Onlangs heeft minister Dijkgraaf het wetsvoorstel internationalisering in balans voorgelegd ter internetconsultatie. Later zal BON met een uitgebreidere reactie op dit voorstel komen. Kort gezegd: we vinden het een forse verbetering ten opzichte van het (teruggetrokken) wetsvoorstel taal en toegankelijkheid van het vorige kabinet. Het is een serieuzere poging om het academisch Nederlands weer een stevigere rol te geven in het universitair onderwijs en om de uit de hand gelopen internationalisering weer in goede banen te leiden. Het verheugt ons dat de plicht om in het hoger onderwijs de uitdrukkingsvaardigheid van (zowel Nederlandse als internationale) studenten te bevorderen nadrukkelijker in de wet wordt verankerd. En het is goed dat de minister in de wet het principe wil verankeren dat minimaal twee derde van de vakken in iedere bacheloropleiding in het Nederlands gedoceerd moeten worden.
Onze voornaamste zorg betreft de uitzonderingen op deze regel, die de minister ook in de wet wil vastleggen. ‘Doelmatigheid’ is een veel beter criterium dan het vage ‘meerwaarde’ dat het vorige kabinet als voorwaarde wilde stellen aan Engelstalige opleidingen, maar toch dreigt het gevaar dat iedere Engelstalige opleiding met succes een beroep doet op deze uitzonderingsgronden, waardoor er weinig verandert. Je bent dan erg afhankelijk van wie er zitting hebben in de commissie die de ‘toets anderstalig onderwijs’ uitvoert, en hoe bereid die zijn universiteiten tegen zich in het harnas te jagen.
Beter zou het zijn om géén uitzonderingen toe te staan op de regel dat twee derde van iedere bacheloropleiding in het Nederlands gegeven moet worden. Daardoor wordt gemarchandeer onmogelijk. Opleidingen die per se voor een groter deel Engelstalig willen zijn, zouden kunnen afzien van overheidsbekostiging, waardoor alle studenten het (veel hogere) instellingscollegegeld betalen en de belastingbetaler niet opdraait voor grootschalige volledig Engelstalige bacheloropleidingen. Er moet dan ook een Nederlandstalige equivalent komen van die opleidingen die wél bekostigd wordt.
Het klopt dat het afschaffen van of stevig terugdringen van het aantal volledig Engelstalige bacheloropleidingen in het huidige bekostigingssysteem zal leiden tot financiële nood bij opleidingen die nu nog sterk afhankelijk zijn van de internationale instroom. Het zou daarom goed zijn als de regering een vorm van financiële compensatie overweegt, bijvoorbeeld verhoging van de vaste voet voor instellingen in krimpregio’s, of behoud van financiering van voormalig Engelstalige opleidingen op minimaal het niveau van 2023 voor tien jaar of langer. Als de minister dit doet, is de belastingbetaler geen extra geld kwijt ten opzichte van de huidige situatie, maar hoeven voormalig Engelstalige opleidingen ook geen docenten te ontslaan en hebben ze de tijd om hun intensieve cursussen Nederlands aan te bieden. Omdat de studentenaantallen in die opleidingen naar verwachting behoorlijk zullen dalen, is dit een goede financiële prikkel die zal leiden tot veel kleinschaliger onderwijs.
U kunt zelf op het wetsvoorstel reageren via de internetconsultatie. BON roept u van harte op dat te doen; lees wel het voorstel goed en ga bij uw commentaar zo precies en gedetailleerd mogelijk in op de tekst van het wetsvoorstel en de toelichting. Zo is de kans het grootst dat minister Dijkgraaf iets aan uw commentaar heeft en het voorstel kan verbeteren.
Zie ook: Misvattingen in het debat over verengelsing en internationalisering
Tot slot moet de Kamer uiterlijk in september besluiten of dit wetsvoorstel controversieel wordt verklaard en wordt overgelaten aan een volgend kabinet. BON zou de Tweede Kamer willen oproepen dit vooral niet te doen en het voorstel gewoon in behandeling te nemen. De problemen rondom verengelsing en internationalisering zijn te urgent om nog twee jaar langer te blijven liggen, na al vele jaren vertraging te hebben opgelopen. Beter nu een onvolmaakte wet aannemen, die een toekomstig kabinet kan verbeteren, dan helemaal geen wet.
Laat een reactie achter
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.