De toekomst ligt achter ons.

De toekomst ligt achter ons.

Voor heel wat zaken betekent de toekomst het verleden. Denk maar aan de dodo, de neushoorn en de karrekiet. Ook de kruidenier om de hoek, de hoefsmid en de schoenmaker horen tot het uitstervende ras. Parlevinkers, porders en schillenboeren bestaan al lang niet meer. Even nadenken over de malaise op de postmarkt, het gehannes met de OV chip kaart en het gedoe omtrent de woningcoöperaties en we beseffen dat het–vrije-markt-denken ons van de wal in de sloot hebben geholpen. En toch blijft ‘klaar zijn voor de toekomst’ de simpelen onder ons positief in de oren klinken. Aan simpelen is er in dit land blijkbaar geen gebrek.

Ook al wordt het praktische bewijs geleverd van het tegengestelde toch blijkt dat ‘klaar zijn voor de toekomst’ gekoppeld wordt aan beter, hoger, sneller, socialer, zorgzamer en wat weet ik nog al niet meer van positieve associaties. Zowat elke simpele heeft het erover en gelooft er voorwaardelijk in, het lijkt wel of het de zuurstof is waar hij op leeft en het is net zo vanzelfsprekend als een natte zomer in Nederland.

Wie niet gelooft in de maakbaarheid van de toekomst heeft  last van suïcidale neigingen. Wie durft het aan om stil te staan bij het geloof in het ‘klaar zijn voor de toekomst’? Velen geloven gewoon omdat ons anders, ten minste dat denken ze, er verschrikkelijke dingen te wachten staan. Maar als we er wel over nadenken? Laten we wel zijn, al honderden jaren geloven miljoenen mensen in ‘klaar zijn voor de toekomst’ en wees eerlijk, is de wereld er zo veel beter op geworden? Voor de liefhebber is het niet zo moeilijk om op tien verschillende websites te genieten of te gruwelen bij het zien van het op middeleeuwse manier scheiden van kop en romp. Dank zij het wereldkampioenschap voetbal hebben we met zijn allen kennis mogen nemen van de uitzichtloze armoede van een groot deel van de Braziliaanse bevolking. De graaiende en overbetaalde zorgdirecteur vindt het nodig om te weten hoeveel een mensenleven waard is alvorens over te gaan tot het verlenen van zorg.

Honderden keren vermenigvuldigd met driehondervijfenzestig keer vierentwintig manuren zijn geïnvesteerd in ‘klaar zijn voor de toekomst’ en voila, we zijn de kaartjesknippers, de postbode en de docent kwijt. Over het ontzag voor onderwijs en wetenschap wordt geen woord meer vernomen en in ruil voor dit alles zijn we hoera, hoera, hoera, in staat om een hele natie met één druk op de enter-knop, plat te leggen. Nog even wat meer klaar zijn voor de toekomst en we doen het nog ook nog.

Één van de pijlers onder vernieuwingen, naast de pijler ‘verdienmodel’,  dat alles van het oude, om plaats te maken voor het nieuwe, volledig opgeruimd en vernietigd moet worden. Het is een niet uit te roeien misverstand want wat je afbreekt en opruimt komt nooit meer terug. En natuurlijk gaan die twee pijlers hand in hand. Vernietig de leerboeken en bibliotheek ten faveure van het i-padje en het ‘verdienmodel’ aanleveren van educatieve software maakt zich vanzelf waar.

De vernieuwers weten, voelen, ruiken en ervaren ook dat de vernieling een heilloze weg is maar volharden in hun waanidee van ‘klaar zijn voor de toekomst’. Zelfs al valt er niets meer te elimineren, te vernielen of uit te roken ze blijven doorgaan met het ‘voorbereiden voor de toekomst’. Ook al moeten we nu al concluderen dat het hele toekomstdenken vooral in het onderwijs zijn eindstation en de totale destructie heeft bereikt, de vernieuwer gaat blindelings door. Aangevreten door verdienmodel en winstbejag en wee diegene die hem een strobreed in de weg legt.

Laten we wel wezen, het is dankzij diegene die oog heeft voor het verleden dat het onderwijs er nog een beetje uitziet zoals het zou moeten zijn. Alleen uit het behoedzaam sorteren, behouden en bewaren komen nieuwe dingen voort. Alleen hij die achteruit durft te kijken is in staat iets van de toekomst te zien. Het wordt tijd dat we de bewaarders van het onderwijsverleden gaan beschouwen als de nieuwe vernieuwers. Immers de toekomst ligt achter ons en hoe snel je ook loopt om klaar te zijn, de toekomst haalt ons altijd in.

Jesse Jeronimoon