ROC’s in problemen

De afgelopen week was op onderwijsgebied vooral de week van de ROC ellende. In het Algemeen Overleg van de minister met de Kamercommissie OCW werd uitvoerig gedebatteerd over de situatie bij ROC Leiden . Het zal de lezers van deze site bekend zijn dat megalomane bouwprojecten gefinancierd door vreemde constructies die vooral textielmagnaat Jan Zeeman ten gunste komen, hebben geresulteerd in een onderwijsinstelling die op punt van faillissement staat met onderwijs dat beneden elke kwaliteitsnorm is gezakt. De minister kiest voor een steun van 40 miljoen voor ROC Leiden, een bedrag dat onttrokken wordt aan de begroting voor het mbo, gekoppeld aan een afgeslankte doorstart van ROC Leiden waarbij één gebouw langer gehuurd zou moeten worden, een ander mogelijk afgestoten en er samenwerking nodig is met regionale roc's. De Tweede Kamer is verdeeld, de VVD spreekt zich het sterkst uit voor faillissement, daarmee zou er geen onderwijsgeld naar schuldeisers (de banken) gaan en wordt een signaal afgegeven dat bestuurders niet zomaar zouden kunnen doen waar ze zin in hebben. Ook andere partijen zijn niet gelukkig met de voorstellen van de minister en verwijten haar laks optreden. De SP lijkt duidelijk te zijn en geeft aan dat er schaalverkleining moet komen en dat gebouwen uit de lump sun mgehaald moeten worden. Harm Beertema (PVV) pleit er ook voor om eens te onderzoeken hoe de carroussel van de bestuurders werkt. Gefaald op de ene school worden bestuurders net zo gemakkelijk weer in verantwoordelijke posities aangenomen in een ander bestuur.

Behalve Leiden waren ook de Rotterdamse ROC's Zadkine en Albeda in het nieuws. In 2013 was afgesproken dat beide mega ROC's zouden fuseren en dat de gefuseerde instelling op een of andere manier zou opsplitsen in vakkcolleges. Al langere tijd was duidelijk dat dat niet zonder slag of stoot mogelijk is. Afgelopen week gaven beide ROC's aan dit proces af te breken. Wat de toekomst brengt is ook hier vreselijk onduidelijk.

Voor BON laten deze problemen voor de zoveelste keer zien dat het proces van onderwijs op afstand van de overheid, met grote financiele verantwoordelijkheden en vastgoed voor mega schoolbesturen keer op keer tot enorme ellende leidt. Kinderen en docenten zijn de dupe en het onderwijs voor hele regio's heeft er zeer onder te lijden. Dat heeft naast menselijke, ook grote maatschappelijke en economische consequenties. Nu blijkt ook nog eens een keer dat het uit elkaar halen en anders organiseren van mega besturen in de praktijk bijna onmogelijk is. ROC's zijn too big to fail.

Aan de andere kant blijft de minister vasthouden aan verregaande samenwerking en fusie van afzonderlijke besturen. Zo speelt er een mogelijke fusie tussen ROC Amsterdam en ROC Top omdat de laatste, volgens de minister, nu financieel gezond is maar dat dat in de toekomst niet gegarandeerd is. OCW stuurt derhalve aan op een of andere vorm van fusie zodat wisselende studenteninstroom en financiële risico's kunnen worden opgevangen. BON heeft hierover contact gehad met ROC Top. Zij zeggen voor kleinschalig onderwijs te zijn en ontkennen iedere vorm van financiële onzekerheid en waren door de en passant opmerkingen van de minister ook danig verrast. Ook wenst de minister dat de ROC's regio Leiden verregaand gaan samenwerken (een vereniging van vakscholen, wordt genoemd, allemaal met hetzelfe argument: de schaal moet groter om financieel sterker te staan. Kennelijk is de wens tot schaalvergroting, ondanks mooie woorden, nog steeds staand beleid van Bussemaker.

De gang van zaken is werkelijk absurd. De overheid wenst vast te houden aan onderwijs op afstand met de financiële risico's bij de onderwijsbesturen. Kennelijk geeft dat een zekerder begroting. Fijn voor de ministers Bussemaker en Dijsselbloem, maar rampzalig voor het onderwijs. Onderwijsinstellingen zijn kennelijk óf "too small to be stable" óf "too big to fail" 

De oplossing is natuurlijk uiterst eenvoudig. Zorg voor kleinschalige schoolbesturen, haal de vastgoed en de salarissen uit de lumpsum. Dan zijn er geen branchevreemde "deskundigen" op school meer nodig en kan de school het karakter van een school terugkrijgen. Dat zorgt dan meteen voor een ander type bestuurders: bestuurders die hart hebben voor onderwijs in plaats van voor de skybox bij de voetbalclub en de contacten met mannen in mooie pakken en dure auto's.