Openbare les Kees Hoogland: De mathematisering van de samenleving

*Openbare les van Kees Hoogland: De mathematisering van de samenleving (video)*

*Cijfers zijn de nieuwe taal*

Op 2 juni 2021 vond de online-openbare les plaats van Kees Hoogland i.v.m. zijn benoeming tot Lector ‘Wiskundig en Analytisch Vermogen van Professionals’ aan de Hogeschool Utrecht, in september 2020.

Kees Hoogland heeft zijn doctorstitel te danken aan zijn onderzoek ‘Rekenen in beeld’. Hierbij werd onderzocht of het niet beter is om contextsommen aan te bieden in de vorm van plaatjes i.p.v. lange lappen text. Meer over dit onderzoek is te vinden in *Pseudowetenschap in het onderwijs* vanaf blz. 20.

We zien in deze video Conrad Wolfram aan het woord. Wat achtergrondinformatie: Conrad beweert dat ons wiskundeonderwijs achterhaald is en radicaal op de schop moet. Hij heeft er een boek over geschreven: ‘The Math Fix’, geprezen door vernieuwers. Voor Conrad is wiskunde uitsluitend een tool voor het oplossen van allerlei praktische problemen. En alle berekeningen laat je over aan computers, er wordt niet meer gerekend. Ook het woord ‘bewijs’ kom je bij hem nergens tegen, er wordt niet meer bewezen. Leerlingen moeten meteen ‘open-ended problems’ oplossen, zoals het ontwerpen van een logistiek systeem voor Amazon, het modelleren van de verkeers-lopen, onderzoeken doen aan Covid19-data etc. Iedereen expert in alles. Ze krijgen hierbij hulp van het softwarepakket ‘Mathematica’, ontwikkeld door het bedrijf  ‘Wolfram Research’  van zijn broer Stephen. Conrad ziet Estland als gidsland sinds ‘Wolfram Research’ lucratieve deals gesloten heeft met het Estse ministerie van Onderwijs.

Iedereen expert. Dankzij virus-expert Maurice de Hond wisten we al dat er geen tweede COVID-golf zou komen, een paar weken voordat die tweede golf maandenlang genadeloos toesloeg. En dankzij onderwijsexpert Maurice de Hond (bewonderaar van Conrad Wolfram) wisten we al dat we toe moeten naar iPad-scholen, jaren voordat ze opgedoekt werden.

Ook Kees is in deze les voorstander van open-ended problems; dat dit het werkgeheugen totaal overbelast, daar hoor je in deze video niets over, er is in deze les geen plek voor tegengeluiden. Er wordt gesteld dat dit type problemen motiverend zijn voor leerlingen, men spreekt over betekenisvolle opdrachten, de verbinding met de maatschappij. O Ja?  Welke leerling wil dit soort opdrachten? Ook de onderwijskundige en wiskundedocent Greg Ashman vraagt zich dit af: *Mundanisation*.

Terwijl al lang bekend is dat ‘problem-solving’ niet generiek onderwezen kan worden, wordt deze mythe in deze les weer telkens kritiekloos aangehaald.

Aandacht in deze video voor het absolute top-niveau van het onderzoek in Utrecht. Kosten noch moeite worden gespaard om ons rekenonderwijs naar een alsmaar hoger niveau te tillen:

1. Een foto van Mieke van Groenestijn (ook Hogeschool Utrecht) komt voorbij. Mieke en Kees kunnen je vertellen hoe vreselijk complex die hele gecijferdheid wel niet is, je wordt niet zomaar een gecijferd burger. Volgens Kees moet je er als 3-jarige al mee beginnen, wil je mee kunnen draaien in de maatschappij. Mieke’s lijvig boekwerk, het ERWD-protocol, is verplichte kost op de PABO’s, er is volgens haar grote behoefte aan rekencoördinatoren, bijscholingen, ervaringsuitwisselingen, vergaderingen, remedial teachers, regionale netwerken etc.
2. Onder leiding van Pabo-docente Marjolein Kool werd het project TORPEDO (Terugblikken Op Reken-wiskundeProblemen En DoorOntwikkelen) afgerond; daarin hebben PABO-studenten hun rekenwiskundig probleemoplossend vermogen ontwikkeld door te reflecteren op hun werk. En uit die resultaten weet men nu hoe de rekenwiskundige ontwikkeling van studenten verder  gestimuleerd kan worden.
3. De Yomanda’s zijn bij de vernieuwers niet meer weg te denken, dus ook aandacht in deze les voor Embodied Cognition. Algebra, meetkunde, je moet het voelen met je hele lichaam. Dit kan kinderen helpen met abstraheren, wordt in de video verteld. In Utrecht wordt hier al vele jaren onderzoek naar gedaan, het heeft al heel wat publicaties en promovendi opgeleverd, vooral uit de ‘Educational- en Social-Sciences’.

 

Met subsidie van de EU,  het Erasmus+ project, werkt Kees met internationale partners aan het Common European Numeracy Framework. Doel is om te komen tot een raamwerk voor het beschrijven van niveau’s van gecijferdheid.

 

Kees Hoogland:

• In de jaren 60 was er bij rekenen maar één ding belangrijk, cijferen: hoe maak ik berekeningen met pen en papier en zorg ik ervoor dat er het goede antwoord uit komt.
• Het zou geweldig zijn als kinderen iedere week, van de 5 uur rekenen op school, 2 uur besteden aan hogere orde denkvaardigheden. In het onderwijs zal meer aandacht moeten zijn voor het denken, en minder voor het uitvoeren.
• Getallen, data en algoritmes bepalen tegenwoordig ons levensgeluk. Daarom zijn nieuwe vaardigheden nodig als kritisch beschouwen, interpreteren en daar moet je van kinds af aan al mee beginnen.
• Juist bij kinderen die moeite hebben met rekenen zal veel aandacht besteed moeten worden aan hogere orde vaardigheden, het is een misverstand dat dit niet zo is. Gepriviligeerde kinderen krijgen het vaak van huis uit al mee.
• Gecijferd worden vergt een integrale aanpak.
• 8,5 miljard euro voor het onderwijs is fantastisch. Elke euro die je investeert in onderwijs krijg je driedubbel terug. Ik maak me wel zorgen over hoe die 8,5 miljard ingevuld wordt. Men heeft het over achterstanden. Maar er is vooral een achterstand in het nadenken over wat kinderen in de toekomst echt nodig hebben. Men gaat uit van onderzoekjes van 30, 40 jaar oud met standaardrekensommen aan het eind om te kijken of er al of niet achterstand is. Ik zou die 8,5 miljard besteden door naar de toekomst te kijken.
• Rekenangst is geen leerling-kenmerk, het is een onderwijskenmerk. 3-jarige kinderen
  hebben geen rekenangst, rekenangst ontstaat pas op het moment dat ze naar school
  gaan.
• Rekenen en wiskunde moeten inclusiever worden. Het elitaire denken over wiskunde bestaat nog steeds en daar moeten we nodig vanaf. Wiskunde is voor iedereen.

Deze laatste uitspraak geeft ons vertrouwen dat ook de woke-correctheid serieus genomen wordt.

Ach, over een klein jaartje ben ik gepensioneerd.