Linkse leraren

Wie al wat langer meemaakt wat er in het onderwijs gebeurt zal bij de ophef die er nu is over een meldpunt waar geklaagd kan worden over linkse leraren, misschien denken: zo, dat is eindelijk een koekje van eigen deeg. Want het valt natuurlijk niet te ontkennen dat de onderwijssector al heel lang een terrein is waar de ‘linkse’ politiek een belangrijke rol speelt. Misschien niet vóór de Mammoetwet, toen was alles nog keurig geordend volgens de regels van de verzuiling en waren exameneisen en bevoegdheidseisen veel belangrijker dan persoonlijke meningen of voorkeuren.
Maar dat veranderde snel in de jaren zestig en zeventig en het lijdt geen twijfel dat de plannen voor de middenschool en de opkomst van de sociologen en onderwijskundigen een duidelijk linkse richting beoogden. Vaak werd dat ‘progressief’ genoemd maar het kwam op hetzelfde neer. De progressieve politici streefden naar een beter verdeling van kennis , inkomen en macht en in het onderwijs leken de mogelijkheden om zeggenschap te verwerven groter dan elders.
Toch lukte het niet om de middenschool geaccepteerd te krijgen en dat niet omdat rechtse partijen of rechtse leraren die tegenhielden maar omdat er zoveel professionaliteit in het lerarencorps was dat men op onderwijskundige gronden inzag dat de voorgestelde vernieuwingen niet of nauwelijks uitvoerbaar waren.
Er waren scholen die weliswaar een ‘links’ lerarencorps hadden maar die toch niet enthousiast te krijgen waren voor de middenschool. Maar het links-rechts gevoel had soms wel andere gevolgen: dat men zg. conservatieve schoolleiders het leven zuur ging maken en dwong tot ontslag, dat links of rechts bij benoemingen een doorslaggevende rol ging spelen.
Nog erger, dat op sommige sociale academies nauwelijks nog les werd gegeven maar alleen maar ‘gediscussieerd’ werd en ook op universitair niveau bij vakken als Nederlands nauwelijks nog gestudeerd werd. Dat diploma’s werden uitgereikt, die praktisch niets voorstelden. Enfin, er zijn hele verhalen over te vertellen.
Pijnlijk is dat er door besturen en inspecteurs soms niet of nauwelijks werd gereageerd terwijl de kwaliteit van het onderwijs direct in het geding was. Of is, want als er weer een nieuw schandaal onthuld wordt waarbij het schoolonderzoek misbruikt is, kijkt niemand daar nog van op. Eigenlijk gaat het in wezen niet om links of rechts maar om de professionaliteit van onderwijsgevenden die er van doordrongen zijn dat het hun taak is om kennis en vaardigheden over te dragen op een zo hoog mogelijk niveau. Het probleem is veeleer dat er een generatie opgroeit die te weinig kennis meekrijgt om zelf tot een kritisch oordeel te komen. Het gevaar is dat we daardoor terecht komen in een heilloos zwart-wit denken dat zonder perspectief is. Juist het onderwijs, in de eerste plaats het onderwijs, moet daar een dam tegen opwerpen. En degenen die ons willen manipuleren om ons kritiekloos voor hun karretje te spannen, moeten zich schamen.
J.C. Traas