De AOb bericht vandaag op zijn website over de grote financiële problemen van ROC Leiden door onroerendgoedtransacties uit het verleden.
De vastgoeddeal die onder het vorige bestuur van ROC Leiden is gesloten voor omvangrijke nieuwbouw hangt de onderwijsinstelling als een molensteen om de nek. Inmiddels is er een onderzoek ingesteld naar de gang van zaken.
Over de financiële continuïteit van het ROC bestaan volgens de op 31 januari 2014 gepubliceerde jaarrekening 2012 ‘onzekerheden’, onder meer vanwege 15 miljoen aan kredieten bij Bank Nederlandse Gemeenten en Deutsche Bank die al twee keer met een maand zijn verlengd en die eind deze maand zullen aflopen. Daarnaast had het ROC vorig jaar al gerekend op een kleine acht miljoen uit de verkoop van een locatie aan woningcorporatie Ymere, maar daarover is juridische strijd ontstaan.
ROC Leiden verzorgt met zo’n zeshonderd medewerkers onderwijs aan ruim 9.200 leerlingen. In een interview met het Onderwijsblad zegt bestuursvoorzitter Jeroen Knigge dat het ROC niet zal omvallen. "We hebben de garantie van de bank dat ze ons niet zullen laten vallen.”
Bestuursvoorzitter Knigge heeft de financiële problemen niet veroorzaakt, de transacties zijn gedaan door het vorige bestuur. Toch vragen wij ons af of Knigge zich voldoende bewust is van de ernst van de situatie. Eerder schreven we op onze website over deze situatie naar aanleiding van een uitzending van Holland Doc van september 2012. Hierin bleek dat Knigge op dat moment geen flauw idee had wat de kosten waren van het toen net neergezette gebouw. Dat is opmerkelijk als je bent ingehuurd om de financiële puinhoop te ruimen.
Knigge is optimistisch gestemd: “We gaan hier op Houdini-achtige wijze uitkomen. Maar als er een les valt te leren, dan is het wel: bemoei je als onderwijsinstelling niet met zaken waar je geen verstand van hebt.”
Deze opmerking van Knigge is tekenend voor de manier waarop veel besturen zijn omgegaan met het Nederlandse onderwijs. Gaat het niet om ongebreideld optimisme over nieuwbouw, dan zijn het wel de fata morgana's over onderwijsvernieuwing. Telkens wordt tegen de wil van veel docenten een utopisch project gestart en steeds blijkt opnieuw dat het nergens op gebaseerde naïeve optimisme leidt tot grote rampen voor iedereen, behalve voor de betrokken bestuurders. Besturen is kennelijk zoveel leuker met leuke projecten.
Scienceguide spreekt over een stille crisis in het mbo. Hoezo stil?
Update 11u30: Uit het interview met Knigge blijkt dat hij al vanaf in februari 2010 is toegetreden tot het (vorige) bestuur en vanaf juli van dat jaar voorzitter is.
Ook hier weer schoolbesturen
Ook hier weer een schoolbestuur dat rare financiele constructies aangaat. Uit het Aob artikel blijkt dat het gebouw 92 miljoen euro gekost heeft (betaald door het ROC), dat het ROC het gebouw vervolgens verkocht heeft voor 75,6 miljoen euro aan een bedrijf van Jan Zeeman (ja, die Zeeman) en dat het ROC de verplichting is aangegaan om het gebouw in 2031 terug te kopen voor 73 miljoen euro. In de tussenliggende 20 jaar moet het ROC huur betalen aan Zeeman (op dit moment 3 miljoen euro per jaar).
Om het gebouw in 2031 terug te kopen heeft het ROC op een geblokkeerde bankrekening 16 miljoen euro staan. De hoop is lijkt het dat dit in 2031 gegroeid is tot de benodigde 73 miljoen euro (daarvoor is een rendement van 8% per jaar nodig). Om de rekeningen te kunnen betalen gebruikt het ROC bankkredieten (omdat blijkbaar al het eigen geld op deze geblokkeerde rekening staat).
Waarom gaat het ROC zo een rare financiele constructie aan?
De slotpassage van het stuk
De slotpassage van het stuk in de Scienceguide luidt:
"Toezichthouders waren er te over: de Raad van Toezicht, de inspectie, de financier, de accountant, de auditcommissie, OCW, de medezeggenschap, de ondernemingsraad. Maar niemand doorgrondde alle problematiek, als die al te overzien was en getoond werd. Iedereen zat erbij, keek ernaar, lette vooral op het ‘eigen straatje’ en ondertussen ging het jaar in jaar uit steeds slechter."
Natuurlijk zijn in de eerste plaats de onverantwoord handelende besturen hierop aan te spreken. Opstelten wil nu besturen in de semipublieke sector harder kunnen aanpakken bij fraude en financieel wanbeleid, ook met strafrechtelijke stappen. Dat zal nog een hele klus worden want binnen de lumpsumsystematiek lijkt me dat heel moeilijk aan te tonen.
In het gehele toezichtcircus wordt ondernemingsraad één adem genoemd met de Raad van Toezicht, de accountant en de Inspectie. Dat lijkt me onterecht zoals ik al eens eerder betoogd heb. Toezicht is niet de primaire functie van de ondernemingsraad. Dat is niet de positie van de OR en de raad heeft daarvoor ook niet de middelen.