Onder andere Trouw en RTL melden dat (basis)scholen op grote schaal leerlinggegevens delen met educatieve uitgeverijen. Uitgeverijen zouden de toegang tot die leerlinggegevens als voorwaarde stellen voor het kunnen gebruiken van hun digitale lesprogramma's.
BON schreef eerder over dit groeiende probleem (hier, hier en hier)
Naast het serieuze privacyprobleem is er een ander aspect dat de aandacht verdient. Digitaal lesmateriaal wordt steeds vaker in een cloudomgeving aangeboden, de uitgevers hebben dan de beschikking over de gegevens. Die gegevens worden gebruikt om de programma's te verbeteren, maar wellicht ook om kinderen op maat te kunnen bedienen met speciaal voor hen geschikte lesstof. Ook is het beslist niet ondenkbaar dat uitgevers uit de verzamelde gegevens menen te kunnen concluderen dat een bepaalde leerling een bepaald leerprobleem heeft. Een kleine stap tot geautomatiseerde diagnose. De rol van de leraar wordt op die manier uitgehold. Scholen zullen hier gemakkelijk aan meedoen, al is het alleen maar om juridisch ingedekt te zijn dat men alle beschikbare middelen heeft gebruikt om de leerling individueel op maat te bedienen. Zelfs al zouden deze geautomatiseerde diagnoses in het algemeen effectief zijn, dan nog heeft het een bij-effect: de leraar hoeft dit niet meer te weten, is niet meer betrokken bij de keuze van de leerstof per kind en dat ondermijnt de positie van de docent. Het is niet denkbeeldig dat dit uiteindelijk leidt tot nog lager opgeleide docenten die vooral coachen en orde handhaven. Een weinig verheffend vooruitzicht.
Educatieve uitgeverijen
Educatieve uitgeverijen werden al gebruikt om "vrijwillige" ouderbijdrage te innen. Dubieuze package deal met schoolboeken, toen die nog niet gratis waren.
Ik heb begrepen dat
Ik heb begrepen dat leerlingen dIie toegelaten worden tot de HAVO en het VWO de basisschool verlaten met minder kennis van rekenen en taal de basisschool verlaten dan vroeger het geval was en ook te weinig voor dit vervolgonderwijs om op voort te bouwen. Ook zijn de huidige groepsleraren van de basisschool in deze vakken minder bekwaam dan de onderwijzers van vroeger. Een groot aantal groepsleraren heeft in het secundair onderwijs maar matig gepresteerd. De huidige basisschoolleraren hebben eeen heel andere en veel minder zware opleiding gehad dan hun bovengenoemde voorgangers. De eindtoets basisonderwijs kan (vanwege de late afname) en mag niet (dat hoorde ik de minister in het parlement zeggen) niet meer gebruikt worden om de juiste vervolgopleiding vaan de onderscheidelijke basisschoolleerlingen te determineren en die determinatie zou geheel door de groepsleraren moeten worden uitgevoerd. Ik stel me voor dat dat determineren voornamelijk gebaseerd zou zijn op de cijfers die leerlingen bij eerdere citotoetsen verzameld hebben en vrees dat veel groepsleraren niet in staat zijn om door rechtstreekse waarneming leerlingen op te sporen die matige resultaten hebben maar toch over de capaciteiten beschikken om VWO of meer (maar dat is er nog niet) te volgen. Mijn vrees is dat de groepsleraren vaak een quasi-geautomatiseerd advies zullen geven. Ik vind de zorg die de moderatoren van deze website of de bestuursleden van BON hebben over de waarschijnlijke privacy-aantasting door de uitgevers heel terecht maar het monopolie van de beoordeling van de kinderen door de basisscholen en het CITO was voor mij ook een ernstige aantasting van mijn rechten, namelijk die van mijn rechten als ouder die volgens de Europese wetten en vele andere internationale verdragen mag opkomen voor zijn kinderen. Ik ben er derhalve niet a priori van overtuigd dat alleen een oordeel van de basisschool beter is dan een beïnvloeding door of inmenging van de uitgevers. De baantjesjagende politici die de verloedering van het onderwijs hebben mogelijk gemaakt zijn echt niet meer te vertrouwen dan de op geld jagende educatieve uitgeverijen. Overigens weet BON heel goed dat de rol van de leraar al een flink stuk uitgehold is . Ze moeten nu al bij hun lessen veel meer dan vroeger op een "methode" steunen, omdat de schoolbesturen dat willen maar ook al omdat hun gebrek aan kennis avonturieren hachelijk maakt.
Het gevolg van mijn overwegingen is dat ik het veel belangrijker vind dat BON zich inzet voor de ontwikkeling van een betere selectiemethode voor de correcte vaarstroom in het secundair onderwijs dan dat zij de groepsdocenten in bescherming neemt tegen verdere declassering door de uitgevers. Een toelatingsexamen voor het VWO zou veel beter en in elk geval geloofwaardiger kunnen zijn dan een schooladvies. Een toelatingsexamen voor het huidige VWO en hopelijk ook voor een toekomstig VWO+ heeft twee voordelen: In de eerste plaats moeten de scholieren hard werken om rekenen en zinsontleding etc. onder de knie te krijgen. Het examen selecteert dus op inzettingsbereidheid. En het examen kan betrouwbaarder zijn. Het zou dan een examen met open vragen moeten zijn en alleen dienen om wel- en niet- VWO-geschikte leerlingen van elkaar te onderscheiden.
Zelfs in de tijd dat 6-12-jarigen nog les kregen van goed opgeleide, intelligente en algemeen ontwikkelde onderwijzers die i.h.a. de capaciteiten van de verschillende leerlingen goed konden inschatten werd uitsluitend op het toelatingsexamen vertrouwd.
Ik zag vandaag premier Rutte
Ik zag vandaag premier Rutte op de TV en genoot van de bekwame wijze waarop hij propaganda maakte voor zijn eigen partij. Maar de stelling of suggestie dat als je alle burgers de vrijheid geeft om hun leven naar eigen wens in te richten dat er toe leidt dat ze zich dan ook meer voor de samenleving gaan inzetten had ik graag meer onderbouwd gezien. Vanzelfsprekend kwam weer de vraag bij mij op: Waarom is de VVD zo onverschillig als het gaat om de vrijheid van burgers om voor hun kinderen onerwijs te kiezen dat zij passend achten? Of ben ik een uitzondering en heb ik zulke bizarre wensen dat met de beperking van mijn vrijheid op het gebied van onderwijs aan mijn kinderen geen rekening behoefde te worden gehouden? Zijn al die verhalen die ik hoor over aanmatigend en intimiderend optreden van schoolbesturen tegen ouders en leraren indianenverhalen? Ouders die klagen over het benul van de juf van hun kind en de noodzaak om hun kind naar bijles te sturen? Waarna blijkt dat hun kind met sprongen vooruitgaat! Dan heb ik het nog niet eens gehad over de teruglopende kennisoverdracht en de verwaarloosde intelligente leerlingen. Is het aantal kiezers dat ontevreden is over het huidige onderwijs of over de keuzemogelijkheden om voor hun kinderen in werkelijkheid passend onderwijs te laten volgen zo gering dat de VVD bereid is deze vrijheid van de ouders op te offeren om de PvdA tegemoet te komen in wat zijn gelijkwaardigheid noemt: Schoolklassen waarin sociale herkomst en intelligentie een afspiegeling van de samenstelling van de bevolking is, Bildung verwaarloosd wordt en leerlingen in de eerste plaats voorbereid moeten worden op een egalitaire samenleving en de taak van het Hoger Onderwijs is om die egalitaire maatschappij betaalbaar te maken.
Om minstens één partij die beweert het liberale gedachtengoed aan te hangen zo ver te krijgen dat ze zich voor de vrijheid van onderwijs wil inzetten zouden we moeten kunnen meten hoe veel mensen stik genoeg hebben van de overheidsbetutteling met betrekking tot de opvoedende taak van de ouders. Als deze groep groot genoeg is en tot assertiviteit kan worden opgewekt is er misschien één van de "liberale"partijen (VVD, D66, PVV) die haar electoraal interessant gaat vinden.
Antwoord op vragen van de
Antwoord op vragen van de leden Rog, Voordewind en Jasper van Dijk over het bericht “Scholen spelen privégegevens leerlingen door naar uitgevers” (nummer 2014D44907; publicatiedatum 3 december 2014; eerste ondertekenaar S. Dekker, staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap)
"7. Bent u bereid maatregelen te treffen indien leerlinggegevens door commerciële partijen zonder uitdrukkelijke toestemming van de ouders gebruikt blijven worden en ook niet geanonimiseerd zijn? Zo nee, waarom niet?
Toestemming van de ouders is niet verplicht indien de gegevens uitsluitend gebruikt worden ten behoeve van de goede werking van het leermiddel en er goede afspraken worden gemaakt over de gegevensuitwisseling. Commerciële doeleinden vallen hier buiten. Binnen het Doorbraakproject Onderwijs en ICT wordt gewerkt aan de pseudonimisering van leerlinggegevens. Ik verwijs u verder naar mijn brief."
Zie opinies NL volk op een enigszins verkorte weergave van reactie staatssecretaris.
Reacties van computerexperts.
Zie: Nulmeting privacy en
Zie: Nulmeting privacy en informatiebeveiliging in het primair en voortgezet onderwijs, onderzoek door PWC, 1 april 2014
In de managementsamenvatting legt PWC uit waar er mis gaat met de gegevensuitwisseling.
"• De scholen in het onderzoek passen de Wet Bescherming Persoonsgegevens toe op basis van “gezond verstand”.
Dit omvat in de eerste plaats de aard en hoeveelheid gegevens die worden vastgelegd. De precieze eisen die de Wet Bescherming Persoonsgegevens stelt t.a.v. de verwerking zijn bij geen van de door ons geïnterviewde instellingen bekend. We hebben enkele malen kunnen waarnemen dat deze scholen gegevens vastleggen die niet strikt noodzakelijk zijn en mogelijk zelfs strijdig met de Wbp zijn, overigens met de beste bedoelingen voor het welzijn van de leerling.
• De scholen in het onderzoek passen ook beveiligingsmaatregelen toe binnen hun invloedssfeer op basis van “gezond verstand”. Deze maatregelen worden getroffen op basis van ervaring en incidenten. Het is onduidelijk in hoeverre de leveranciers (bijvoorbeeld de ICT-leveranciers die de infrastructuur beheren) voldoende maatregelen hebben getroffen, en of deze effectief functioneren. De scholen in het onderzoek hebben hier beperkt inzicht in en de leveranciers verantwoorden zich niet proactief.
• De markt voor Leerlingvolgsystemen en Digitale Leermiddelen is in handen van een klein aantal leveranciers. De scholen hebben niet voldoende gewicht om tegenwicht aan leveranciers te bieden en eisen te stellen t.a.v. privacy en beveiliging. Zij accepteren de door de leveranciers gestelde voorwaarden.
• De leveranciers van Leerlingvolgsystemen en Digitale Leermiddelen verwerken gegevens over bijvoorbeeld leerlingen en docenten. Het is onduidelijk hoe deze gegevens gebruikt worden, met welke partijen deze gegevens worden gedeeld en hoe deze gegevens adequaat worden beschermd. De beschikbare documentatie zoals privacy statements laten hiertoe ruimte. Er kan worden gesteld dat er een commercieel belang is om breder gebruik te maken van data.
De risico’s die uit deze bevindingen voortvloeien moeten ook worden beschouwd in het licht van de volgende ontwikkelingen. Deze ontwikkelingen zullen naar onze verwachting de risico’s voor de toekomst vergroten:
• Het gebruik van ICT-middelen door onderwijsinstellingen zal in de toekomst toenemen, en daarmee ook de data die verzameld (kunnen) worden over betrokkenen (leerlingen, docenten en ouders). De scholen moeten met het oog op toekomstige ontwikkelingen (bijvoorbeeld Passend Onderwijs) meer en meer gevoelige gegevens vastleggen.
• De technische mogelijkheden om grote hoeveelheden data te combineren en te analyseren, en hieruit zinvolle informatie over individuele personen te destilleren nemen toe."
(rapportage over de nulmeting op informatiebeveiliging en privacy, managementsamenvatting (2/5), kernboodschap, p. 5 van het rapport)
In het MBO is het ook nog
In het MBO is het ook nog niet allemaal op orde, maar het tij is wel aan het keren. Mede onder invloed van aankomende Europese wetgeving. Zie: www.kennisnet.nl/themas/informatiemanagement/informatiebeveiliging/