De Vereniging Hogescholen, de voormalige hbo-raad, pleit in haar strategische visie voor meer maatwerk, meer onderzoek en meer honours en excellentietrajecten.
BON vindt dit pleidooi weinig verrassend, het past perfect in de huidige hype en garandeert de hogescholen dan ook dat ze ruime kansen hebben om mee te kunnen delen in allerlei subsidieregelingen. Niet geheel toevallig heeft de minister aangegeven zich hierin te kunnen vinden.
De vraag is natuurlijk wel of het de taak van een werkgeversvereniging is om de strategische richting van alle hogescholen te bepalen. Het is zoiets als dat bouwend Nederland onderling afspreekt om in het vervolg alleen nog maar te gaan bouwen zonder heipalen of de riolering niet meer aan te sluiten en in plaats daarvan een gezamenlijke composthoop te realiseren in iedere nieuwbouwwijk. Studenten, ouders en ook docenten zouden moeten kunnen kiezen voor het onderwijsmodel dat het beste bij hun past. Door de one size fits all mentaliteit: van "alle hogescholen hetzelfde" wordt die keuze onmogelijk gemaakt. Dat de vereniging in deze visie aangeeft juist meer maatwerk te willen gaan verzorgen is in zichzelf een gebrek aan keuzemogelijkheden: de confectiewinkels bestaan straks niet meer, maar overal verrijzen grootschalige maatwerk fabrieken.
Inhoudelijk valt er overigens nogal het een en ander af te dingen op de zin van de lectoraten en het onderzoek dat de laatste jaren op hogescholen zo vreselijk belangrijk is geworden. Het lijkt eerder een etalage te zijn waarmee de hogeschool kan pronken dan dat het daadwerkelijk bijdraagt aan de kwaliteit van het onderwijs.
Update 13u15: In een interview in Trouw merkt Thom de Graaf op dat dat extra geld dat de minister beloofd heeft natuurlijk altijd fijn is, maar dat het nog een tijd duurt voordat dat geld ook binnen is en dat het veel minder zal zijn dan de beloofde 1 miljard. Verder vindt hij dat de hogescholen zelf moeten bepalen waar dat geld naartoe moet. Misschien wel in technologie, internationale uitwisseling of digitalisering (…), Ook wil hij af van "een al te rigide scheiding tussen hbo en universiteit", dat onderscheid is achterhaald en de systemen lopen nu toch al door elkaar, aldus de Graaf.
Het is duidelijk: de Graaf wil eenheidsworst op bestuurlijk niveau, dat bestuurt zoveel makkelijk natuurlijk. Dat onderwijs op maat draagt hij dan gewoon op aan de docenten, en die onmogelijke taak kan geen docent tot een goed einde brengen. Alle reden om in te zetten op meer ICT in plaats van meer docenten. Computers die het Maagdenhuis bezetten moeten nog uitgevonden worden tenslotte.
Als we ‘maatwerk’ gewoon
Als we 'maatwerk' gewoon 'personalised learning' (of 'adaptive learning') noemen, dan kan de Vereniging Hogescholen eveneens bij de EU aanhaken voor subsidie. De EU is overigens één van de redenen waarom OCW het 'maatwerk' aanhangt. Zo blijft de technocratische boa constrictor in stand. Eén grote geasfalteerde EU, die bepaald wordt door een aantal (megagrote) ICT-spelers, ja, dat is toch wel een 'I have a dream' voor de bestuurders. Neelie Kroes van vh de Digitale Agenda ziet dat ook.
Innovatie over de rug van het onderwijs en zijn deelnemers. Investeren in hermetische gesloten computerprogramma's zonder de inspiratie van een docent die langer meegaat dan de waan van de dag. 'Maatwerk' voor de student iedere keer hetzelfde, en dan inhoudelijk zouteloos, cliché en plat omdat het voor de virtuele iedereen, overal, en voor altijd is bedoeld. In dat geval zie ik de toekomst als één grote onderwijsMcDonald's. Een zompig natte smakeloze productielijnhamburger met uitgebluste blaadjes waterbergsla om 'de idee van voeding' te verbeelden. Er wordt gejuicht bij iedere nieuwe vestiging in elke opkomende economie. De moderniteit slaat toe! De massificatie van een dwingende commerciële 'cultuur' die met geld alles egaliseert.
Wedden dat deze verschraling als een 'efficiency slag' zal worden verkocht? De 'efficiency' die men meent te behalen door het afknijpen van personeel wordt ruimschoots gecompenseerd door de kosten van instandhouding van een ICT-systeem met licenties per student. Na de uitrol over een aantal jaar niet meer? Ik vraag het me af. Dan zit eenieder in de tang van (megagrote) ICT-spelers die de introductiekosten willen terugverdienen. 'Vendor lock-in'. Wat zal men dan terugverlangen naar de bevlogen leraar met flexibele lesinhoud, wijsheid en ervaring, die de klas op sleeptouw wist te nemen. Komt voor de massa de ICT 'hole in the wall', en blijft voor de elite de ouderwetse docent bestaan?
De kenniseconomie van Brussel is een verdienmodel voor o.m. de ICT-industrie gebleken. Mensenrechten voor de burgers en humaniteit zijn in de EU goedkope praat voor de bühne. Bij verdergaande globalisering telt de handel zwaarder. De topsectoren knijpen het wetenschapsbudget af.
Alle modieuze woorden (
Alle modieuze woorden ("maatwerk', "excellent") weet Thom uit zijn mouw te schudden. Hij vergeet zelfs "bildung" niet. Dat is knap.