opgezocht. Een verademing.
Niet alleen het onderwijs vernieuwde, alles vernieuwde. En zocht een nieuwe balans.
Een halve eeuw later blijkt vrijwel iedereen de mening toegedaan, dat we uit balans zijn. Het onderwijs verslechtert. Sommigen beweren dat de vernieuwingen nog niet ver genoeg voerden, willen nog verder de ingeslagen weg op en bedenken nog nieuwer leren of richten een iederwijs school op.
We zullen zien.
Waarom wij niet een BON school oprichten, en al het de goede inzichten van de schrijvers alhier eens in de praktijk getoetst? Te beginnen met een basisschool.
Het bewerken van media en politieke en economische krachtenvelden kan gewoon doorgaan.
Balans
Wat jammer inderdaad: het ging om de balans. Natuurlijk is het goed om aandacht te hebben voor een variatie aan didactische werkvormen, verwerking en toepassing van kennis, sociale vaardigheden en het integreren van diverse vakken. Daarnaast is ook ‘klassieke’ kennisoverdracht noodzakelijk; meestal zelfs de basis.
Met het decreet voor ‘nieuw leren’ (en alle termen die in de buurt komen) is een nieuwe eenzijdigheid ontstaan, nét zo dom als de oude eenzijdigheid van lesstof docerend aanbieden, lezend leren en schrijvend toetsen.
geen gelijkwaardigheid tussen de verschillende eenzijdigheden
Het lijkt altijd zo verstandig: “vroeger was het ook verkeerd en nu zijn we wat doorgeslagen de andere kant op”. Alsof de klassikale situatie van mijn schooltijd 30 jaar geleden ook eenzijdig en fout was, even fout als het nieuwe leren nu. Ik kan er om verschillende redenen niet mee eens zijn.
Op de eerste plaats was dat onderwijs helemaal niet zo drill&practice en eenzijdig als sommigen ons nu willen laten geloven. Ik heb zelf, en veel meer mensen die ik ken, uitermate inspirerend onderwijs gehad. Zowel op de lagere school, waar de eerste (franse) allochtoon werd gebruikt om in klas 5 en 6 te helpen bij de franse les, als later op het VWO, waar bij de talen ook popmuziek werd gebruikt en de exacte vakken erg interactief werden gegeven. Het beeld van de grijze stoffige meester is volslagen onjuist, vergeet niet dat de jaren zestig/zeventig knap “hip” waren, ook bij leraren.
Op de tweede plaats is er dank zij dat “oude” leren veel bereikt. Wetenschappelijk, economisch, maar ook op gebied van persoonlijke ontwikkeling en cultuur. Niks eenzijdig: de Hara Krishna werd uitgenodigd tijdens godsdienstles, in de vierde klas was een verdiepingsweek en tijdens door de kerk georganiseerde avonden werd TM besproken en beoefend. Het schoolparlement werd serieus genomen.
En ik, komend uit een eenvoudig gezin, met in de hele familie niemand een hogere opleiding dan mijn tante die ooit mulo had gehaald, kon VWO en de wiskunde studie afmaken. Mijn broer kon wat minder goed leren, maar is uitstekend terecht gekomen met (“enkel”) een LTS en hij heeft betere schrijf- reken- en communicatie vaardigheden dan de MBO-er (HBO-er) van tegenwoordig. Eigenlijk ken ik niemand uit die tijd waarmee het vanaf school helemaal mis is gegaan. Voor de volledigheid: ik verkeer(de) niet enkel in een omgeving met kinderen uit de kansrijke milieus, de vaders van mijn vriendjes werkten bij de Demka Staal fabriek, hadden een lage administratieve functie, waren cipier of werkten bij de NS.
Het was zeker niet slecht!
Hallo GVerhoef… het was vroeger natuurlijk niet eenzijdig of verkeerd! Het was prima onderwijs, passend bij de tijd.
Alleen… vanaf de jaren 60 ontstond sterk het idee dat het nog beter kon. Aandacht voor aansluiten bij de belevingswereld, eigen betrokken en keuzes, sociale vaardigheden, leerstof in verband aanbieden.
We kregen kringgesprekken (1969) en hielden spreekbeurten. Maakten werkstukken en projecten. Af en toe werden de bankjes in een groepje geschoven. Dat we ‘wereldorientatie’ kregen en bepaalde rijtjes plaatsnamen en jaartallen niet meer van buiten hoefden te leren, scheen sommigen wat zorgwekkend toe maar men was het erover eens dat alles opgezocht kon worden. Toen al. En in de brugklas leerden we de franse uitspraak in het talenprakticum. Dat maak je nu niet meer mee!! Met engels vertaalden we popsongs. De leraar aardrijkskunde liet dia’s zien van zijn reis door Zwitserland en inderdaad, met godsdienstles kwamen ook andere culturen en geloven ter sprake. O ja, en we moesten discussieren met maatschappijleer.
Schitterend toch. Iets hoeft niet slecht te zijn, om het beter te maken?
Maar er is een grens aan hetgeen je mag verwachten van eigen motivatie en zelfsturing. En aan wat je allemaal uit de kast haalt om lessen / het leren / het schoolgaan / boeiend of leuk te maken.
prioriteitenstelling en ouderechten
Het gaat om de prioriteit der doelstellingen, of deze gehaald worden en of dat aangetoond kan worden, of de inspanning om een bepaalde doelstelling geheel of gedeeltelijk te behalen niet ten koste van andere doelstellingen gaat die mogelijk een lagere prioriteit hebben maar gemakkelijker te verwezenlijken zijn. Over al deze zaken zou eindelijk eens diepgaan met behulp van onderzoeksresultaten gepraat moeten worden en men moet tot op zekere hoogte de ouders toestaan dat hun kind onderwijs met een andere prioriteietenstelling kan volgen. Voor mij is lager onderwijs zonder zinsontleding en grammatica onaanvaardbaar. Ik vermoed dat inzicht in staartdelingen het best bereikt kan worden als eerst de aandacht op het procedé gericht wordt. Ik vind grote cognitieve vorderingen belangrijk en als een school zou kunnen aantonen dat het nieuwe leren daartoe het beste middel is ben ik voor het nieuwe leren. Er is echter geen reden om af te wachten om zo de scholen daartoe een kans te geven
Aantonen
Zijn er onderzoeksresultaten bekend over de effecten van Het Nieuwe Leren c.s. en welke onderwijskundigen maken zich hier sterk voor?
Misschien weet iemand dit?
Luc Stevens
Luc Stevens is een pleitbezorger van het Nieuwe Leren. Hieronder wat links:
innovatiepo.kennisnet.nl/informatie/publicaties
www.nivoz.nl/index.php?view_zijkant=1
Luc Stevens
Luc Stevens in Balans; Maar we moeten dan wel scholen maken die bij kinderen passen, we moeten kinderen de gelegenheid bieden bewust te werken aan hun eigen ontwikkeling.
Moeten kinderen ‘werken’ aan hun ontwikkeling? En zich daar ook nog bewust van zijn?
Luc Stevens zegt ook wel goede dingen, vind ik. B.v. over het belang van de relatie tussen leerling en leraar .
We lezen verder.
Voor de mammoet
Hallo Gerard,
Ik stam nog van vóór de mammoetwet. Op een openbare dorpsschool in een verder zéér christelijk dorp, plus afkomstig uit een (geschoold) arbeidersmilieu leek voor mij de MULO het maximaalst haalbare. (moet ze professor worden? zeiden mijn vaders collega’s)
Ik was een levendig , betrokken en zéér geinteresseerd kind. Leergierigheid werd in de grote klassen van destijds niet op prijs gesteld. Ik moest mijn mond houden en heel veel uit het hoofd leren en geen moeilijke vragen stellen. Ik heb er nog jaren profijt van gehad, maar het was beslist niet het onderwijs dat ik nodig had. Zowel de juffen en de meesters op de lagere school, als de leraren op de MULO vonden me gewoon lastig en lui. Dát is het beeld van het onderwijs dat ik voor ogen had toen ik schreef over eenzijdigheid.
Omdat ik als beste van een heel convooi Mulomensen slaagde moest ik toch maar een beetje verder leren. Alleen de MMS bood nog doorstroom. Hoewel het weinig was, vond ik het allemaal interessant, vooral omdat je daar wel zelf aan het denken werd gezet en iets moet doen met de informatie die je opnam.
Het HAVO/VWO onderwijs van mijn jongere zussen was absoluut op heel andere leest geschoeid, al vond ik het niet in alle opzichten beter. Jammer dat niet meer alle drie de moderne talen verplicht waren, in het begin waren bijna alle vakken facultatief, maar je mocht er maar weinig kiezen, grote mammoetscholen (de fusies begonnen toen al) enz.
Iedereen heeft zn eigen ankerpunt
Ha Hinke,
Ik ben me bewust van het risico van generaliseren van mijn eigen ervaringen. Ik reageerde op jouw vergelijking met “jouw” vroeger met mijn vergelijking met “mijn” vroeger. Niet elke vroeger is hetzelfde.
Ik ben alleen wat allergisch geworden voor het beeld dat veel vernieuwers van het vroegere onderwijs schetsen. Dat beeld klopt van geen kanten met mijn eigen ervaringen en ook niet met ervaringen van heel veel mensen die ik ken (inderdaad: niemand met een afkomst uit een sterk Chistelijke omgeving van voor de mammoet). Maar het beeld wat jij schetst van jouw onderwijs zou ik niet als voorbeeld willen nemen van de richting die we moeten willen gaan.
Toch wordt dat beeld door de vernieuwers wel degelijk gebruikt om zich tegen af te zetten. En daar heb ik tegen proberen te argeren.
Gerard
brainstormen over nieuwe school…
Met het oprichten van een basisschool met de uitgangspunten van het BON manifest als leidende principes, zou de vereniging een voorbeeld kunnen geven van hoe het ook kan, hoe het beter kan.
Het lijkt mij niet de bedoeling om een keten van BON scholen na te streven of te wensen, maar wel om het tij daadwerkelijk te keren op de bestaande scholen! Onze BON school zou het eerste schaap over de dam kunnen zijn en kunnen laten zien DAT het kan en hoe het kan. Je hebt dan een representatieve locatie, met een doorsnee populatie aan leerlingen en ouders nodig. Ouders hoeven niet aan eisen te voldoen, wel de uitgangspunten onderschrijven. Er moet ook een mogelijkheid zijn om leerlingen van de school te verwijderen, want dat is een heikel punt bij basisscholen meen ik.
Het zou verder een school moeten zijn, die ook weer zo ‘gewoon’ is, dat ze als nastreefbaar voorbeeld kan dienen. Geen Steiner toestanden of kledingvoorschriften dus die afschrikken.
Maar wel een school die goed en dankbaar gebruik maakt van alle nieuwerwetsigheden die de laatste decennia ontwikkeld zijn; kennis van leerstoornissen, gedragsproblemen, ICT, ouderparticipatie e.d. Maar dit alles in goede balans
Wie denkt mee?