NRC Handelsblad organiseerde een gesprek tussen de historicus Zihni özdil en de econoom Sweder van Wijnbergen. Het gesprek – in de krant van 19 juli – gaat onder meer over immigratie en segregatie, over discriminatie en racisme. Ook over onderwijsbeleid.
De twee mannen verschillen op een aantal punten heftig van mening. Sweder meent dat de emancipatie van kinderen van allochtone afkomst wordt bevorderd door de schooluitval terug te dringen, waarop Zihni zegt: ‘Nou, schooluitval wordt hooguit minder omdat de kwaliteit op school wordt ondermijnd. Daar heb je niks aan.’
Tja. Het gaat hier om één van de belangrijkste kwesties in het onderwijs, al veertig jaar lang, maar niet vaak wordt het zo onverhuld aan de orde gesteld als hier. Hoe is het ook weer? Het onderwijs werkt met klassen of groepen die in een bepaald tempo en met een bepaalde belasting voortgang maken. Als die voortgang resulteert in een bepaald meetpunt, het al dan niet behalen van een diploma of getuigschrift, is selectie onvermijdelijk, net als bij een zwemdiploma of een rijbewijs.
Wat in het onderwijs op veel plaatsen gebeurd is en nog gebeurt, is dat men de eisen naar beneden bijstelt om het aantal geslaagden constant te houden of te verhogen. Dat gebeurt met succes, want zie, bijna iedereen slaagt, de vlag kan uit. De school is van de verantwoordelijkheid af, heeft gedaan wat ‘de ‘ samenleving vraagt.
Wat zegt nu de van oorsprong Turkse historicus Zihni? ‘Daar heb je niks aan.’ Immers, de kwaliteit van het onderwijs wordt ondermijnd.
En dat betekent dus ook dat de waarde van het diploma is gedaald, soms zodanig dat de bezitter van het diploma niets méér heeft dan degene zonder diploma.
De overheid die uiteindelijk verantwoordelijk is voor het beleid weet niet wat ze moet doen. Nu eens wordt overwogen de leerplichtige leeftijd te verhogen om daarmee nog meer leerlingen aan een diploma te helpen, dan weer wordt van het onderwijs verlangd nog meer probleemleerlingen op te nemen en te integreren. Het Nederlandse onderwijs moet excelleren maar het aantal geslaagden mag niet dalen. En het mag niet meer kosten. Hoewel, soms komt er wat extra geld vrij maar dat gaat dan in ieder geval niet naar leerlingen en leraren.
Nog één opmerking. Nederland is tegen racisme maar kent wel, zoals Zihni zegt, een soort polderapartheid waardoor arme kinderen op arme scholen zitten en rijke, witte kinderen naar rijke, witte scholen gaan.
Of loopt het allemaal zo’n vaart niet? Wij deden het toch altijd beter?
J.C. Traas
Als je in het onderwijs geen
Als je in het onderwijs geen selectiecriteria meer wil, dan kunnen de diploma's worden afgeschaft. Want een diploma staat voor het behalen van een graad. In opperst idelaisme zou men alle diploma's kunnen afschaffen en beweren dat elke leerling 'de school' heeft doorlopen en aldus veel heeft geleerd.
Werkgevers die mensen zoeken, weten dan echter niet waar zij aan toe zijn, en zullen vervolgens eigen selectiecriteria gaan ontwikkelen. Eenmaal op zoek naar een betaalde baan, kan het dan wel eens te laat zijn om zich nog goed te scholen. Daarom is het systeem van onderwijsdiploma's die duidelijk staan voor een behaalde graad, beter.
De jeugd is nu eenmaal de beste tijd om veel te leren en er is nog niet de last van het moeten voldoen aan andere (financiele) verplichtingen en verantwoordelijkheden.
De waarde van de diploma's moet echter wel op duidelijke eisen gebaseerd zijn; diploma-inflatie lijkt op boerenbedrog.
Het stoppen van de diploma
Het stoppen van de diploma-inflatie, moby, moet een drieeenheid vormen met het recht van elke leerling van goeden wille op goed, in hoge mate op het behalen van het diploma gericht onderwijs zo nodig ten detrimente van leerlingen van kwaden wille. Het voorrangsrecht van leerlingen van goeden wille moet expressis verbis door politieke partijen erkend of verworpen worden. Bij verwerping van dat uitgangspunt bij het voeren van een onderwijsbeleid ontstaat ongelijkheid tussen de leerlingen van goede wille met gelijkecapaciteiten daar immers niet alle leerlingen op even grote steun van hun ouders kunnen rekenen en zullen zonder diploma-inflatie opleidingen een geringer aantal geslaagden afleveren. Natuurlijk kan men ook niveaudaling van het diploma bstrijden door de leerstof over meer jaren te spreiden. Dat is bij de invoering van de Mammoethwet gebeurd toen bij de vijfjarige VWO-opleiding zonder klassieke talen de nominale leertijd van 5 jaar naar 6 jaar verhoogd werd. Maar voor het extra geld dat dat kost (langer op school + later op de arbeidsmarkt) kun je problemen in de les veroorzakende leerlingen, waaronder die van kwaden wille ook en zelfs beter in afzondering helpen. Dat hoeft, zoals we 50 jaar geleden wel wisten, voor onwillige leerlingen niet eens detriment te zijn.